8 juni 2019 - 6 min. lezen 1559 reacties

Stabiel zomerweer is voorlopig niet aan de orde. Mei was ruim koeler dan normaal en het begin van juni verliep winderig en wisselvallig. Een blik op de weerkaarten laat zien dat we ook de komende dagen nog geen zomerweer moeten verwachten. Dat is positief nieuws voor de droogte, al verlangen de meeste mensen nu wel naar een paar zonnige dagen.

Mamatuswolken en bovenaan de cumulonimbus. Foto: Rolf De Feijter

Invloed van zwakke straalstroom en diepe trog

De eerste week van juni verliep onstabiel met regelmatig onweer en veel neerslag op korte tijd. De oorzaak hiervoor is te zoeken in de nabijheid van de scheidingslijn tussen warme lucht in het oosten en koele lucht in het westen. Dit was het gevolg van een diepe trog over de Atlantische Oceaan, die koele lucht uit het noorden naar het zuiden pompte en een rug over Oost-Europa, die warme lucht vanaf de Middellandse Zee naar het noorden stuurde.

De Benelux bevond zich precies op de scheiding tussen deze twee zones, die vanaf het oosten naar het westen bewoog. Telkens de scheidingslijn over de Benelux trok, resulteerde dit in een verhoogde kans op onweer. De warme lucht moest immers op korte tijd verdreven worden door de kracht van een actief koufront.

Afgelopen woensdag lag de scheidingslijn tussen zachte en koele lucht precies over de Benelux. (Wetterzentrale)

De trog boven de Atlantische Oceaan was ook in mei al aanwezig waardoor die maand afsloot met een gemiddelde temperatuur van meer dan 1 graad onder het langjarig gemiddelde. Een wintersetting persisteerde met constante aanvoer van frisse lucht. Meer daarover is te lezen in dit artikel.

Dergelijke situatie met een persistente diepe trog op de Atlantische Oceaan komt wel vaker voor. Dit is het resultaat van een zwakke straalstroom, veroorzaakt door krachtige hoge druk in het Hoge Noorden. Een drukconfiguratie die we graag zien verschijnen tussen de maanden december en maart, aangezien de kans op winterweer dan duidelijk groter wordt. Vorig jaar was de situatie anders met een trog die ruim oostelijker lag, waardoor de Benelux vaak in de hoge druk verbleef met stabiel en droog weer.

Sinds april is de straalstroom duidelijk zwakker dan normaal. Dit zorgt voor meer en langdurige blokkades.

Meer informatie en uitleg over de straalstroom en de invloed daarvan op ons weer kunnen jullie lezen in dit artikel.

De meimaand verliep duidelijk frisser dan normaal, de trog was toen gepositioneerd boven de Benelux. (KNMI)

Terwijl de diepe trog in mei precies over de Benelux lag met ruim te fris weer, is de trog nu ten westen van de Benelux gepositioneerd. Dit levert kwakkelweer op met zoals aangehaald: significante onweersbuien.

Groenland blijft geblokkeerd, trog houdt stand

De situatie op de weerkaarten verandert komende dagen niet veel. Het hogedrukgebied boven Groenland blijft persistent aanwezig waardoor de straalstroom zwak blijft met een scherpe meandering. De meridionale verschillen in temperatuur zijn hierdoor groot.

De luchtdruk boven Groenland is duidelijk veel hoger dan normaal. De straalstroom is hierdoor aanhoudend zwak met stevige troggen en ruggen. (Tropical Tidbits)
De NAO-index is al geruime tijd negatief (hoge druk in het noorden) en dat lijkt nog wel een tijd zo te blijven. (NOAA)

Door de beperkte snelheid van de straalstroom verplaatst de trog zich amper naar het oosten, waardoor het onstabielere en koelere weertype boven de Benelux standhoudt. De straalstroom ligt voortdurend in onze buurt, wat zorgt voor onstabiliteit en dynamiek met regelmatig kans op buien en eerder koel weer.

Op stabiel zomerweer moeten we komende dagen dus nog niet meteen hopen. Het oosten van Europa daarentegen zit aanhoudend in de opwaartse tak van de jet met veel warmer weer tot gevolg.

De trog in de straalstroom blijft de komende dagen persistent aanwezig boven de Benelux.
Oost-Europa loopt komende dagen weer vol met warme lucht. (Tropical Tidbits)

Nog geen stabiele zomerperiode in zicht

In tegenstelling tot vorig jaar geraakt de zomer dus moeilijk van de grond. De komende dagen blijft het eerder fris en wisselvallig Belgisch zomerweer en het zou me niet verbazen als er nog regelmatig onweerskansen zullen komen. De scheidingslijn met de warme lucht zit immers niet veraf, waardoor een kleine verschuiving de Benelux in de warme en onstabiele lucht onderdompelt.

De weerpluim van het Europese weermodel laat wel kansen zien op hogere temperaturen, maar de neerslagindicatie toont aan dat er niet echt sprake is van stabiel zomerweer. Het is voorlopig even afwachten tot de weermodellen een duidelijke trend gaan kiezen!

Weerpluim van ECMWF toont voor komende dagen eerder fris en wisselvallig weer. Richting volgend weekend zou het zachter kunnen worden maar het is afwachten of dat ook gepaard gaat met zonnig weer. (Weerplaza)

Droogte nog niet opgelost

Het heeft dan wel regelmatig geregend afgelopen dagen, de droogte in de ondergrond is duidelijk nog niet opgelost. Hiervoor zou het langdurig moeten regenen (dagen achter elkaar), zodat het water goed de bodem kan indringen. Onweersbuien leveren veel neerslag op, maar door de hoge intensiteit wordt de infiltratiecapaciteit van de bodem overschreden en stroomt het overige water af richting riolen, beken en rivieren.

Dat water kan dan niet gebruikt worden om de grondwatertafel in het algemeen aan te vullen. Daarnaast zorgt de hoge intensiteit van de neerslag vaak voor de afstroming van vruchtbaar bodemmateriaal (erosie), wat zeker in de heuvelachtige gebieden, ondanks de talrijke maatregelen, een groot probleem is.

We mogen dus zeker nog niet stellen dat de droogte is opgelost, al staan we er uiteraard wel beter voor dan vorige jaar in het begin van de maand juni.

Ondanks de regen van afgelopen dagen kampen we nog steeds met een groot neerslagtekort (in de ondergrond).
Modderoverlast in Pepingen. (Joris de Wolf)

Laat ons na de onweersepisode van enkele dagen en een stormachtige vrijdagnacht en zaterdag eerst maar eens genieten van een best aangename zondag. Begin volgende week verloopt wisselvallig, maar denkend aan de natuur en de landbouw moeten we daar niet te veel mee inzitten. De zomer komt wel, daar ben ik van overtuigd!

Lander

Door Lander

Postdoc glaciologie/klimatologie aan de ETH Zürich en VUB. Ik woon deeltijds in Zwitserland/België. Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven / VUB in de specialisatie weer- en klimaat. Sinds jongs af aan gepassioneerd door weer en klimaat focus ik mij binnen het team op het schrijven van weerberichten, blogs en het ontwikkelen van onze weerkaarten.


Verder lezen

Alles bekijken