Overzicht nachthemel: mei 2021
De maand april is alweer voorbij. Meteorologisch gezien was deze opnieuw gekenmerkt door een sterk gevarieerd weerbeeld. Zo waren de maxima gedurende vrijwel de hele maand (te) laag. Bovendien kregen we begin april stevige aprilse grillen op ons dak die lokaal zorgden voor een tijdelijk sneeuwdekje! Er waren ook opnieuw talrijke nachten met grond- en nachtvorst die mogelijks een negatieve impact gehad hebben op fruitbomen/wijngaarden. Op 19 en 20 april ontstonden er dan weer enkele onweerachtige buien. Iedere maand krijg je via dit handige overzicht een indruk van wat er allemaal aan de nachthemel te zien valt. Naast enkele meteorenzwermen en een supermaan, vallen ook diverse planeten extra goed op. Nu maar duimen dat het weerbeeld in de nachtperiode gunstig is om hemellichamen te spotten.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Mei 2021
Maanfasen
Vorige dinsdag, 27 april, hadden we te maken met een volle maan. Het was geen gewone volle maan, maar een supermaan! Ook komende maand krijgen we opnieuw een supermaan te zien, op woensdag 26 mei. De maan zal, wanneer ze opkomt en dus aan de horizon verschijnt, groter en helderder lijken dan gewoonlijk. Wanneer de maan hoger aan de nachtelijke hemel komt te staan, zal hier niet veel meer van te merken zijn.
Het licht van de maan neemt momenteel stelselmatig af tot en met 11 mei. Op maandag 3 mei is de maan nog slechts voor de helft verlicht. Acht dagen daarna zien we de schaduwzijde van de maan en is het nieuwe maan. Vanaf 11 mei om 21.01u neemt het licht van de maan stelselmatig weer toe. Op 19 mei is de rechterhelft van de maan opnieuw verlicht. Op woensdag 26 mei eindigen we de maancylcus met een supermaan (volle maan) om 13.14u.
Nachthemel
Op dinsdag 4 mei staan alle Galileïsche manen van Jupiter ten oosten van de planeet. Als eerste (van links naar rechts) staat Ganymedes, daarna Io, dan Europa en ten slotte Callisto. Jupiter staat op 4 mei in het zuidoosten op een hoogte van ongeveer 7° boven de horizon. Door deze relatief lage hoogte is een goed uitzicht op de horizon vereist om de planeet te kunnen zien. Om de manen waar te nemen is een eenvoudige verrekijker (op statief) voldoende.
Dinsdag 11 mei staat de maan in het apogeum van haar baan rond de Aarde. De afstand van de Aarde tot de maan bedraagt nu circa 406 duizend kilometer, waardoor deze nu het verst van onze planeet verwijderd is. De maan lijkt nu kleiner dan normaal en is voor 0% verlicht. Hierdoor is de maan nu niet zichtbaar aan de hemel.
Op zondag 16 mei, en bij uitbreiding gedurende de hele maand, is het een geschikt moment om de bolhoop M5 waar te nemen aan de nachtelijke hemel. Een bolhoop is een term die in de astronomie gebruikt wordt voor het aanduiden van een groep van enkele miljoenen sterren die tegelijkertijd en uit eenzelfde gaswolk zijn ontstaan. De vorm van een bolhoop is, zoals de term verraadt, meestal rond. De sterren die in zo’n bolvormige sterhoop voorkomen hebben dus ongeveer dezelfde leeftijd en staan bovendien op dezelfde afstand van onze zon. M5 is te vinden in het sterrenbeeld ‘Slang’. Voor het waarnemen van deze bolhoop is een enkelvoudige verrekijker (op statief) al voldoende.
Maandag 17 mei bereikt Mercurius de grootste oostelijke elongatie. Om dit te kunnen begrijpen is het belangrijk om even de moeilijke term ‘elongatie’ onder de loep te nemen. Elongatie verwijst naar de hoekafstand tussen een planeet en onze zon. Een elongatie van 0° betekent dat deze planeet in conjunctie is. Een planeet is in oppositie als de hoekafstand 180° bedraagt. De grootste oostelijke elongatie verwijst naar het punt waar Mercurius het verst van de zon staat. Hij is dankzij de oostelijke positie ten opzichte van de zon na zonsondergang te zien en is een avondster.
Zondag 23 mei is de planeet Saturnus stationair in ecliptische lengte. Dit betekent dat de voorwaartse beweging van de planeet ten opzichte van andere sterren/planeten stopt en daarna omkeert. De planeet is vooral ‘s ochtends goed zichtbaar in het sterrenbeeld ‘Steenbok’. De planeet is vrij helder en kan makkelijk met het blote oog worden waargenomen. Een verrekijker (op statief) is al voldoende om de ringen van de planeet waar te nemen.
Op woensdag 26 mei staat onze maan in het perigeum van haar baan om de Aarde. Dit is het punt dat het dichtst bij onze planeet ligt. Door de afstand van ‘maar’ 357 duizend kilometer lijkt de maan groter dan normaal. Doordat het vandaag ook volle maan is, spreken we van een supermaan. De maan is voor 100% verlicht en is vrijwel de hele nacht zichtbaar in het zuiden.
Daarnaast vindt er vandaag ook een totale maansverduistering plaats. De maan verplaatst zich door de schaduw van de Aarde, waardoor er gedurende 19 minuten weinig tot geen zonlicht het maanoppervlak weet te bereiken. In onze streken is de totale maansverduistering helaas niet zichtbaar.
Zondag 30 mei is de planeet Mercurius stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting om.
Meteoren
Tijdens de maand mei zijn er drie meteorenzwerm actief die voor vallende sterren kunnen zorgen.
Net zoals vorige maand staan de η-Aquariden op ons lijstje. De meteoren zijn zichtbaar van 19 april tot en met 28 mei. Het hoogtepunt valt dit jaar op 6 mei, er zijn dan ongeveer 50 vallende sterren per uur zichtbaar! De vallende sterren ontstaan door stofdeeltjes afkomstig van de komeet Halley! De ellipsvormige baan van de komeet heeft in tegenstelling tot de Perseïden, niet 1, maar 2 snijpunten met de baan van de aarde rond de zon. Dit zorgt ervoor dat de aarde dus tweemaal per jaar met de stofdeeltjes van de komeet Halley in aanraking komt. De eerste keer eind april/begin mei. De tweede keer in oktober, wanneer we de Orioniden kunnen waarnemen.
Daarnaast zijn ook de η-Lyriden deze maand zichtbaar, van 3 mei tot en met 14 mei. Het hoogtepunt van deze zwerm valt dit jaar op 8 mei. Er zijn dan ongeveer 3 vallende sterren per uur zichtbaar van deze zwerm. Sommige vallende sterren van deze zwerm zijn erg helder en laten een stofwolk achter die enkele minuten lang zichtbaar kan blijven.
Als laatste hebben we nog de Daytime Arietiden. Deze vallende sterren vallen, zoals de naam verraadt, overdag. Dit maakt het moeilijk om de meteoren met het blote oog waar te nemen. De zwerm is actief van 14 mei tot en met 24 juni. Het hoogtepunt van de zwerm valt volgende maand.
