14 juni 2020 - 5 min. lezen
0 reacties 0

Wie dacht dat het weer enkel betekenis had binnen onze aardse atmosfeer heeft het grondig mis. Naast het meteorologische aspect op aarde kunnen we ook spreken van het weer in de ruimte. Wanneer we spreken over het ruimteweer hebben we het voornamelijk over de zogenaamde zonnewind. De spil van het ruimteweer in ons zonnestelsel is onze zon. Hieronder gaan we in op de belangrijkste aspecten en gevolgen van dit toch wel behoorlijk impressionant fenomeen.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]

Samenstelling van de zon

De atmosfeer van de zon bestaat uit drie lagen: de fotosfeer, de chromosfeer en de corona.

  1. De binnenste laag van het zichtbare gedeelte van de zon heet de fotosfeer. Het meest opvallende fenomeen dat in deze laag zichtbaar is, zijn de zogenaamde zonnevlekken. Normaal bedraagt de temperatuur hier rond de 6000 graden. In de zonnevlekken bedraagt de temperatuur ‘maar’ een goeie 4500 graden. Deze zijn overigens een goede indicatie voor de zonneactiviteit.
  2. Boven de fotosfeer bevindt zich de chromosfeer. Deze heeft een rode-roze-achtige kleur en is koeler dan de fotosfeer. Hierin komen de zogenaamde zonnestormen voor.
  3. Als laatste vinden we de zogenaamde corona boven de chromosfeer. De corona is erg ijl en heeft een breedte van wel 10 miljoen kilometer. Ze is ook veel heter dan de overige twee lagen. Ze is gemiddeld zo’n 2 miljoen (!) graden warm. De corona is voor ons echter enkel zichtbaar bij een totale zonsverduistering, anders is de fotosfeer het felst zichtbaar. Het is vanuit deze laag dat er deeltjes kunnen ontsnappen vanuit het aantrekkingsveld van de zon en zo de interplanetaire ruimte kunnen worden ingestuurd. Dit gebeurt in de vorm van de zogenaamde zonnewind.

De zonnewind

De zonnewind is een plasma. Dit is een fase (aggregatietoestand) waarin deeltjes van gasvormige oorsprong wat geïsoleerd zijn. Omwille van de enorm hoge temperatuur in de corona krijgen de deeltjes (protonen en elektronen) een hoge gemiddelde snelheid. Door deze snelheid kunnen ze zich losrukken van de aantrekkingskracht van de zon en trekken ze ionen en alfadeeltjes met zich mee naar de interplanetaire ruimte.

Dit is de ruimte tussen de zon en de planeten van een zonnestelsel. Deze is dus niet leeg, maar bevat deeltjes met een elektrische lading en bevat daarnaast ook het magnetische veld van de zon. De plek waar dit plasma de interplanetaire ruimte ontmoet, wordt de heliopauze genoemd.


De heliopauze is de plaats waar het plasma uit de zonnewind de interplanetaire ruimte ontmoet.

Types zonnewind

Enerzijds moeten we een onderscheid maken tussen zonneminima en zonnemaxima. Tijdens de zonneminima kan de zonnewind ingedeeld worden in twee verschillende types, namelijk de langzame en de snelle zonnewind.

De langzame wind bevindt zich rond de evenaar van de zon en heeft een snelheid van gemiddeld 350km/s. Vanaf de breedtegraden, die zich 15 graden van de evenaar bevinden, treft men de snelle wind aan. Deze is veel sneller en heeft een snelheid van 700km/s. Ze hebben verschillende ontstaanswijzen en de twee soorten wind verschillen zo sterk in samenstelling. De langzame zonnewind bevat veel hoger geladen ionen dan de snelle zonnewind, doordat de langzame zonnewind voortkomt uit hetere gebieden op de zon.

Tijdens zonnemaxima geldt deze indeling niet, want dan nemen de zonne uitbarstingen het roer van de zonnewind over.

Het aardmagnetisch veld

Onze aarde beschermt ons tegen de ioniserende deeltjes van ons zonnewind via het aardmagnetisch veld. De invloed van dit veld reikt tot ver in de ruimte en wordt de magnetosfeer genoemd. Wanneer er zich een sterke zonnewind manifesteert dan kan er zich een prachtig spektakel voordoen aan de hemel.

  • Hoe ontstaat trouwens het weer in de atmosfeer? Wolkenvorming ontstaat in de laagste luchtlaag, namelijk de troposfeer. Dit boek neemt je mee in de wondere wereld van meteorologie
Poollicht boven Alaska

De deeltjes worden door het aardmagnetisch veld afgebogen en in de buurt van de Noord- en Zuidpool met een verhoogde snelheid de atmosfeer in geslingerd. Zij bevatten zoals hierboven vermeld enorm veel energie en in de bovenste delen van de atmosfeer wordt deze energie overgedragen op zuurstof-en stikstofatomen. Hierbij komt opnieuw energie vrij die wordt uitgestraald in de vorm van kleurrijk poollicht.

Deze vrijstelling van energie gebeurt op zo’n 80 tot 1000 km hoogte. Enkel bij enorm sterke zonnewinden is het mogelijk om ook poollicht in onze contreien te spotten.

Sommige linkjes bevatten affiliate

Michiel

Door Michiel

Master in de toegepaste economische wetenschappen. Geïnteresseerd in de meteorologie, cijfers, data en economie. Met deze insteek ondersteun ik het team in social media, sales en finance.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

16 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen