6 februari 2021 - 5 min. lezen
7 reacties 7

Vanaf dit weekend slaat de winter toe met op veel plaatsen sneeuw en daarna stevige vrieskou. Maar op zaterdag en zondag zal de neerslag niet op alle plaatsen als sneeuw vallen. Hoewel vanuit het noordoosten het aan de grond steeds kouder wordt, komt er vanuit het zuidoosten hogerop in de atmosfeer juist wat zachtere lucht. Deze combinatie van zachte lucht op hoogte en koude lucht aan de grond kan voor een gevaarlijk weersverschijnsel zorgen. IJzel.

Hoe ontstaat ijzel?

Er zijn verschillende soorten neerslag. Als de hele luchtkolom boven het vriespunt is, is er uiteraard sprake van ‘gewone’ regen. Als de hele luchtkolom zich onder het vriespunt bevindt is er sprake van droge sneeuw. In sommige situaties is dit geen van beide het geval en is er in een deel van de atmosfeer een temperatuur van boven nul. Als dit in de onderste honderden meters is, krijg je natte/smeltende sneeuw. Een ander verhaal is het wanneer de temperatuur aan de grond wel onder nul is, maar er hogerop een luchtlaag is met temperaturen boven nul.

ijzel 3
Felle ijzel zorgt in sommige gevallen voor een ijsbaan. (Jannes Wiersema)

Wanneer dit het geval is smelt de sneeuw in de luchtlaag tot vloeibare neerslag (regen). Echter, in de onderste lagen van de atmosfeer vriest het dan opnieuw en gaat deze regen over in ijs. IJzel kan daardoor zorgen voor verraderlijke gladheid aangezien het direct vastvriest aan bevroren oppervlaktes. Wanneer het lang en stevig genoeg ijzelt kan er bijvoorbeeld soms zelfs geschaatst worden op straat omdat daar dan een dikke ijslaag ligt.

  • Wil je zelf het weer voorspellen? Met dit handig boek ontdek je de wondere wereld van meteorologie. Ideaal voor studenten!

Weersituatie op zaterdag en zondag

Op zaterdagochtend is er in het noordoosten van Nederland al sprake van wat lichte vorst. Met een aantrekkende oost- tot noordoosten wind zal deze koude lucht in de loop van de zaterdag steeds meer terrein winnen. Aan het einde van de middag vriest het op veel plaatsen in de noordelijke en oostelijke helft van Nederland, in de (late) avond valt ook de vorst binnen in Zuid-Nederland en het noorden van België. Tegelijkertijd stroomt op hoogte zachtere lucht binnen, om een lagedrukgebied heen.

Een zogenoemde ‘sounding’ voor Turnhout (Noord-België). Op een hoogte van 900 tot 1.500 meter bevindt zich een luchtlaag met temperaturen boven nul, daaronder is er wel sprake van vorst.

Zoals vaak op de grens tussen twee luchtsoorten is er sprake van neerslag. Met de temperatuurverdeling zoals we zien in de sounding kan dit op sommige plekken ijzel veroorzaken. Er is op zaterdagavond en zondag eigenlijk sprake van drie ‘zones’. In de gebieden waar de temperatuur aan de grond én op hoogte onder nul is valt (droge) sneeuw. In de gebieden waar de temperatuur aan de grond en op hoogte boven het vriespunt ligt is er sprake van regen. Tussen deze gebieden is er een smalle ‘overgangszone’. Dit is de regio waar er ijzel kan vallen.

Waar ligt de overgang tussen sneeuw en ijzel?

Waar de overgangszone komt te liggen hangt vooral af van de koers van het lagedrukgebied. Bij een meer noordelijke koers komt deze zone vanzelfsprekend noordelijker te liggen, bij een meer zuidelijke koers meer zuidelijk. Wanneer het lagedrukgebied oostelijker komt te liggen komt er minder zachte lucht op hoogte de Benelux binnen, bij een westelijkere koers juist meer.

Het Duitse weermodel COSMO en het Europese weermodel ECMWF voorzien een duidelijk signaal voor ijzel in de ‘overgangszone’. De kaarten zijn geldig voor de nachtperiode van zaterdag op zondag. (Meteologix)

De grootste kans op ijzel is er vooral in de nacht naar zondag en zondagochtend. Het Europese weermodel toont op uitgebreide schaal significante ijzel die meerdere uren kan aanhouden. Het Duitse weermodel COSMO toont ook ijzel op sommige plekken. Op dit moment lijkt de grootste kans op ijzel aanwezig te zijn in het zuidoosten van Nederland en het noorden en noordoosten van België.

Gezien de neerslagintensiteit significant is en de ijzel meerdere uren aanhoudt zou er zomaar een aardige laag ijs op objecten kunnen ontstaan. De locatie zou de komende runs eventueel nog kunnen verschuiven, maar er komt steeds meer consistentie in de modellen dat de focus op deze regio’s komt te liggen wat betreft de ijzelkansen.

Opletten geblazen

Voor het noord(oost)en van België en het zuidoosten van Nederland is het in de nacht naar zondag en zondagochtend dus mogelijk spekglad door urenlange ijzel. Dit kan zeer gevaarlijke situaties opleveren op de weg, maar ook moet er rekening worden gehouden met mogelijk lokale stroomuitval, wanneer de stroomkabels bedekt worden onder een dikke, zware laag ijs. U bent dus gewaarschuwd.

Later op zondag en op maandag stroomt er ook op hoogte koudere lucht binnen in deze regio’s, waardoor er eventueel nog wat lichte sneeuw kan vallen. Daarna zal heel de Benelux te maken krijgen met stevige vrieskou.

Sommige linkjes bevatten affiliate

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken
2

Weersverwachting Luik-Bastenaken-Luik 2024

2 dagen geleden - 5 min. lezen
10 Maandag stevig onweer!

Stevige onweerskansen door pittig koufront op maandag

5 dagen geleden - 6 min. lezen