Waarom het maar niet langdurig wil winteren

In deze weersverwachting gaan we proberen te analyseren waarom het deze winter maar niet goed wil winteren. We vinden de antwoorden op de vragen bij de wetten van de natuur. We laten enkele verbanden zien in welke situaties het wel tot winterweer kwam en maken een vergelijking met de koude winters van 2009 tot 2013.

De analyses maken we aan de hand van de weerkaarten en zijn interessant voor degene die ook wat meer willen leren om weerkaarten te interpreteren. De woorden in het blauw geven via (onze) artikels nadere details over het onderwerp als u daarop klikt.

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
• Bekijk het weerbericht voor de komende dagen

NAO-index en potentie tot winterweer

Er wordt door ons veel gesproken over de ligging van de luchtdrukgebieden. Logisch want die bepalen voor een groot deel het weerbeeld in onze omgeving. De lagedrukgebieden brengen meestal slecht weer met neerslag en de hogedrukgebieden brengen vaak droog en mooi weer. Uitzonderingen daar gelaten. Vooral in de winterperiode wordt er door de winterliefhebbers met spanning gekeken naar de NAO-index.

Wie het artikel gelezen heeft over de uitleg van de NAO-index begrijpt bij het zien van deze afbeelding waar ik naar toe wil. De meeste koudere winters hebben een negatieve NAO-index (blauw van kleur) ga maar na, bijvoorbeeld winter 1978, 1996 en 2009 tot 2013. Deze winter heeft een sterk positieve (rode kleur) NAO-index.

Overigens kan het ook winteren bij een positieve index maar dat gebeurt niet zo vaak. Daar kom ik later in een bericht nog op terug. Dit was bijvoorbeeld in februari 2012 toen een hogedrukgebied boven Rusland (Russische beer) retrograads zijn invloed ging uitoefenen met een vorstperiode over onze omgeving. De luchtdruk was op dat moment laag boven Groenland en hoog boven de Azoren.

Straalstroom

De straalstroom is altijd aanwezig en loopt al dan niet meanderend over de aardbol. De exacte positie wisselt in onze omgeving en is van groot belang voor het verwachte weerbeeld. Een straalstroom pal boven onze omgeving in de wintermaanden geeft dan ook geen winterweer. In die situatie hebben we te maken met een hardnekkige westcirculatie (WC) met aanvoer van relatief zachte oceaanlucht.

Vaak is het weerbeeld dan zeer onstuimig met afhankelijk van de situatie kans op storm. Als de straalstroom gaat meanderen kan het, indien de (hoge)luchtdrukgebieden juist komen te liggen tot winterweer komen.

Polar Vortex

Een polar vortex is een volhardende cycloon in de buurt van één van de geografische polen van de Aarde. Een polar vortex vervult een belangrijke rol in het complexe systeem aan luchtsoorten in onze atmosfeer dat uiteindelijk resulteert in het weer aan het aardoppervlak.

Met veel belangstelling wordt er naar de diktewaardes van de luchtdrukgebieden gekeken. Warm air advection (WAA) kan er voor zorgen dat er een splitsing komt.

December 2010

Op 17 december 2010 viel sneeuw in grote delen van het het land. Er had zich een interessante ontwikkeling afgespeeld op de weerkaarten. Boven Groenland werd door warmte advectie de luchtdruk zeer hoog en in de buurt van de Azoren was deze laag. Tevens werd de poolwervel die al niet zo sterk was doorbroken met een split. De puzzelstukjes voor een periode met winterweer en lage temperaturen vielen dus allemaal goed. Hieronder ziet u de bijbehorende weerkaarten.

Op de onderste afbeelding heb ik de opwarming op het 850 hPa-vlak (1499 meter) omcirkeld in het hogedrukgebied bij Groenland. Ik heb dit voorbeeld als vergelijk gekozen die ik dadelijk ga maken met de huidige situatie. Daarmee moet zo duidelijk worden in wat voor moeilijke positie we ons momenteel bevinden voor het bekomen van een langere winterse periode.

Huidige weersituatie

Hieronder de weerkaart van de huidige situatie later in de verwachting. Opvallend is de dikke poolwervel deze winter met paarse tot zelfs witte kleuren. Dergelijke lage temperaturen op het 850 hPa vlak heb ik nog niet vaker gezien. Wat de reden daarvan is kan ik momenteel niet beantwoorden.

Precies in het gebied waar we juist een opwarming willen zien, is het deze winter (extreem) koud. Dit heeft deels te maken met de koude uitstroom boven Noord-Amerika want daar is het deze winter vooral in de oostelijke helft wederom te koud, maar niet zo extreem als vorig jaar.

2e te koude winter in delen van de VS

Vooral in het (noord)oosten van de VS en Canada beleven ze wederom een te koude winter. De winter lijkt iets minder streng dan de vorige, maar toch is er al veel overlast geweest van sneeuw en lage temperaturen. Er lijkt toch wel een verband te bestaan tussen het winterweer daar en het winterweer hier.

Ik heb onze koude winters van 2009 tot 2013 eens vergeleken met de temperaturen van daar en hier. Wat blijkt? In veel gevallen is het daar koud als wij te maken hebben met een zachtere winter. Onderstaande afbeeldingen tonen een voorbeeld daarvan. Afbeeldingen passen mooi bij het voorbeeld van de sneeuwsituatie op 17 december 2010.

Dit plaatje laat het scherp contrast zien tussen de hogere temperatuurafwijking in het noordoosten van de VS en de koudere afwijking in grote delen van Europa. In de andere koudere winters zien we dit ook vaak, maar met een minder hoge afwijking.

Conclusie

Vooral de sterke poolwervel is er deze winter debet aan tot het veroorzaken van een relatief zachte winter. Er zijn wel wat winterse speldenprikjes geweest, in het bijzonder dieper landinwaarts en in de Ardennen. Dit hebben we te danken aan een iets minder sterke straalstroom dan vorig jaar. Bovendien was deze van tijd tot tijd gemeanderd.

• Winterplaatjes uit de Ardennen (2015)

Door de sterke poolwervel kon er echter geen langdurige blokkade optreden, althans, niet op de juiste positie. Helaas was het hogedrukgebied bij de Azoren ook nog eens zeer hardnekkig. Daardoor hebben wij te maken met een positieve NAO-index en kwam het winteren nooit echt aan zet. Tot zover mijn conclusie. Aanvullingen of verbeteringen zijn welkom onderaan in de reacties.

Bronnen: wintergek.nl