Weerspreuken onder de loep deel 2
In dit artikel behandelen we 3 weerspreuken die passen in de meteorologische lente. Het lenteseizoen bestaat uit de maanden maart, april en mei. Heeft u zelf een weerspreuk waar u altijd meer van wilde weten? Laat hem dan achter in de reacties!
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]
Maart roert zijn staart
Een weerspreuk die heel veel mensen kennen. In de maand maart kunnen we weer uit alle vier de seizoenen beleven: strenge vorst boven een sneeuwdek, kalm voorjaarsweer. Maar ook flinke stormen, en zomerse warmte. Het is allemaal mogelijk in de derde maand van het jaar.
In maart begint Zuid-Europa al op te warmen, terwijl de kou nog aanwezig is in het noorden (Noordpool en Siberië). Een veranderende aanvoerrichting kan zorgen voor een totaal andere weertype, waardoor ook de temperatuur behoorlijk kan veranderen gedurende de maand. Het kan gemakkelijk nog koud worden, zeker tijdens heldere nachten, zoals we nu ook hebben. Het koudst was het in 2005, toen de temperatuur in Nederland onder de -20°C uitkwam. Maar met een zuidelijke stroming kan (sub)tropische lucht onze regio bereiken. Dit kan warme of zelfs zomerse dagen opleveren. Het enige jaar tot nu toe waarin een zomerse dag gemeten is in maart, was in 1968.
Op dit moment zijn we onder invloed van een hogedrukgebied. We genieten van veel zon, droog weer, maar ook nachtvorst. Rustig voorjaarsweer dus. Echter, het kan ook stormen in maart. Door grote temperatuurverschillen tussen de evenaar en de Noordpool hebben depressies nog voldoende brandstof om zich tot storm te ontwikkelen. Later in het voorjaar wordt dit al een stuk moeilijker.
De spreuk ‘maart roert zijn staart’ past dus goed bij deze maand waarin bijna alles kan. Bijna, want alleen tropische temperaturen zijn (nog) niet eerder gemeten in deze maand.
April doet wat hij wil
Eigenlijk komt de redenatie voor deze weerspreuk overeen met de vorige. Het weer in april kan van jaar tot jaar sterk variëren en ook in één aprilmaand kunnen alle seizoenen voorbijkomen.
De windrichting is in deze maand, nog meer dan in andere maanden, bepalend voor de temperatuur in de Benelux.Bij een noordenwind wordt koude lucht aangevoerd en bij een zuidenwind warme lucht. Een westenwind daarentegen voert vrij frisse, vochtige lucht aan. Tot slot brengt een oostelijke wind droge lucht en geeft bij voldoende opklaringen een grote dagelijkse gang. ’s Nachts kan het nog vriezen, terwijl ’s middags de 15 graden gehaald wordt.
Qua theorie is ‘april doet wat hij wil’ dus vrijwel identiek als ‘maart roert zijn staart’. Het grootste verschil zit hem echter in de praktijk. De nachten in april zijn net iets minder koud dan in maart. De maximumtemperaturen zijn juist weer hoger dan in maart. Ook in april komt het maximumrecord uit het jaar 1968, toen het tropisch warm werd met 30,5°C in Nederland.
Soms valt er zelfs nog sneeuw in april. Vrij recent, in 2016 viel op 26 april in Drenthe een paar centimeter sneeuw. Er volgde de koudste koninklijke feestdag sinds 1985.
Net als in maart kan het in april ook stormen. Echter komt dit minder vaak voor, omdat de temperatuurverschillen tussen de evenaar en de Noordpool kleiner zijn. De sterkste storm trok op 2 april 1976 over, toen windstoten van ruim 135 km/uur werden gemeten. Ook deze spreuk past dus goed bij de maand.
Is april mooi, dan zal mei niet deugen
Vroeger waren veel mensen niet zo blij met een mooie, warme aprilmaand. De eerste warme dagen zijn gewoonlijk in april. Men was bang dat het voorjaar haar kruit voortijdig zou verschieten. In die tijd dacht men ook zo over de naderende winter. Vroege kou was niet goed.
Overigens komt het niet vaak voor dat het weer in mei helemaal niet deugt. Veel mensen kunnen genieten van het gemiddelde meiweer. Als we rekening houden met de daglengte, dan is mei met 43 procent zelfs de zonnigste maand van het jaar. Aan de kust is er zelfs nog meer zon. Mei stelt dus zelden echt teleur, maar er zijn uitzonderingen.
Als we terugkijken in de tijd vinden we een paar mooie voorbeelden van deze spreuk.
Een blik in het verleden
Opvallend is dat de vijf warmste aprilmaanden allemaal in de laatste vijftien jaar vallen.
April 2007 en 2011 zijn gedeeld de warmste ooit. April 2007 de zonnigste ooit, terwijl april 2011 op de derde plaats staat. Mei 2011 werd een zeer natte maand, met een normale hoeveelheid zon, maar nog wel zacht. De Bilt telde maar één zomerse dag.
Mei 2007 was nog teleurstellender. In de eerste week van mei was het nog warm. Daarna viel de regen op veel dagen met bakken uit de hemel. Dit was letterlijk een koude douche. April 2014 was een zeer warme maand, verder normaal, mei 2014 werd nat. April 2010 was een zeer zonnige, droge en zachte maand. Mei viel tegen, deze werd zeer koel, voor de rest normaal. April 2003 was zeer zonnig en ondanks veel koele dagen toch nog zacht, de meimaand werd nat met maar één zomerse dag. April 2004 was zeer zacht en zonnig. Mei was wat te koud, maar wel droog. Het meest recente voorbeeld was 2019, waar april zeer zacht, zeer zonnig en vrij droog was. Mei daarentegen was koel, droog en vrij zonnig.
Het blijkt maar zelden voor te komen dat een mooie aprilmaand gevolgd wordt door een mooie meimaand. In ons wisselvallig klimaat is dat eigenlijk ook wel logisch. Mooi weer duurt zelden echt lang en we hebben in mei de IJsheiligen, die zich bijna elk jaar wel laten gelden.
En mooi, warm weer in de lente hangt vaak samen met oostelijke tot zuidelijke winden. Grote warmte boven het Europese vasteland leidt vervolgens vaak tot de vorming van thermische lagedrukgebieden. En dan komt de wind bij ons uiteindelijk weer vanuit de vertrouwde westhoek met wisselvallig weer!
