De Benelux op de scheidingslijn tussen warme en koude lucht

Afgelopen 14 dagen kregen we sinds lang nog eens een periode met langdurige en significante neerslag. In de Benelux lopen de neerslaghoeveelheden van de maand oktober na de eerste week al op tot 30-50 mm op de meeste plaatsen, met zelfs uitschieters tot 110 mm aan de Nederlandse westkust.

Bovendien was het ook duidelijk te fris: in De Bilt werd het zelfs de koudste 6e oktober ooit, waarbij het kwik net tot aan 10 graden reikte. Gezien de warmte van de voorbije zomer en de droogteperikelen van de afgelopen twee jaar, zal dit de natuur ook deugd doen.

In dit artikel bekijken we de weersvooruitzichten voor de komende dagen en zullen we nagaan of het frisse en wisselvallige aspect ook de komende periode nog aanwezig blijft. Voorlopig ziet het er echter naar uit dat het richting het weekend duidelijk warmer wordt, al dienen we door de nabijheid van het polaire front toch voorzichtig te zijn met de weersverwachtingen. Vooral voor het noordwesten van de Benelux kan dit tijdelijk opstootje met mooier weer dan wel eens gaan tegenvallen…

Oktober tot nu toe

Oktober verloopt in grote delen van Europa te fris. Enkel in het zuiden en uiterste oosten zijn de temperaturen nog te warm voor de tijd van het jaar. Dit was een duidelijk gevolg van een reeks hoogtetroggen die, aangedreven door een meanderende straalstroom, elkaar opvolgden boven onze regio. Daarbij kregen wij de aanvoer van lagedrukgebieden, waaronder ex-orkaan Lorenzo, en frisse lucht te verwerken.

Ook was de afgelopen periode duidelijk te nat in een groot deel van West- en Centraal-Europa. Bij ons was dit vooral te merken in Nederland en Vlaanderen, waar plaatselijke neerslaghoeveelheden meer dan 75 mm boven de normale waarden lagen tijdens de afgelopen 2 weken.

Ondertussen begint de winter zich stilaan ook meer en meer te laten zien op de hoogste breedtegraden. Boven Siberië ligt intussen al een sneeuwtapijt dat zich op duidelijk grotere schaal uitstrekt in vergelijking met vorig jaar. Op sommige plaatsen komt het kwik aldaar nog maar moeilijk boven -10 graden uit. Intussen duiken ook de eerste signalen op van de befaamde ‘polar vortex’, die zich stilaan versterkt door het meer en meer afkoelende noordelijke halfrond.

Situatie op de weerkaarten

Actueel zien we op de weerkaarten een vrij omvangrijke depressie met kern tussen IJsland en Schotland. Deze depressie zal naar verwachting nog enkele dagen blijven rondtollen in deze omgeving, maar vult zich stilaan op doordat de voeding via de straalstroom wat wegvalt.

Deze is immers overwegend zonaal georiënteerd boven onze regio en bevat slechts een licht meanderend karakter. Met een overwegend westelijk circulatiepatroon zal deze depressie ons nog een aantal dagen eerder wisselvallig weer geven.

Komende dagen vormt er zich echter terug een nieuwe, duidelijke hoogtetrog boven de Atlantische Oceaan, doordat een bel met koude lucht op hoogte duidelijk zuidwaarts wordt getransporteerd (CAA of ‘cold air advection’). Sommige weermodellen laten deze ook afsplitsen tot een hoogtelaagje boven de Azoren. Ondertussen zien we de komende dagen ook ‘rugopbouw’ over het zuidoosten van Europa, waardoor er zich daar aan de grond drukstijgingen zullen voordoen.

De combinatie hiervan is dat er een stevige portie warme lucht van diep uit het zuiden noordwaarts wordt getransporteerd stroomafwaarts van de as van de hoogtetrog (WAA of ‘warm air advection’). De scheidingslijn tussen die warme en koude lucht met daarop een stevige neerslagband (‘het polaire front’) lijkt de volgende dagen dan ook in ZW-NO georiënteerde richting in onze omgeving komen te liggen.

De exacte positie van de scheidingslijn tussen warme en koude lucht zal dan ook bepalen of dit synoptisch patroon voor ons gunstig uitpakt. Voorlopig ziet het ernaar uit dat het toch duidelijk warmer zal gaan worden richting het weekend.

Te verwachten weerbeeld

Eerstvolgende dagen hebben we nog last van de omvangrijke depressie nabij IJsland. Vandaag lijkt bijvoorbeeld nog een vrij natte dag te worden met overwegend bewolkt weer, waarbij sommige weermodellen behoorlijk pittige buien berekenen op een grondtrog met zelfs kans op onweer en wat korrelhagel, hierbij horend ook een goed voelbare wind (aan zee plaatselijk tot 80 km/h). De temperaturen blijven ondermaats met op de meeste plaatsen temperaturen rond of beneden 15 graden.

Ook woensdagnacht blijft het wisselvallig. Donderdag ziet er wat beter uit met plaatselijk zelfs brede opklaringen, maar er komen ook stapelwolken tot ontwikkeling die in de loop van de dag dik genoeg kunnen worden voor buien. Later op de dag wordt het dan uiteindelijk overwegend droog, maar de wind blijft ook nog wel goed aanwezig.

Na een bewolkte vrijdag, met vooral over Nederland en het noorden van Vlaanderen regelmatig nog regen, lijkt er vanaf het weekend toch wat beterschap in zicht. Door de nabijheid van het polaire front, dienen we zeker op zaterdag nog een onderscheid te maken tussen het noordwesten (die meer kans hebben op bewolkt weer met koudere temperaturen en kans op neerslag) en het zuidoosten (die meer in de warme lucht zitten met overwegend droger en zonniger weer).

Op zondag lijkt het grootste deel van de Benelux dan toch in de warmere lucht te komen zitten. Enkele weermodellen opteren op de warmste plekken dan zelfs voor temperaturen richting zomerse waarden, al zal dit hoogstwaarschijnlijk afhangen van de bewolkingsgraad en de eventuele ontwikkeling van (onweers)buien.

Conclusie

Tot en met vrijdag krijgen we eerder wisselvallig weer door de invloed van een omvangrijk lagedrukgebied nabij IJsland, dat zich stilaan wel opvult. Ook zal de wind tijdens deze dagen met momenten goed voelbaar zijn. Morgen, woensdag, zijn er door het doortrekken van een grondtrog, verbonden aan deze depressie, veel wolken en mogelijk pittige (onweers)buien met kans op korrelhagel. Ook blijft het duidelijk te fris voor de tijd van het jaar.

Donderdag een iets betere dag, met een afwisseling van opklaringen en stapelwolken, die op meerdere plaatsen dik genoeg worden voor buien, al lijkt de neerslaghoeveelheid wel mee te vallen. Vrijdag trekt een volgende storing door de regio met bewolkt weer en vooral boven Nederland regelmatig regen.

Tijdens het weekend bevinden we ons op de scheidingslijn tussen warme lucht in het zuidoosten en koude lucht in het noordwesten. Het polaire front, dat zich uit als een neerslagband op de scheiding van beide luchtsoorten, zorgt voor een tweedeling van het weerbeeld. Hoe meer naar het noordwesten, hoe frisser, natter en meer bewolkt, terwijl het in het zuidoosten zaterdag al behoorlijk warm kan worden.

Op zondag zit de gehele Benelux tijdelijk in de zachtere lucht, met mogelijk temperaturen ver boven 20 graden, maar is er in de warmste regio’s wel kans op enkele onweersbuien.