Hoe schadelijk is late vrieskou op een wijngaard?
Wanneer het in het voorjaar tot lenteweer komt zijn heel wat mensen erg tevreden. Voor tuinliefhebbers, landbouwers en wijnbouwers is dat een totaal andere zaak. Ze hopen namelijk niet dat het tot vrieskou komt later in de maand maart of in april. Tot en met de IJsheiligen moeten ze daar echter wel rekening mee houden. Een nachtje vrieskou wanneer de natuur ontluikt kan enorme gevolgen hebben voor de oogst. In dit artikel laten we Frederik Debruyne uit Ieper aan het woord. Hij heeft zelf een wijngaard in het Heuvelland en vertelt ons waarom late vrieskou bijzonder nefast kan zijn.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
- Ontdek een vorig artikel: wanneer wordt een wijnjaar een topper of een flop?
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Wijnbouw in het Heuvelland
Begin april 1996 gingen de eerste druivelaars voor wijn de grond in maar al sinds de jaren 70 werd er duchtig geëxperimenteerd. Het is ondertussen geen kleine sector meer, daar we nu ongeveer de helft van het areaal van Luxemburg omvatten.
De opwarming van de aarde draagt bij ons een steentje bij aan de mogelijkheden en de kwaliteit. De kans bestaat zeker dat je wel ergens in de buurt een wijngaard weet staan in het land. Het niveau is hoog in ons land, de horeca springt meer en meer op de kar van Belgische wijnen en voor velen is dit nog een onbeminde godendrank.
Klimaatopwarming zorgt voor problemen bij Franse wijnboeren
Die klimaatopwarming zorgt ook meer en meer voor problemen die Franse collega’s ondervinden in de niet Zuidelijke regio’s (Bourgogne, Champagne, Elzas, …). We krijgen warmere voorjaren met temperaturen boven de 20 graden. Dit zagen we in 2021 nog volop in maart. Maar ook 2019 had al een 20+ dag, zelfs in februari. Iedereen kent de bloesems in Haspengouw en de problemen als er nachtvorst optreedt. Onze bloei is pas in juni, maar druivelaars hebben een zeer sterke sapstroom in de aanloop van het seizoen. Eens de eerste warmte er is, worden ze wakker en start het seizoen stap voor stap.
- Wil je meer ontdekken over het weer? Haal dit handig boekje in huis!
Bij ons draait alles om het uitlopen van de knoppen (ogen). In winterslaap kunnen de planten gerust -15 °C aan zonder grote problemen. Net voor het uitlopen wordt -6 °C al spannender en eens de scheuten uitlopen kan -1 °C voor 30 minuten al nefast zijn.
Gevaar van late vrieskou op de wijngaard
Volgende week staan vriestemperaturen en zelfs een mogelijk sneeuwdekje ons te wachten in volledig België. De kans zit er in dat we toch wat echte vorst kunnen krijgen gedurende meerdere uren. Dat zal voor dat linkse oog niet echt problematisch zijn, voor dat rechtse oog zal het spannender worden. Er lijkt bewolking te zijn, maar met bovenluchten op 1,5km van -8 tot -10°C is er wel degelijk gevaar. De laatste tijd hadden we zeer warme bovenluchten en nu krijgen we het omgekeerde. De aprilse grillen hebben hun naam niet gestolen!
Spannend moment op 20 april 2017
Frederik is sinds 2016 actief als wijnbouwer en in die jaren kreeg hij te maken met verschillende situaties.
“De meeste collega’s herinneren zich nog 20 april 2017. Niettegenstaande onze wijngaard een goede ligging heeft (zuidhelling en beschermd (ommuurd) aan de west-, noord- en oostzijde) heerste die ochtend voor het opkomen van de zon een zuidwestenwind.” Bij het opkomen van de zon veranderde die richting pal naar het zuiden en door inversie van de opkomende zon werd de grond in een aantal minuten wit. Het was een kippenvelmoment, plotse stilte en een koude die je voelde neerdalen. Gedurende een half uur was het schrikwekkend. De lichte bries duwde de ‘vrieskou’ de helling op tot aan de noordelijke muur waar deze bleef botsen. In die hoek hadden we een tiental meter van de muur best wat schade, maar een druivelaar herpakt zich natuurlijk.
- Registreer zelf de temperatuur en andere weerparameters met je eigen weerstation!
Overal in België werden de temperaturen negatief. Zowel in het westen als in de Ardennen werden vlot temperaturen onder -5°C opgemeten. Ik bleef gespaard met licht negatieve temperaturen, maar dat bleek net te veel.
In 2017 stonden 2 weerstations opgesteld in wijngaarden in het Heuvelland. Bij mezelf (zuidelijke helling) en bij een collega (noordelijke helling). Met de zuiderwind zie je het verschil qua invloed van de inversie op een zuiderhelling (oranje) t.o.v. noorderhelling (blauw). Noot: dit zijn temperaturen gemeten op 1,5m dus niet aan de grond waar het makkelijk nog 1-2 graden kouder is.
Wat was zo gevaarlijk op deze bewuste ochtend?
In april 2017 stond alles al een stuk verder en waren de scheuten al gevormd. Die scheuten zijn enorm gevoelig in de eerste maanden voor vorst. Water dat bevriest zet uit en kristalliseert, waardoor er interne schade optreedt en de scheut uiteindelijk afsterft. Dat “sap” bevat ook mineralen voor de groei van de plant, waardoor het vriespunt op ongeveer -0.5°C komt voor het echt gevaarlijk wordt. Maar zelfs een héél korte periode kan nefast zijn. Natuurlijk zal de plant zich herpakken, maar de kwaliteit van de oogst zal een stuk lager zijn en de datum van die oogst misschien wel een maand later.
Late vorst ook in mei 2020
Het jaar 2020 was een ander buitenbeentje. De ijsheiligen hebben toen hun naam alle eer aangedaan in grote delen van de Benelux. Onze regio zat toen echt op de grens van een warmtefront in het westen en een koufront in het oosten. Op 12 mei was het in het westen op 1,5km hoogte +3°C, aan de andere kant van het land -3°C. De gevolgen waren er ook naar die ochtend. Limburg werd zeer zwaar getroffen, terwijl ikzelf die nacht niet heb gelaten van slapen, ook percelen die niet vorstgevoelig waren.
Maar wat geeft volgende week nu? Er zijn bovenluchten tot -10°C in het vooruitzicht, maar we zijn natuurlijk nog in het stadium van uitlopende scheuten. Als algemene regel geldt: laat snoeien doet laat bloeien. We waren dus volop in de weer de laatste weken en nu is alles zo goed als afgerond. De situatie geeft meer kans op vorst- dan op inversieschade van 2017, dus ook over een langere periode.
Sommige linkjes bevatten affiliate
