Hoe stelt een meteoroloog een genuanceerd weerbericht op?
Elke dag krijgt u via onze sociale mediakanalen een uitgebreid en genuanceerd weerbericht. Maar hoe komt zo’n weerbericht tot stand? Welke parameters worden er geanalyseerd en hoe kunnen we sommige details in onze weersverwachting steken? Ontdek hoe meteorologen en weermannen dagelijks het beste weerbericht van zichzelf geven.
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Hoe stel je een genuanceerd weerbericht op?
Stap 1: Grondige analyse van de hoogtekaarten
500 hPa niveau
Bij het opmaken van een weerbericht start de meteoroloog altijd met een grondige analyse van de hoogtekaarten. Hiervoor bekijken we meestal het niveau van 500 hPa (op ongeveer 5-5.5 km hoogte) en de ligging van de straalstroom, omdat de weersystemen aangedreven worden door de circulatiepatronen op deze niveaus.
Aanduiden van troggen en ruggen
Op deze kaarten bepalen we vervolgens de ligging van de zogeheten “hoogtetroggen” en “hoogteruggen” en analyseren we hoe deze zich voortbewegen over onze contreien. Op die manier bekijken we ook hoe het weer aan het oppervlak zal evolueren. Tegelijkertijd bepalen we eveneens waar we jetstreaks kunnen vinden (versnellingen in de straalstroom) en hoe deze ons weerbeeld kunnen beïnvloeden.
Jetstreaks en cyclogenese
Algemeen kunnen we stellen dat, wanneer we ons onder een hoogterug bevinden, er zich vaak een hogedrukgebied aan het oppervlak bevindt. Wanneer er een hoogtetrog passeert, gaat dat vaak gepaard met de passage van een lagedrukgebied en/of koude bovenluchten. Dat laatste is van belang om de onstabiliteit en kans op buienvorming in te schatten. Daarom is het ook van belang om de temperatuur op 500 hPa goed in het oog te houden.
Wanneer de linkeruitgang van een jetstreak in onze buurt ligt, kan een lagedrukgebied zich fel uitdiepen o.i.v. “cyclogenese” en moeten we vaak rekening houden met veel wind en in onweerssituaties ook stevig onweer. Aan de voorzijde van een hoogtetrog komt “positieve vorticiteitsadvectie” (PVA) voor, wat convectie in de hand werkt en belangrijk is bij onweerssituaties.
Stap 2: Frontenanalyse met vocht en temperatuuradvectie
Als tweede stap in de analyse bekijkt de weerman de vochtigheidsgraad op verschillende niveaus, alsook de temperatuursadvectie (WAA en CAA). Door de inzichten van beide analyses te combineren komen we te weten waar de fronten zich situeren en waar we wolken en neerslag mogen verwachten. Voor het vocht kijken we daarvoor meestal naar 700 hPa en 850 hPa en voor de temperatuursadvectie analyseren we meestal de temperaturen op 850 hPa. Gebieden met “cold air advection” (CAA) liggen veelal achter koufronten, en zones met “warm air advection” (WAA) vinden we terug achter een warmtefront.
Vaak bekijken we eveneens de dikte van de laag tussen het oppervlak en 500 hPa, aangezien dat een goede indicator is voor de temperatuur van een luchtlaag. Theta-w kaarten kunnen ook helpen om fronten te onderscheiden en om de potentie tot onweer in te schatten (thermische vore). Om de ligging van de fronten te bepalen geldt bovendien ook dat het trippelpunt (punt waar koufront het warmtefront inhaalt en de occlusie vormt) in het verlengde ligt van de straalstroom/jetstreak.
Na stap 1 en 2 weten weten we al waar de weersystemen en fronten zich bevinden, en kunnen we grotendeels al inschatten hoe het weerbeeld zal evolueren. Na deze stap analyseren we in iets meer detail de output van de weermodellen om meer details te kunnen brengen in de verwachting. Op die manier kunnen we een meer genuanceerd weerbericht opstellen.
Stap 3: Bekijken van de weermodellen voor genuanceerd weerbericht met meer details
Vandaag de dag zijn er verschillende weermodellen beschikbaar die ons heel wat informatie kunnen geven over de te verwachten weersituatie. Er zijn zowel globale modellen als regionale en fijnmazige weermodellen beschikbaar. De globale modellen (zoals GFS en ECMWF) geven ons vaak een zeer goed beeld van de synoptische situatie, zoals bijvoorbeeld de oppervlaktedruk en neerslagsystemen.
Fijnmazige weermodellen (AROME, HARMONIE, COSMO,…) geven ons vaak meer details over bewolking, wind, temperaturen etc. aangezien hun resolutie hoger ligt en ze meer kleinschalige processen in rekening kunnen brengen. Om een genuanceerd weerbericht op te stellen is het van belang om zoveel mogelijk modellen te bekijken. Het is ook een voordeel als je weet welk model het best presteert in welke situatie.
Dat vergt echter wel wat training en ervaring! Een vergelijking tussen de output van weermodellen en de huidige weersituatie helpt vaak al om in te schatten wanneer welk model voor een bepaalde weersituatie beter geschikt is.
Analyse van wolken, neerslag, temperatuur en wind
Eenmaal we de grootschalige evolutie van het weerbeeld kennen, kunnen we de weermodellen analyseren. Aan de hand van de rechtstreekse modeluitvoer kunnen we bepalen wat de temperatuur zal zijn en hoe snel de wind waait. Eveneens kunnen we zo bepalen wanneer regenzones voorbijtrekken en wat de bewolkingsgraad is.
Om extra informatie te verkrijgen over de bewolkingsgraad, het type bewolking, de neerslagsoort en de kans op onweer zijn prognostische soundings (progtemps) een zeer handige bijkomende tool. Vooral om de vorming van stapelwolken en de kans op onweer in te schatten zijn deze zeer bruikbaar. Ook om regen, sneeuw, ijzel en aanvriezende regen van elkaar te kunnen onderscheiden, zijn deze uitermate van belang.
Specifieke weersverwachting in geval van onweer
Vooral bij onweerscases zijn de weersverwachtingen wat complexer, aangezien veel factoren hierin een zeer belangrijke rol spelen. Onweer kan zowel ontstaan door dynamiek als door convectie of door een combinatie van beiden. Om het onderscheid te kunnen maken tussen verschillende types onweer en om de kansen op windschade en hagelvorming in te schatten, is een grondige analyse vereist van alle factoren die hierin een rol kunnen spelen.
Een belangrijke dynamische factor daarin is windschering. Hoe groter de windschering, hoe meer kans op georganiseerd onweer met randverschijnselen. Enkele andere factoren die ook belangrijk zijn, zijn de positie van de jetstreaks en eventuele PVA aan de voorzijde van een hoogetrog.
Het is dus steeds belangrijk om ook die zaken (zie stap 1) in het achterhoofd te houden bij een onweerscase! Daarnaast is een grondige analyse vereist van de convectieve parameters, waarvan de CAPE de voornaamste is.
Ga zelf aan de slag en maak je eigen genuanceerd weerbericht!
Na het lezen van deze blog kan u hopelijk al een duidelijker beeld vormen van hoe wij als meteorologen onze weersverwachtingen opstellen. Er komt heel wat bij kijken, zo blijkt. Een genuanceerd weerbericht ontstaat dus niet zomaar uit het bekijken van de ‘voorgekauwde’ output van de weermodellen! Het opstellen van een weerbericht is een complexe aangelegenheid en vergt vaak ook heel wat overleg bij complexe weersituaties.
Heeft u na het lezen van deze blog zelf ook zin gekregen om uw eigen weerbericht op te stellen? Ga dan zeker aan de slag !
