Winterse signalen in West-Europa (deel 6)

Aan het aantal lezers en reacties (+5.000) op het vorige artikel is duidelijk te zien dat de winter er dit jaar iets van wilt maken. In tegenstelling tot vorig jaar en vooral 2015 toen het in december niet gevroren heeft hebben we nu wel winterse opties en hebben de meeste gebieden zelfs al een ijsdag gekregen.

Na enkele zachte(re) dagen zien de vooruitzichten er vanaf vrijdag/zaterdag opnieuw goed uit. Met een configuratie zeer gelijkaardig aan vorige week belanden we in een noordwestcirculatie met polaire lucht. Net als vorige week zullen er opnieuw intense Noordzeebuien getriggerd worden die het deze keer wel eens op uitgebreide schaal wit zouden kunnen maken. Zeker in Hoog België, maar mogelijk ook elders. 

In dit artikel volgt een overzicht van de winterse signalen alsook een vooruitzicht voor de komende winter(se) periode.

• Volg ons zeker ook via de Facebookpagina NoodweerBenelux.

Vanaf vrijdag kouder!

Met een sterk hogedrukgebied boven het zuiden van Europa en verschillende lagedrukgebieden over de Atlantische Oceaan domineert er momenteel een zuidwestelijke stroming in de Benelux. De temperaturen liggen hierdoor gevoelig hoger in vergelijking met vorig weekend, ondanks de wolkenvelden. Zonder wolkenvelden zou er vandaag en morgen met bovenluchten tot 3-5°C op 1500 meter zeker een 10+ temperatuur ingezeten hebben.

Kijken we naar de 850hPa-temperatuurkaart voor precies 24 uur later, dan zijn de bovenluchten lokaal 15°C afgekoeld. Op 2m gaan we dat nog niet meteen merken maar de polaire lucht stroomt echt wel zeer snel ons heen.

Met een Noordzee in combinatie met de ijskoude bovenluchten worden er vanaf vrijdag (namiddag) intense buien gevormd die het binnenland binnentrekken. Met dergelijke bovenluchten ben ik er van overtuigd dat er (bij voldoende) intensiteit op verschillende plaatsen sneeuw zal vallen. Hoe meer naar het binnenland, hoe groter de kans op gebied van temperatuur maar dan neemt de intensiteit wel wat af.

Hoe dan ook krijgen we winterse buien. Of dat effectief sneeuwbuien zullen zijn hangt af van verschillende factoren. Net als vorige week zullen de verschillen op korte afstand groot zijn en is het nowcasten aan de orde.

Actuele Siberische en Europese sneeuwbedekking

Wat opvalt aan de sneeuwbedekking in Eurazië deze week vergeleken met vorige week is dat deze afgelopen week sterk is uitgebreid naar Centraal-Europa. Dit komt door de inval van polaire lucht vorig weekend. Een hele strook met sneeuw rekt zich nu helemaal uit van Polen tot en met Frankrijk. Imposant beeld!

Vergeleken met vorig jaar heeft het sneeuwdek richting Europa zijn achterstand bijna opgehaald. Richting Europa is de sneeuw zelfs een pak verder uitgebreid. Met de komende nieuwe winterinval zal de sneeuwbedekking in grote delen van Europa aanwezig blijven en nog verder uitbreiden.

Op vlak van sneeuwbedekking staan we er dus goed op. Hoe meer sneeuw, hoe langer de koude kan stand houden, hoe meer er over blijft van transportkou en hoe sterker de hogedruk boven het noorden kan worden.

Onderstaande grafiek van het Noordpoolijs toont dat we momenteel te maken hebben met het minste ijs ooit voor deze tijd van het jaar (samen met 2012-2013). Voor de Noordpool uiteraard geen goed nieuws maar voor ons winterweer misschien. Verschillende studies hebben immer al aangetoond dat minder ijs de kans op winterweer bij ons verhoogt.

Temperaturen van de Oceaan

De Europese wateren zijn stevig aan het afkoelen. Lokaal ligt de temperatuur van het zeewater van de Noordzee nog iets boven normaal maar we het verschil is toch bijna volledig weggewerkt. Opnieuw is de reden hiervoor de polaire inval van afgelopen weekend.

Voor de triggering van buien wordt de Noordzee nu iets minder gevoelig dan vorige week maar door het hoge contrast met de bovenluchten zullen we daar dit weekend niet veel van merken. We krijgen echt wel intense buien over ons heen (als Engeland niet in de weg ligt).

Ook de Middellandse Zee is veel afgekoeld tot temperaturen die nu beneden het langjarig gemiddelde liggen.

Polar Vortex

De Polar Vortex is momenteel duidelijk zwakker dan gemiddeld door een energie-uitwisseling tussen de tropo- en stratosfeer eind november. We zien ook een afwijking van de kern naar het oosten waardoor er ruimte komt voor hogere druk ter hoogte van de eigenlijke Noordpool.

Komende dagen verzwakt de Polar Vortex nog wat meer tot een dieptepunt rond 10 december. Daarna neemt de kracht iets toe maar veel lijkt dat niet te zijn. De huidige situatie lijkt ideaal voor meerdere verzwakkingen later deze maand wat uiteraard winterweer in de hand werkt.

GFS kwam gisteren avond met een zeer sterke uitwisseling tussen tropo- en stratosfeer. Dit zou later deze maand tot een zeer sterke verzwakking van de Polar Vortex kunnen leiden. Onderstaande afbeelding van Judah Cohen (Amerikaans meteoroloog) toont de bijhorende processen die hiertoe leiden.

Een positief signaal dus van de Polar Vortex!

NAO-/AO- en drukconfiguratie

De AO-index is momenteel licht negatief en lijkt ook de volgende 10 dagen negatief te blijven. Oorzaak van deze lage waarde is een sterke hoge druk aanwezigheid over de Noordpool en lagere luchtdruk op midden latituden. Door de aanhoudende hoge druk boven de noordelijke regio’s wordt de straalstroom meer naar het zuiden geduwd, stijgt de kans op polaire uitstromingen en verhoogt de kans op een verzwakte Polar Vortex.

De NAO-index is momenteel neutraal maar zou richting half december terug negatief worden. Oorzaak hiervoor is een stijgende luchtdruk ter hoogte van Ijsland en een lagedrukinvloed vanaf het noorden richting Zuidwest-Europa. Hoe negatiever de NAO-index hoe beter.

Op de weerpluim zien we echter ook behoorlijk wat opties dichter bij 0 en aan het einde zelfs boven 0. Het moge wel duidelijk zijn dat een echt ruim positieve NAO-index met bijhorende west-oost sterke straalstroom momenteel een kleine kans heeft om door te breken.

De AO-index geeft dus een duidelijk positief signaal met aanhoudende hoge luchtdruk over de Arctische regio’s. De NAO-index is neutraler maar lijkt zeker niet slecht.

Weermodellen komen op de lange termijn aanhoudend met interessante weerkaarten. De druk boven de Noordpool blijft aan de hoge kant en tegelijk ontwikkelt er een stevig hoge druk bastion boven Rusland. Tussenin blijft Europa gelegen in een trog met lage druk. Op onderstaande kaart heb ik enkele interessante drukgebieden aangeduid.

Weersverwachting komende dagen

Net als vorige week staan we op enkele uren (24 tot 48) van een nieuwe uitval van polaire lucht. Een trekdepressie verplaatst zich van de Atlantische Oceaan, over Groot-Britannië richting Scandinavië. Voorafgegaan door een actief koufront stroom aan de westflank hiervan erg koude lucht uit naar West-Europa.

Zondag ontstaat er boven de Atlantische Oceaan dan razendsnel een nieuwe depressie die iets lager naar Europa komt. Dit laagje wordt interessant voor een potentiële sneeuwsituatie bij ons. Mogelijk krijgen we eerst sneeuw gevolgd door regen met de aanvoer van (iets) zachtere lucht vanaf het zuidwesten. Over de details valt nog weinig te zeggen maar de kans op sneeuw is zeker aanwezig.

Volgende week lijkt een dominerend noordwestelijk regime ons weer te blijven bepalen met regelmatige passages van kleine depressies. Hoe zuidelijker deze doorschuiven, hoe kouder het bij ons blijft. Gestuwd door een groeiend Azorenhoog zouden deze ook te noordelijk kunnen overschuiven waardoor we aan de zachte kant terecht komen.