Kometen aan de nachthemel
Kometen…wie afgelopen tijd goed de media in de gaten heeft gehouden, heeft vast niet gemist dat er zich eind juni mogelijk een waar kometen spektakel zal voordoen. Maar wat zijn kometen eigenlijk? Waar komen ze vandaan en waarom kunnen ze soms zo interessant zijn voor ons op Aarde? Gastblogger Wesley neemt jullie mee in de wondere wereld van kometen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk hier live onze bliksemradar
Deelnemen aan discussie?Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]
Oorsprong van kometen
Kometen zijn hemellichamen in het heelal die ook wel bekend staan als ‘vuile sneeuwballen’. De kern bestaat voornamelijk uit gruis/stof, brokstukken en bevroren gassen (veelal waterdamp). Daaraan hebben kometen hun unieke benaming te danken. Echter, de kern van een komeet bevat ijs (bevroren gassen) in plaats van sneeuw, waardoor deze benaming dus eigenlijk niet klopt.
Kometen vinden hun oorsprong veelal in twee verschillende gordels met overgebleven ruimtegruis / brokstukken, die wij kennen als de ‘Kuiper Belt’ en de ‘Oortwolk‘. Beide gordels bevinden zich in een kring om ons zonnestelsel buiten de planeet Neptunus. Ze bevatten door botsingen naast gruis/stof, ook veel samengeperste hemellichamen. Deze worden bij elkaar gehouden door de bevroren gassen.
Het gebeurt ook regelmatig dat zo’n samengeperst hemellichaam door botsingen of aantrekkingskracht/zwaartekracht met andere objecten uit de gordel wordt gestoten. Met als gevolg dat het dan op deze manier in een nieuwe baan om de zon wordt gebracht.
De coma en staarten van kometen
Een komeet kan in zijn nieuwe baan soms verraderlijk dicht in de buurt van de zon komen. Hierdoor gaan de bevroren gassen sublimeren (faseovergang van vast naar gas) tot gassen. Al het stof en gruis, wat eerder nog gevangen zat tussen de bevroren gassen, heeft nu de volledige vrijheid om zich door verschillende krachten te verplaatsen over een groter gebied.
Samen met deze gassen zorgen deze stof/gruis-deeltjes voor een zogeheten coma. Dat is een grote stofwolk die zich in een straal van honderdduizenden kilometers om het nog bevroren (of vaste) deel van de kern kan uitbreiden.
Zowel de coma als de kern weerkaatsen zonlicht van de zon richting onze Aarde. Dit is vanaf de Aarde veelal te zien als een klein wazig object aan de nachtelijke sterrenhemel.
Zodra een komeet in zijn baan te dicht bij de zon in de buurt komt, zullen de stof/gruis-deeltjes en de gassen door de toenemende invloed van de zonnewind uit de coma worden ‘weggeblazen’ in twee verschillende staarten. Deze twee verschillende staarten kunnen we verdelen in een stofstaart en een gasstaart. De stofstaart bestaat uiteraard uit de stof/gruis- deeltjes die door de zonnewind uit deze coma worden meegetrokken.
Desondanks maakt deze stofstaart door de toch beperkte invloed van de zonnewind wegens het gewicht van de stof/gruis-deeltjes en de verplaatsing van de komeet zelf, al snel een kromming. Deze komt ongeveer parallel te liggen met de komeetbaan.
Vervolgens ontstaat er een prachtige staart. Dit komt doordat deze weggeblazen stof/gruis-deeltjes door de grotere afstand van de zon minder snel in hun baan bewegen dan de komeet zelf.
De gasstaart daarentegen, waarbij de gasdeeltjes vergeleken met de stofdeeltjes natuurlijk een stuk minder zwaar zijn, ondervinden veel meer kracht en invloed van de zonnewind. Hierdoor staat deze gasstaart altijd recht van de zon af.
Net zoals de coma en kern, weerkaatsen ook beide staarten zonlicht richting onze Aarde.Bij voldoende weerkaatsing van zonlicht kan dit voor een waar spektakel zorgen aan onze sterrenhemel. Dit laatste hangt wel af van de afstand van de komeet tot de Aarde en de zon. Bijkomend ook van de locatie van de komeet.
Periodieke kometen
Kometen komen niet allemaal vanuit dezelfde locatie richting de zon gekoerst. Ze komen uit twee verschillende gordels net buiten ons zonnestelsel.
Lang-periodieke kometen zijn veelal afkomstig uit de Oortwolk. Deze vormt buiten ons zonnestelsel een omliggende soort van wolk met ruimtestof/gruis en brokstukken. Deze lang-periodieke kometen worden gekwalificeerd als de kometengroep met een omloopbaan die langer dan 200 jaar duurt.
Kort-periodieke kometen worden gekwalificeerd als een kometengroep met een omloopbaan waarbij een komeet minder dan 200 jaar nodig heeft om zijn volledige baan af te leggen. Deze zijn dan ook vaak afkomstig uit de Kuiper-belt, die veel dichterbij ons zonnestelsel ligt.
Uiteraard heeft ook de snelheid, kracht en richting (wat vervolgens weer invloed heeft op de omloopbaan) waarmee de komeet uit de Oortwolk of Kuiper-belt wordt gestoten/getrokken een grote invloed op de tijd die een komeet nodig heeft een om een volledig rondje rond de zon te maken.
Een lang-periodieke komeet kan hierdoor dan ook net zo goed afkomstig zijn uit de Kuiper-belt (of een kort-periodieke komeet uit de Oortwolk).
Veel lang-periodieke kometen zijn door de lange omloopbanen van meer dan 200 jaar nog erg onbekend in hun eigen gedrag zodra ze in de nabijheid van de zon komen. Hierdoor is het bij deze onbekende kometen erg moeilijk te voorspellen of ze wel of niet interessant worden voor de liefhebbers op Aarde.
Daarom is het natuurlijk des te leuker om deze interessante objecten goed in de gaten te houden. Niet wetende wat voor interessants een komeet de komende dagen, uren, minuten of zelfs seconden uit gaat voeren.
