Wat is fijn stof?
In de weerberichten hoort u af en toe het woord fijn stof vallen. In extreme gevallen kan dit zelfs leiden tot smog met luchtverontreiniging tot gevolg, maar ook bij Saharazand wordt deze term af en toe gebruikt. Wat houdt fijn stof precies in en wat zijn de oorzaken van dit fenomeen?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Betekenis fijn stof
Fijn stof, niet per se stof, zijn vaste deeltjes, van zeer kleine grootte, die in de atmosfeer zweven. Vaak worden alle soorten deeltjes ondergebracht in de term aerosolen. Voor de aanduiding van fijn stof zijn er twee termen: PM10 en PM2,5. PM staat voor particulate matter en de getallen staan voor de grootte van de aerosolen. Het eerste (PM10) geeft de concentratie weer van deeltjes kleiner dan 10 micrometer, het tweede (PM2,5) de deeltjes die kleiner dan 2,5 micrometer zijn.
- Wist je dat een luchtwasser deze deeltjes kan filteren in huis? Ontdek meer!
Er zijn ook andere stoffen zoals ozon (O3), zwaveldioxiden (SO2) of stikstofoxiden (NOx) dewelke gassen zijn die op hun beurt aerosolen kunnen vormen. De concentraties worden uitgedrukt in microgram per m³.
Bronnen van fijn stof
Aangezien er verschillende vormen van fijn stof zijn, kan dit onderverdeeld worden in twee categorieën naargelang het vormingsproces van de deeltjes. Er kan ook een onderscheid gemaakt worden tussen deeltjes van menselijke origine of van natuurlijke origine.
- Wat betekent het stookalert in Nederland?
Primaire aerosolen
Primaire aerosolen of primair fijn stof is rechtstreeks het resultaat van uitstoot in de atmosfeer. Hieronder vallen de uitlaat van auto’s (roet) en industrie, maar ook zand (mineralen) en vulkanische assen. Denk hierbij dus ook aan het zand van de Sahara dat af en toe onze contreien bereikt. Dit zijn dus ook primaire aerosolen. In 2017 was dit zelfs gemengd met roet van bosbranden uit Portugal, waardoor het zonlicht sterk werd tegengehouden.
Secundaire aerosolen
Bij secundaire aerosolen moet er sprake zijn van een chemische reactie. Dat wil zeggen dat een nieuw deeltje ontstaat door een reactie met verschillende gassen zoals stikstofoxiden of zwaveldioxiden. Stikstofoxiden zorgen vaak voor toename in ozon in de troposfeer. Door zonlicht worden stikstofoxiden ontbonden en ontstaat er een vrij zuurstofatoom dat zich kan binden aan zuurstof met O3 of ozon als resultaat. Ook ozon is dus een secundair fijn stof. Een van de bekendste gevolgen van zwaveldioxiden is zure regen.
Voorbeeld zure regen
SO2, dat wordt uitgestoten door industrie en auto’s, is een gas, maar komt wel steeds minder voor. Dit gas kan een interactie aangaan met zowel water als zuurstof met de vorming van H2SO4 (zwavelzuur) aerosolen als gevolg. Het resultaat is alom bekend met aantasting van bossen. Het gas zelf kan natuurlijk ook in de longen een reactie aangaan met water en zuurstof waardoor longen aangetast kunnen worden.
- Hoe noemt de geur van regen na een droge periode?
Luchtverontreiniging
Een van de gevolgen van fijn stof is luchtverontreiniging. Wanneer de concentraties aan fijn stof zelfs dermate hoog zijn, is de lucht wazig of treedt het SMOG-alarm in werking. Deze concentraties worden dus continu gemonitord en zijn af en toe ook te zien op LIDAR beelden in de vorm van een smalle band dicht tegen de grond.
Fijn stof heeft ook gevolgen voor de gezondheid. Zeker voor mensen met een beperkte longcapaciteit of astma kan dit problemen geven. Vaak hoor je daardoor ook dat er geen zware inspanningen gedaan mogen worden omdat fijn stof de longcapaciteit nog verder doet afnemen. Daarnaast treedt een aerosol ook via de neus en mond binnen in het lichaam. Hoe kleiner het deeltje, hoe dieper dat kan doordringen in de longen of zelfs tot in de bloedbaan. Dit is natuurlijk nefast en heeft een negatief effect op de levensverwachting.
Wanneer is er vaak fijn stof?
Fijn stof komt het meest voor bij periodes met rustig weer (weinig wind) en een inversie. Hierdoor worden de luchtlagen in de atmosfeer niet goed gemengd waardoor de concentraties zich geleidelijk opbouwen. Dit kan dermate zo gebeuren in de winter dat er SMOG optreedt. Anderzijds kunnen er bij een sterke zuidelijke stroming ook veel aerosolen aangevoerd worden in de vorm van Saharazand. Wanneer de wind van over zee waait, is de kans op luchtverontreiniging klein.
- Bestel vandaag je eigen luchtreiniger!
Sommige linkjes bevatten affiliate
