Alpenweer: +2°C op de top van Mont Blanc

Het is niet alleen in de Benelux warm: West- en Centraal-Europa zullen komende dagen volledig onder de hitte kreunen. Die warmte stroomt vanaf Noord-Afrika richting het noorden en passeert over de Alpen. Daar worden in de bergen recordtemperaturen verwacht, die ervoor zorgen dat de uitzonderlijk grote sneeuwhoeveelheden in sneltreinvaart wegsmelten. Deze week stijgt de nulgradengrens tot 5000 meter. Zo zou het op de top van de Mont Blanc zelfs +2°C kunnen worden.

Warmte in de Alpen

De zomer slaat deze week keihard toe. Een uitgestrekte rug zorgt namelijk voor een transportband van warme lucht die met een vrij strakke zuidelijke tot zuidoostelijke luchtstroming weinig tijd krijgt om af te koelen.

Een goede indicatie voor hoge temperaturen over de hele luchtkolom is de de geopotentiaalhoogte van het 500 hPa-vlak. Dit stijgt komende week tot boven 6000 meter, wat toch niet elk jaar voor een langere periode voorkomt.

De nulgradengrens zou zelfs tot 5000 meter kunnen klimmen, waardoor het in principe op elke locatie in de Alpen boven 0°C zal zijn, vermits het hoogste punt (Mont Blanc) 4807,75 meter is. In principe boven 0°C, want gletsjers slagen er in om de luchtkolom van onderuit enkele graden af te koelen.

In de valleien komt de warmte meestal nog meer tot uiting. De zuidenwind wordt namelijk over de orografie gestuwd en wordt gedwongen te dalen in de grote valleien (Wallis, Inntal,…). Deze adiabatische compressie levert nog wat meer energie op voor hoge temperaturen.

Slecht nieuws voor de gletsjers

De weerkundige zomer begon voor de gletsjers in de Alpen zeer goed. Uitzonderlijke sneeuwcondities tijdens de winter en een koude/sneeuwrijke meimaand zorgden voor een prima startpositie in juni. De meeste gletsjers waren tijdens het begin van de maand namelijk nog volledig bedekt met sneeuw. Deze sneeuw zorgt letterlijk voor een beschermende laag, waardoor het ijs nog niet meteen bloot ligt en kan smelten.

Juni verloopt tot nu toe ruim warmer dan normaal in de Alpen en de komende dagen zullen de temperaturen alleen maar verder stijgen. Dat betekent dat de dikke sneeuwlaag in sneltempo zal smelten en het gletsjerijs vanaf de snuit bloot zal komen te liggen. Dit zien we nu al op enkele gletsjers en het zal alleen maar meer uitgesproken worden. Het ablatieseizoen in de Alpen (smelt > accumulatie) komt nu dus volledig op gang.

Het is echter normaal dat gletsjers in een negatieve fase treden vanaf mei-juni, anders zouden ze groeien. De temperaturen en smelthoeveelheden die voor de komende dagen berekend worden, zijn daarentegen wel bijzonder groot. Met een nulgradengrens tot 5000 meter zal het ook boven de gletsjers, waar de massabalans aan het einde van de zomer positief is, smelten. Weermodellen berekenen op 3000 meter temperaturen tot meer dan 15°C. Dit zorgt uiteraard voor een snelle verdwijning van de wintervacht van de gletsjers.

Hoeveel tijd hebben de gletsjers nog?

Dergelijke weken met temperaturen tot +2°C op de top van de Mont Blanc worden komende jaren en decades steeds meer verwacht. Het is dan ook niet onlogisch dat de gletsjers de komende jaren verder zullen krimpen. Een recente studie van de Belgische wetenschapper Harry Zekollari toonde aan dat zelfs in het meest gunstige klimaatscenario, de Alpen meer dan 60% van hun ijsmassa zullen verliezen tegen 2100.

Dit zal niet alleen het toerisme en het leven van de (lokale) bevolking beïnvloeden, het zal eveneens het typische Alpenlandschap drastisch veranderen.