De maand november verloopt in onze streken momenteel iets frisser dan het langjarig gemiddelde. Dit hebben we te danken aan de aanvoer van koude lucht onder invloed van een uitzakkende hoogtetrog boven West-Europa. Het kwam daarbij op veel plaatsen ook tot nachtvorst en het was erg wisselvallig met geregeld wat regen (en/of sneeuw in de hoger gelegen gebieden).

Recent resulteerde dit nog in prachtige winterlandschappen in de Hoge Venen. Komende periode lijken de weerkaarten iets helemaal anders uit hun hoed te toveren en gaan we opnieuw de zachte toer op. Er lijkt namelijk opnieuw een drogere periode op komst en ondertussen lopen de temperaturen alweer op richting dubbele cijfers.

‘Koning Winter’ trekt zich terug richting het hoge noorden en lijkt op korte en middellange termijn niet meteen te willen terugkeren…

November tot nu toe

Bekijken we even de huidige temperatuurverdeling van de maand november tot nu toe in Europa. We zien dan een duidelijke opsplitsing tussen het koudere noorden/westen en het warmere zuiden/oosten. Deze opsplitsing is een weerspiegeling van het dominante, synoptische patroon van de afgelopen weken.

Een diepe hoogtetrog strekte zich namelijk uit over een groot deel van West- en Centraal-Europa, waardoor warme lucht over het oosten noordwaarts werd gestuwd. Meer stroomafwaarts zakte koude lucht echter naar onze regio. Er viel daarbij geregeld ook neerslag en bovendien was er vaak ook een goed voelbaar windje aanwezig.

November verloopt duidelijk te fris in het noorden/westen en te warm in het oosten/zuiden van Europa.
Er viel een dik sneeuwtapijt in de Hoge Venen.

Analyse van de weerkaarten

Op de huidige weerkaarten zien we momenteel een vrij bochtige straalstroom met nog een duidelijke hoogtetrog in het westen en een hoogterug in het oosten van Europa. Op die manier is het bij ons initieel nog eerder fris door de koude bovenluchten en de aanvoer van oostelijke, continentale lucht. Bijgevolg kan het ’s nachts nog flink koud worden met op veel plaatsen grond- en/of nachtvorst.

Dit terwijl het oosten van Europa de eerstvolgende dagen nog steeds warmer dan normale temperaturen mag verwachten. De zuidelijke luchtstroming reikt ook tot in de Scandinavische landen, met ook daar nu warmere temperaturen. Voor stevige vriestemperaturen moeten we dieper Rusland in, waar maxima moeilijk boven -10 graden uitkomen.

Weerkaart voor woensdag. Op dit moment is de straalstroom bochtig en blijft het daarbij initieel eerder fris in onze regio met kans op grond- en/of nachtvorst (GFS wetterzentrale).
Maxima Europa woensdag (GFS). Het westen van Europa is duidelijk frisser dan het oosten. We zien ook dat de winter zich ondertussen tot ver in Rusland heeft teruggetrokken.

Tot en met het weekend lijkt deze configuratie nog stand te houden. Lagedrukgebiedjes blijven rondtollen in de omgeving van de UK, terwijl het hogedrukgebied boven Rusland flink stand blijft houden. Wij bevinden ons tot dan tussen deze twee druksystemen in, maar de meeste (actieve) storingen worden op afstand gehouden door de invloed van het krachtige Russische hogedrukgebied. Vooral het westen (Iberische schiereiland) en zuiden (Middellandse Zee/Alpen) krijgen behoorlijk wat neerslag.

Het blijft bij ons echter overwegend droog en rustig weer met een afwisseling van wolkenvelden en opklaringen. Zaterdag lijkt daarbij de meest bewolkte dag te worden en valt er mogelijk wat neerslag. Onder invloed van een meer naar het zuiden draaiende wind, wordt ook stilaan warmere lucht aangevoerd.

Vanaf vrijdag zijn hierdoor, in combinatie met de opklaringen en opwarmende bovenluchten, op uitgebreide schaal maxima in de dubbele cijfers mogelijk en verdwijnt de kans op vorst in de gehele Benelux. Het sneeuwtapijt in de Ardennen zal dus geen lang leven beschoren zijn…

Weerkaart voor vrijdag. Wij bevinden ons tussen een hoogtetrog boven het westen en een hoogterug boven het oosten. De wind draait naar meer zuidelijke richtingen en voert stilaan warmere lucht aan (rode pijlen), waarbij maxima in de dubbele cijfers mogelijk zijn. De storingen worden daarbij voorlopig op afstand gehouden door het krachtige Russische hogedrukgebied en zorgen vooral boven het westen (Spanje/Portugal) en zuiden van Europa (Alpen/Middellandse Zee) voor neerslag (DWD).
Op vrijdag halen we op sommige plaatsen maxima rond 10 graden en verdwijnt de kans op vorst tijdens de nacht (GFS).
Totale neerslagsom tot en met zondagnacht. Het blijft tot dan overwegend droog in de Benelux (GFS).
Onder andere aan de zuidkant van de Alpen wordt in tegenstelling tot bij ons, wel veel regen en sneeuw verwacht (GFS).

Op de middellange termijn

Na het weekend lijken we de zachtere temperaturen te behouden. Uiteraard neemt de onzekerheid wat toe over de exacte positionering van de drukgebieden en storingen, maar het merendeel van de weermodellen houdt het bij een duidelijke verzachting. GFS gaat daarbij voor een duidelijke westcirculatie, terwijl ECMWF het houdt op een sterker Russisch hogedrukgebied in combinatie met een uitzakkende hoogtetrog boven de Atlantische Oceaan, met bijgevolg WAA vanuit het diepe zuiden. GEM schetst een situatie gelijkaardig aan ECMWF, in een iets andere vorm en een iets minder diepe uitzakking van de hoogtetrog.

Kaart GFS voor dinsdag. Een westcirculatie dringt zich op met zeer zachte temperaturen. (wetterzentrale).
Kaart ECMWF voor dinsdag. Hier is de amplitude van de straalstroom groter, met initiatie van WAA uit het diepe zuiden. Resultaat is opnieuw zeer zachte lucht. (wetterzentrale).
Kaart GEM voor dinsdag. Ook GEM gaat voor een sterk Russisch hogedrukgebied, maar de vorm en amplitude van de Atlantische hoogtetrog is iets verschillend. Een constante blijft de aanvoer van zeer zachte lucht. (wetterzentrale).
Op dinsdag komen de maxima op de meeste plaatsen boven de 10 graden uit (GFS).

Een constante in het overgrote deel van de modellen is echter de aanvoer van zeer zachte lucht vanuit het zuidwesten. Ook lijken de neerslagsignalen opnieuw wat toe te nemen, maar zeer grote neerslaghoeveelheden lijken er voorlopig niet in te zitten.

De start van de meteorologische winter lijkt dus erg zacht te gaan verlopen met duidelijk temperaturen boven normaal. Een terugkeer van de winter lijkt er binnen de betrouwbare termijn ook niet meteen aan te komen…

Voorspelde temperatuurafwijking boven Europa tussen 25 november en 1 december (Copernicus ECMWF).
Voorspelde neerslagafwijking voor dezelfde periode. Een duidelijk té zachte periode dient zich aan vanaf het weekend, waarbij ook de neerslagsignalen opnieuw wat toenemen, maar niet significant hoog lijken te zijn (Copernicus ECMWF).

Conclusie

De eerstvolgende dagen is het initieel nog eerder fris met kans op grond- en/of nachtvorst. Richting het weekend stijgen de temperaturen door een meer naar het zuiden draaiende wind, opwarmende bovenluchten en opklaringen. Vanaf vrijdag verdwijnt bijgevolg overal de kans op vorst en zijn maxima van dubbele cijfers mogelijk.

Pluimverwachting (temperatuur) voor het midden van Nederland op basis van GFS en ECMWF.

Het blijft daarbij rustig en droog met geregeld zonneschijn, enkel zaterdag lijkt een mindere dag te worden. Na het weekend neemt de onzekerheid toe, maar een constante in de weermodellen lijkt toch wel een duidelijk te zachte periode met ook stilaan toenemende, zij het niet al te sterke, neerslagimpulsen.

Pluimverwachting (neerslag) voor het midden van Nederland op basis van ECMWF en GFS.

‘Koning Winter‘ trekt zich ondertussen helemaal terug richting het noorden en lijkt, althans binnen de betrouwbare termijn, niet snel terug te zullen komen…