Het groeiseizoen eindigt, hoe staat het momenteel met de droogte in de Benelux?
U heeft het vast gemerkt: het was dit jaar al vroeg droog in de natuur. Na een zeer droge en ongekende zonnige maart 2022, viel er alleen begin april nog overal regen van betekenis. Hierna kreeg de Benelux vooral neerslag in de vorm van lokale buien, soms ook met veel regen in korte tijd. Mei was over het algemeen droog. Daarnaast was ook de zomer van 2022 zeer droog en tevens ook erg warm en zonnig. Hoe staat het aan het einde van het groeiseizoen met de droogte in de Benelux?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Neerslagtekort is iets van alle jaren
Meteorologen in de Benelux schatten elk jaar droogte in aan de hand van het neerslagtekort dat ontstaat in het voorjaar en de zomermaanden. Het is normaal dat we in die periode, die duurt van 1 april tot en met 30 september, te maken hebben met een neerslagtekort. Dat komt doordat er meer water verdampt dan dat er via neerslag wordt aangevuld. In een gemiddeld groeiseizoen loopt het neerslagtekort vanaf begin april geleidelijk op tot een maximum in augustus. Het neerslagtekort bereikt dan gemiddeld zo’n 120 mm. Na half augustus begint het neerslagtekort vaak te dalen. De zon is dan minder krachtig en dat zorgt voor een lagere verdamping.
Het neerslagtekort verschilt sterk van jaar tot jaar. Tijdens de natte zomer van 2021 bleef het neerslagtekort telkens schommelen tussen 0 en 80 mm. De drie jaren daarvoor had de Benelux te maken met grootschalige droogte, met name in de zeer warme en droge zomer van 2018. Het neerslagtekort liep in dat jaar al flink op tijdens de droge en warme april en mei. Vervolgens bleef het droog en in juli liep het neerslagtekort gemiddeld over Nederland op tot meer dan 300 mm. Ook in augustus en september bleef het warm, maar het regende wel af en toe, waardoor het neerslagtekort ongeveer gelijk bleef tot het einde van het groeiseizoen. Nederland eindigde met een gemiddeld neerslagtekort van 296 mm, een van de hoogste waarden die we ooit zagen.
Deze meetreeks is voor elk groeiseizoen berekend door het KNMI, waarbij ook historische data werden gebruikt om enkele droge zomers uit de twintigste eeuw te reconstrueren. Zodoende gaat deze reeks terug tot 1906. Statistisch gezien bereikt het neerslagtekort in Nederland een piek van meer dan 250 mm in de droogste 5% van alle jaren.
Natte start van april, vervolgens nagenoeg droog
In april viel het nog mee met het neerslagtekort. In de eerste decade van de maand kregen we vrijwel elke dag te maken met regen of buien. Ook was het (erg) koud voor de tijd van het jaar en liet de zon zich minder zien dan gemiddeld. Het neerslagtekort bleef dicht bij de 0 millimeter. De rest van april was het vrij droog en ook vrij zonnig. Het neerslagtekort begon zo al op te lopen.
Daarna was mei de eerste droge, zonnige en warme maand van de groeiperiode. Het neerslagtekort liep hierdoor geleidelijk verder op. Zelfs toen al was het neerslagtekort relatief groot. Nederland kwam bij de droogste 5% van alle jaren en recordwaarden voor eind mei kwamen in zicht.
Zeer warme, zonnige en droge zomer zorgde voor problemen
Na mei volgde een relatief natte juni. De neerslag was wel ongelijk verdeeld over de Benelux, waardoor sommige regio’s aanzienlijk droger waren dan andere. Het droogst was het in het westen en oosten van de Benelux, in een strook over het midden viel de meeste neerslag. Ondanks dat nam het neerslagtekort nog wel licht toe. Juni is namelijk ook de maand waarin de zon het sterkst instraalt op het noordelijk halfrond. Als gevolg daarvan is ook de verdamping gemiddeld genomen het hoogst van alle maanden. Juni 2022 was daarnaast ook warm en zeer zonnig, waardoor de verdamping ook nog eens veel hoger lag dan normaal.
In juli en augustus viel er veel minder neerslag dan normaal. Daarnaast was er in beide maanden meer zonnestraling dan normaal. Ook was het opnieuw warm, vooral in augustus. Het neerslagtekort liep hierdoor snel verder op. Tegen het einde van augustus had Nederland te kampen met een neerslagtekort van 300 mm.
De droogte in de zomer van 2022 was vrijwel overal in de Benelux zichtbaar. Gazons kleurden bruin, bomen lieten soms al een deel van hun bladeren los om water te besparen. Ook de scheepvaart had er last van, zo bereikte de waterstand in de Rijn zijn laagste punt ooit op 18 augustus. Overigens was de droogte ook in andere delen van Europa reden tot zorgen.
Natte september drukt neerslagtekort de kop in
September ging aanvankelijk op dezelfde voet verder. De eerste vier dagen was het warm, zonnig en droog. Op de 5e werd het zelfs nog op grote schaal tropisch warm in de Benelux, iets dat niet vaak voorkomt in september. Het was dan ook niet verwonderlijk dat het neerslagtekort opnieuw pijlsnel toenam. Rond 5 september bereikte het een waarde rond 320 mm. De problemen duurden zeker voort. In Vlaanderen toonde 90% van de meetpunten een lage of zeer lage grondwaterstand voor de tijd van het jaar.
Daarna sloeg het weer echter flink om. We kwamen terecht in een sterk wisselvallig regime. De rest van de maand viel er vrijwel elke dag wel regen of een bui. Vaak was het daarbij ook vrij koel en de zon scheen niet vaker dan normaal. Als gevolg begon het neerslagtekort snel te dalen. Op 30 september, de laatste dag van het groeiseizoen, was het tekort bijna 100 mm gedaald. We eindigen met een neerslagtekort van 225 mm gemiddeld over Nederland.
Natuur is nog lang niet hersteld
Het lijkt misschien of de droogte voorbij is, omdat bijvoorbeeld het gras na enkele natte dagen weer groen kleurde. Niets is echter minder waar, want het tekort aan grondwater kan nog lang duren. Veel gewassen en bomen hebben hier dan ook nog last van. Als de herfst en winter ook droog zullen verlopen, zullen we mogelijk met een forse achterstand beginnen aan het groeiseizoen van 2023.
