Winterse signalen 6: Koning winter blijft afwezig
Ondertussen is het al opnieuw eind januari en van Koning Winter hebben we nog weinig gemerkt. Sterker nog, de komende periode lijkt daar ook geen verandering in te komen. Er viel de afgelopen dagen wel een beetje winterse neerslag in de Ardennen, maar dat stelde weinig voor. Komt Koning Winter toch nog piepen om de hoek? Ontdek het in dit artikel!
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van winterweer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Voorlopige cijfers januari
Januari verloopt tot op dit moment te zacht. Onderstaand kaartje van het temperatuurverloop in De Bilt (Nederland) toont dit duidelijk aan. De gemiddelde temperatuur ligt op dit moment bijna drie graden boven normaal. Hiermee zou de maand op de zevende plaats eindigen van de warmste januari-maanden sinds 1901. Ook de winter verloopt tot nu toe zacht, maar dat verbaast waarschijnlijk niemand.
De oorzaak van deze zachte maand moet op de oceaan en de pool gezocht worden. De afgelopen maand waren de AO-index en de NAO-index steeds positief. Dit resulteerde in een vrij strakke straalstroom met de kou goed opgeborgen op de pool en een aanvoer van relatief zachte oceaanlucht in Europa.
Men zou denken dat met hoge temperaturen in de winter er vaak neerslag valt, maar dit was deze maand niet waar. Een hogedrukrug boven Europa zorgde vaak voor droog weer. Dit resulteerde in lagere neerslaghoeveelheden dan normaal.
Als we wereldwijd kijken naar de afwijkingen op het 500 hPa geopotentiaalvlak, dan zien we dat boven Europa duidelijk een rug van hogedruk aanwezig was. Ook boven het oosten van Amerika was er zo’n rug aanwezig. Het is deze die boven het oosten van Amerika steeds maar opnieuw koude lucht de oceaan opstuurde en de straalstroom aanwakkerde. Dit is een anti-winter patroon voor ons! Bemerk ook dat de kou stevig zit opgesloten op de pool, getuige hiervan zijn ook de parameters die hierboven werden besproken.
Dit patroon kan zelfs verlengd worden naar de volledige winter tot nu toe. Ook dan zien we dat er boven Europa een sterke rug aanwezig is. Ook is er duidelijk een positieve NAO-index te zien. Lage luchtdruk boven IJsland en hoge luchtdruk boven Europa.
Bemerk de opvallende koude in het westen van Amerika, met daar een ‘Aleutian High’ in plaats van een ‘Aleutian Low’, iets wat niet zo vaak voorkomt. Dit lijkt ook één van de oorzaken te zijn waardoor er een persistente rug ligt boven Oost-Amerika en zoals hierboven gesteld, is het steeds deze rug die koude de oceaan opstuurt. Dit staat in schril contrast met het patroon van vorige winter, waarbij we vaker in de koele lucht zaten door verscheidene rugvormingen op de oceaan.
Bespreking huidige weerkaarten
Momenteel zien we een zonale stroming boven een groot deel van het continent. Met deze zonale stroming komen van tijd tot tijd enkele neerslagzones voorbij.
Waar de afgelopen dagen de weermodellen nog hintten op een rug op de Atlantische Oceaan met kansen op winterse neerslag, is deze kans de laatste runs sterk geslonken. De rug komt minder uit de verf en klapt ook veel sneller om. Hierdoor kan de koudere lucht ons ook minder goed bereiken en lijken de weerkaarten steeds meer te evolueren naar een ‘balkanveeg’.
Bij een balkanveeg komt vooral Oost-Europa in de koudere lucht. Het westen van Europa komt immers vlug terug in zachtere oceaanlucht.
In de tweede helft van volgende week lijken de temperaturen terug op te lopen door invloed van maritieme lucht. Bij ECMWF is dit zelfs lucht uit Afrika, die ons met een ommetje bereikt. Ook bij GFS vormt zich een hogedrukgebied in onze regio met aanvoer van maritieme lucht. In Oost-Europa wordt het tijdelijk koeler.
Pluimverwachting komende periode
Om een goed beeld te kunnen schetsen van de verwachtingsperiode, wordt ook vaak gebruik gemaakt van de pluimverwachting. Hoe minder de spreiding tussen de leden, hoe groter in principe de betrouwbaarheid.
Tot en met maandag zijn zowel het GEFS (Amerikaanse variant) als het EPS (Europese variant) het eens. Het blijft eerder zacht weer, met temperaturen die schommelen rond 10 graden, met in de nacht van zaterdag op zondag tijdelijk wat koelere temperaturen. Vanaf dinsdag is er duidelijk een dipje te zien in de pluimen met dan temperaturen rond vijf à zes graden en eventueel een winterse bui.
Verder in de termijn zien we in beide pluimen terug een opwarmende trend, waarbij het bij EPS beduidend sneller opwarmt dan bij GEFS. Hoe dan ook, op basis van deze pluimen, lijkt het tijdelijk wat koeler te worden om dan terug op te warmen.
EC46
Er bestaan ook maandverwachtingen van het ECMWF. Dit is de pluim die elke maandag en donderdag verder loopt- tot 46 dagen. De betrouwbaarheid van deze verwachting ligt meestal laag, maar soms kunnen wel enkele trends gezien worden. Ook hier is de trend niet echt positief.
Europa blijft in zachte lucht zitten waarbij Koning Winter weinig tot geen kans maakt. Tijdelijke koude intermezzo’s, door een passage van een trog, zijn wel altijd mogelijk.
Hopelijk krijgen we in februari toch nog wat winter, ondanks de slechte verwachtingen van de seizoensmodellen en EC46. Het ziet er ook steeds meer en meer naar uit dat de seizoensmodellen van afgelopen maanden gelijk zullen krijgen wat betreft deze winter.
Stratosferische hulp?
De enige manier waarop dit patroon kan doorbroken worden, is met de stratosferische Polar Vortex. Op dit moment is er een vrij gezonde SPV aanwezig. Op de temperatuurkaartjes is echter wel al een warming te zien. Dit is de voorbode van een “temperatuur Wave 1 warming”.
Deze warming zet door en zal leiden tot een verplaatsing van de SPV en ook tot een verzwakking ervan. Met deze warming ontstaat ook een “Wave- 1 heights”, waarbij er zich dus ook als het ware een hogedrukgebied zal vormen op 10hPa hoogte. De verzwakking zal zorgen voor een normalisatie van de zonale winden op stratosferisch niveau.
Wat er nu zou moeten gebeuren, is dat de SPV (L) zich helemaal elongeert door een nieuwe wave langs de Siberische kant. Maar dit lijkt niet te gebeuren. Zo kan immers een split optreden. De bovenstaande setting blijft ongeveer de gehele run van GFS06 hetzelfde.
Het lijkt er dus op dat we ook vanuit de stratosfeer geen hulp moeten verwachten. Indien een koppeling zou ontstaan tussen stratosfeer en troposfeer, lijkt vooral Noord-Amerika met de beste papieren te zitten.
Conclusie
Aankomend weekend wordt het wisselvallig, maar ook tegelijkertijd zacht met temperaturen rond 10 graden. Begin van volgende week verloopt tijdelijk koeler door aanvoer van polaire lucht. De periode daarna volgen dan oplopende temperaturen. Het ziet er opnieuw beroerd uit voor de winterliefhebber. Koning Winter is en blijft zoek!
