Wat is extratropische transitie bij een tropische cycloon?
Tropische cyclonen komen verspreid door het jaar voor in de meeste tropische en subtropische gebieden. Aangezien er voor het ontstaan van een tropische cycloon heel warm zeewater nodig is, ontstaan ze niet in de buurt van de Benelux. Toch kan het interessant en nuttig zijn om de ontwikkeling van tropische cyclonen in de gaten te houden. Het is namelijk zo dat een tropisch systeem uiteindelijk kan transformeren tot een lagedrukgebied zoals we dit zien op de gematigde breedten. Wat gebeurt er bij een zogenaamde extratropische transitie?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen in binnen- en buitenland
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Tropische cyclonen en frontale lagedrukgebieden
Extratropische transitie is een proces waarbij een tropische storm overgaat in een frontaal lagedrukgebied. Beide systemen zijn lagedrukgebieden, maar er zijn wel grote verschillen tussen de kenmerken van de twee types.
Beide typen kennen een andere ontstaanswijze. Tropische cyclonen ontstaan uit buien die boven zeer warm zeewater en onder de juiste atmosferische condities samenklonteren en intensiveren. Daarna zorgt de draaiing van de aarde voor een rotatie van de storm. De luchtdruk daalt in zo’n systeem heel snel, en in krachtige orkanen of tyfoons komen soms luchtdrukwaarden lager dan 900 hPa voor. De windsnelheden kunnen nabij de kern (het oog) zelfs oplopen tot meer dan 300 km/u.
Op de gematigde breedten, waartoe ook de Benelux behoort, ontstaan lagedrukgebieden op een andere manier. Vaak gebeurt dit door de botsing van twee verschillende luchtsoorten. Rond de 60e breedtegraad botst koude poollucht op warme, vochtige lucht die vanuit de subtropen wordt aangevoerd. Op de scheidingslijn weet de warme lucht soms door te breken, waardoor de subtropische lucht verder kan doordringen. Er vormt zich dan een warmtefront en een koufront, waardoor we spreken van een frontaal lagedrukgebied. Hoewel deze weersystemen soms voor een zware storm kunnen zorgen, zijn ze doorgaans wel een stuk minder krachtig dan orkanen en tyfoons.
- Meer informatie over het ontstaan van lagedrukgebieden is te vinden in dit artikel.
- Meer informatie over verschillende typen lagedrukgebieden kun je hier vinden.
Bij tropische cyclonen wordt de warme lucht aangezogen richting de kern. Daaromheen draaien de buien, die voor de heftigste windstoten zorgen. Echter zorgen de fronten bij een frontaal lagedrukgebied voor de dynamiek. De warmste lucht bevindt zich hier in de warme sector, tussen het warmtefront en het koufront.
Het proces van extratropische transitie
Extratropische transitie vindt meestal plaats als een tropische cycloon richting de polen trekt en op een gematigde breedte hoger dan 40° komt. Door interactie met andere druksystemen, of een polaire luchtmassa, wordt de ronde structuur van de tropische cycloon verzwakt.
Vervolgens dringt de polaire luchtsoort binnen in de tropische cycloon. Wanneer dit eenmaal in gang is gezet, wordt de warme, subtropische lucht die de cycloon omringt vooruit gestuwd. Op de grens ontstaat dan een koufront. Als de koude lucht is doorgedrongen tot de kern van het systeem, is de extratropische transitie voltooid.
Extratropische transitie houdt dus in feite in dat een tropische cycloon overgaat in een frontaal systeem. Daarbij gaan de tropische eigenschappen verloren en mag ook niet meer gesproken worden van een tropische cycloon. Vaak breidt het windveld van de storm zich hierbij flink uit. Tevens verandert de temperatuur in de kern van het lagedrukgebied van relatief warm (warm core system) naar relatief koud (cold core system).
Invloed op Europa
Vanwege extratropische transitie kan het zo zijn dat een ex-orkaan via de Atlantische Oceaan op Europa afgaat. Dit zagen we bijvoorbeeld bij orkaan Sam, die na een lange tocht over de Atlantische Oceaan als zware storm bij IJsland terechtkwam. Soms wordt ook het Iberisch schiereiland getroffen, zoals bij subtropische storm Alpha in september 2020.
Soms reikt de invloed zelfs tot in de Benelux. In oktober 2017 trof ex-orkaan Ophelia Ierland met windsnelheden van orkaankracht (12 Bft). Tegelijkertijd werd ten oosten van de kern zeer warme lucht vanuit de Sahara naar het noorden opgestuwd. Dit leidde tot een zomerse dag op veel plaatsen in de Benelux. De sterke warm air advection zorgde ook voor een vuurrode horizon. Er was namelijk veel Saharazand in de hogere luchtlagen terechtgekomen.
