Ondanks El Niño toch een actief Atlantisch orkaanseizoen in 2023
Het is december en dat betekent dat het Atlantisch orkaanseizoen officieel is afgelopen. Het bleek een seizoen vol verrassingen, want experts zagen van tevoren niet aankomen dat het orkaanseizoen dit jaar zeer actief zou zijn. Tijdens een El Niño wordt activiteit van tropische systemen namelijk vaak onderdrukt of afgeremd. Met een totaal van 20 (sub)tropische stormen komt dit jaar zelfs op een gedeelde vierde plek terecht van meest actieve seizoenen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en X
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor komende dagen in binnen- en buitenland
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Bijzonder vroege subtropische storm in januari
Het Atlantisch orkaanseizoen loopt elk jaar van 1 juni tot en met 30 november. De eerste tropische cycloon van dit Atlantisch orkaanseizoen vormde zich al zeer vroeg. Op 16 januari ontstond namelijk een subtropische storm zo’n 500 km ten oosten van New York. In de Atlantische Oceaan zijn (sub)tropische stormen in de maand januari zeer uitzonderlijk, dit vond enkel eerder plaats in 1938, 1951, 1978 en 2016.
Actieve junimaand
Pas rond de officiële startdatum van het seizoen, 1 juni, kwam er weer schot in de activiteit. In de eerste maand (juni) ontstonden drie tropische stormen: Arlene, Bret en Cindy. Met 3 systemen was juni zeer actief en heeft een gedeelde eerste plek gehaald. De laatste keer dat er 3 stormen gevormd werden in juni was overigens vrij recent, namelijk in 2021.
Vanaf eind augustus barstte het orkaanseizoen écht los
Na juni brak een rustigere periode aan en in juli zagen we slechts één systeem: orkaan Don. Het duurde tot eind augustus tot er weer tropische cyclonen op de satellietbeelden verschenen. Echter bleek wel dat de periode van 20 augustus tot en met eind september 2023 zeer actief was in het Atlantisch bassin.
Binnen een ongekend korte tijdspanne van slechts 39 uur ontstonden vier tropische stormen: Emily, Franklin, Gert en Harold. De laatste ging al snel aan land in Texas en eiste één leven. Franklin groeide uiteindelijk uit tot een krachtige categorie 4 orkaan, nadat hij veel schade aanrichtte op het eiland Hispaniola.
Krachtige orkaan Idalia treft Florida
Terwijl Franklin als orkaan rondtolde boven de oceaan, ontstond al vlug een nieuw systeem. Deze vormde zich in het zeegebied tussen Mexico en Cuba en trok vervolgens richting het noorden. Hierna sterkte het systeem aan tot orkaan Idalia.
Terwijl ze steeds sneller richting het noorden trok volgde een periode van rapid intensification en in de ochtend van 30 augustus was de maximale windsnelheid toegenomen met maar liefst 90 km/u. Enkele uren later ging Idalia als categorie 3 orkaan aan land in Florida en veroorzaakte daar voor zeker 2,5 miljard dollar aan schade.
Lee wordt de krachtigste orkaan van het Atlantisch orkaanseizoen 2023
Ook na Idalia werd het nog niet rustig in het bassin: boven de open wateren van de Atlantische Oceaan ontstonden tropische stormen Jose en Katia. Op 5 september was het de beurt aan Lee, die al snel doorgroeide tot orkaan van de vijfde categorie op de schaal van Saffir-Simpson. Lee intensiveerde hierna extreem snel.
Op 7 september werd Lee een orkaan van de. In de periode tussen 6:00 UT op 7 september en 6:00 UT op 8 september nam de windsnelheid toe met 140 km/u. Zulke extreme intensivering werd eerder alleen waargenomen bij orkanen Wilma (2005) en Felix (2007). Uiteindelijk onderging Lee extratropische transitie, maar desondanks zorgde de storm voor problemen in het zuidoosten van Canada.
Naast Lee leverde september nog twee orkanen op: Margot en Nigel. Eind september volgden nog drie tropische stormen. De eerste, Ophelia, zorgde voor veel regen aan de oostkust van de VS. Tropische storm Philippe dwaalde lang rond en ging aan land op Barbuda, waar de vele regenval voor schade zorgde.
Hierna trok de storm verder naar het noorden en na 14 dagen werden de restanten opgenomen in een ander lagedrukgebied. Philippe werd hiermee de langstdurende tropische storm die niet aansterkte tot orkaan in het Atlantisch bassin. Inmiddels was aan de andere kant van de Atlantische Oceaan ook tropische storm Rina ontstaan en weer opgelost.
Nadat Philippe van de weerkaarten was verdwenen kwam er een eind aan de hyperactieve periode, die op 19 augustus was begonnen. Op 7 oktober was er voor het eerst een dag waarop er géén tropische cycloon actief was in het Atlantisch bassin.
Rustig einde van het seizoen
Het Atlantisch orkaanseizoen bracht nadien nog drie systemen voort. Tropische storm Sean was een kortdurende storm midden op de oceaan, terwijl Tammy nog uitgroeide tot een categorie 2 orkaan. Op 23 oktober zorgde een tropische depressie nog voor veel neerslag in Nicaragua. Met het oplossen van Tammy eindigde het seizoen op 29 oktober, want november zorgde niet voor tropische cyclonen.
Op drie na actiefste Atlantische orkaanseizoen
Uiteindelijk komen we op een totaal uit van 20 (sub)tropische stormen in 2023. Daarbij zaten 7 orkanen en 3 cyclonen wisten categorie 3 of hoger te halen en waren daarmee major hurricane. In de ranglijst van actiefste orkaanseizoenen komt 2023 op een gedeelde vierde plek, samen met 1933. Enkel in 2020, 2005 en 2021 werden nog meer tropische stormen waargenomen.
Qua aantallen orkanen (7) en major hurricanes (3) zat 2023 dicht op de klimatologische gemiddelden. In een gemiddeld seizoen komen namelijk 7,2 orkanen en 3,2 major hurricanes voor. De accumulated cyclone energy-index was dit jaar ook bovengemiddeld met 145,6 punten tegen 122,5 normaal.
Dat het seizoen zo actief zou verlopen, werd niet voorzien. Er vormde zich namelijk een El Niño boven de Stille Oceaan. Dat zorgt normaal gezien voor een toename in windschering over het Atlantisch bassin, met name boven de Caribische Zee. Ook dit jaar zagen we meer winschering dan gebruikelijk.
Echter was het zeewater in vrijwel de gehele Noord-Atlantische Oceaan dit jaar ongekend warm, waardoor er een ideale voedingsbodem ontstond voor tropische cyclonen. Wanneer we kijken naar de ruimtelijke verdeling van de stormen in 2023, zien we wel terug dat veruit de meeste stormen zich boven de Atlantische Oceaan bevonden en maar weinig stormen waren actief in de Golf van Mexico en de Caribische Zee.
Wellicht is dit dan toch een gevolg van de toegenomen windschering daar, al kon dat niet voorkomen dat 2023 een zeer actief Atlantisch orkaanseizoen zou voortbrengen.
