Weerspreuk wordt werkelijkheid met komst Scandinavisch hogedrukgebied?
Winterweer, wat is dat ook alweer? De enige plek dichtbij huis waar wel blijvend winterweer heerst, is in onze vrieskist. Wil de winter nog komen dan begint de klok toch al wel wat verder te tikken. De dagen gaan namelijk alweer lengen. Een mooie weerspreuk vertelt ons “Gaan de dagen lengen, dan gaat de winter strengen”. Daar moeten we ons dan maar aan vasthouden.
Sommige weermodellen hebben die weerspreuk gelezen en tonen op termijn een krachtig hogedrukgebied boven Scandinavië. Gaat het dan eindelijk toch gebeuren of loopt het weer met een sisser af en gaan we zacht het nieuwe jaar in?
November en december verlopen opvallend zacht
Het jaar 2015 leek een heel normaal jaar te worden. De temperatuur hield zich perfect aan de gemiddelde waardes en vol verwachting keken we dan ook uit naar deze winter waarbij mogelijk een iets koudere winter dan normaal door ons verwacht werd. Het liep vanaf november echter totaal anders. De temperatuur lag in november drie graden boven de norm en december doet daar nog een flink schepje bovenop.
De verwachting is dat december ruim vijf graden boven normaal gaat eindigen. Vanzelfsprekend maakt winterweer zo geen kans. De reden van het zeer zachte weer is een persistent, hardnekkig stromingspatroon uit zuidelijke richtingen. Regelmatig wordt warme lucht helemaal vanuit Afrika onze richting op geblazen.
Is de koude vlek op de Noordelijke Oceaan verantwoordelijk voor het huidige stromingspatroon?
El Niño is goed te zien op de weerkaart. Rode kleuren overheersen en die vertellen dat dit jaar bijna overal op de wereld warmer dan normaal verloopt. Dat is op zich niet gek, want dat is gebruikelijk tijdens en vlak na het optreden van een El Niño. Dit heeft dus niets met de opwarming van het klimaat te maken.
Er wordt ook gezegd dat het fenomeen El Niño juist zorgt voor afkoeling op de wereld. Het is nodig om de warmte op onze aardbol te lozen. Het duurt ongeveer anderhalf jaar en als het warme water voor de Zuid-Amerikaanse kust wordt weggedreven, volgt er een La Niña.
Waar we eerder beweerden dat de koude vlek (afwijking lagere temperatuur van het zeewater) op de Noordelijke Oceaan mogelijk een verstoring van de straalstroom teweeg zou kunnen brengen, zien we juist een hardnekkig, zuidelijk stromingspatroon terug. Het is nog niet bewezen, maar juist die koude plek in de oceaan zwiept de straalstroom op.
Dit zou dan kunnen komen door de temperatuurtegenstellingen tussen de evenaar en de Noordpool die nu maximaal zijn. Bovendien hebben we te maken met een stevige poolwervel en een zeer koude stratosfeer. De ideale ingrediënten om de straalstroom nog eens extra te voeden. Stevige blokkades in de vorm van hogedrukgebieden die dan op de juiste plaats komen te liggen voor winterweer (lees Scandinavië) maken zo nauwelijks kans.
Poolwervel
Een mooi voorbeeld van hogere temperaturen op het 850 hPa vlak rondom Groenland en IJsland, zagen we begin december 2010. De poolwervel werd hiermee zwakker en kon verschuiven. Op de oceaan ontstond een warmbloedig hogedrukgebied dat depressies een halt toe riep. Typisch een winterse blokkade. Dit zorgde bij ons voor koud winterweer met sneeuwval. De straalstroom liep ver zuidelijk over Spanje.
Amerikaans weermodel verwacht hogedrukgebied boven Scandinavië
En toen toverde het Amerikaans weermodel ineens een hogedrukgebied boven Scandinavië uit de hoed. Nog niet helemaal op de juiste positie voor echt winterweer, maar zeker hoopvol. Dit nog eens extra ondersteund door een aantal leden in het ensemble die wel degelijk voor lagere temperaturen gaan. Sommige zelfs al wat winters met vorst. Zou het dan toch?
Europees weermodel wil er niets van weten
Dan het Europees weermodel. Dat ziet er al minder fraai uit voor de winterliefhebbers. Het hogedrukgebied schuift al snel op naar het oosten waarbij de wind alweer vlot teruggaat naar een zuidwestelijke richting. We missen namelijk een aantal parameters om een goede winterinval te laten slagen. De druk vanaf de oceaan is te groot met al die depressieactiviteit. Bovendien missen we een zogenaamde “trekpaard” onder het hogedrukgebied.
Ideaal zou zijn als er een lagedrukgebied ontstaat bij de Middellandse Zee (Genualaag) dat maakt het hoog sterker en standvastiger. Nu moet het hoog het vermoedelijk opgeven als verliezer van de strijd. Zo blijft het dus wachten op koning winter tenzij er een wonder gebeurt! Nogmaals de weerspreuk: Als de dagen gaat lengen, gaat de winter strengen.
