Droogte 2020, effecten op het weer
Regen…meer bepaald: het gebrek aan regen, kreeg afgelopen weken steeds meer aandacht in het nieuws. De droogte in Nederland en in België in 2020 is duidelijk noemenswaardig. Zelfs in die mate dat er soms geen water meer uit de kraan komt. Moeten we schrik krijgen voor een extreme zomer of kan het tij in juni nog helemaal keren? Wat zijn de effecten van droogte op het weer?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Hoe is de actuele situatie betreffende de droogte?
Deelnemen aan discussie?Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]
Droogte 2020
In april en mei 2020 viel er amper neerslag in de Benelux. Het gevolg is dat de droogte (aan de oppervlakte) dit jaar al vroeg van start is gegaan. Bovendien is het tekort van de voorbije twee zomers niet helemaal weggewerkt, waardoor de initiële watertoestand zoals dat dan heet, ook al lager was dan normaal.
- Nog geen pluviometer in het bezit? Dat is erg handig om de neerslag op een correcte manier te registreren. Bestel hem hier.
De droogte neemt dan ook elke dag toe. Er verdampt immers meer neerslag dan dat er valt. Na een natte februarimaand (en ook begin maart verliep nog nat) startte het echt droge weer reeds in april. Er viel toen maar gemiddeld 20-40% van de normale hoeveelheid regenwater.
Dat heeft vooral aan de oppervlakte geleid tot een razendsnelle afname van de waterhoeveelheden. Onderstaande kaart toont aan dat er in onze bovenste 2 meter van de bodem momenteel maar zo’n 30-50 cm water zit, met uitzondering van Zeeland en het westen van Nederland. Dit is echt wel weinig voor de tijd van het jaar.
Komende week wordt er nog niet meteen neerslag van betekenis verwacht. Hogedrukgebieden blijven ons weerbeeld bepalen, waardoor Atlantische regenzones in een ruime bocht rond Nederland en België trekken.
- Meet de bodemvochtigheid zelf in uw tuin met deze sensor
Effecten van droogte op de natuur
Droogte heeft een grote impact op de natuur. Planten groeien trager, aangezien ze minder water hebben om aan fotosynthese te doen. Na droogte kan het ook nog maanden duren vooraleer het wortelsysteem van planten voldoende hersteld is om dezelfde groeifase als van voor de droogte te bereiken.
Andere planten/gewassen sterven meteen wanneer hun watervoorraad onder een bepaalde level daalt. Tot slot zijn er ook nog de soorten die verdorren, denk bijvoorbeeld aan de grassen (ook verbranden), maar die na de droogte snel terug herstellen.
Algemeen geldt dat planten met een oppervlakkig wortelstelsel (gras is daar het zeer goede voorbeeld van) het het snelst moeilijk krijgen. Zij kunnen immers geen voorraden dieper in de bodem aanspreken om water op te pompen. Meer informatie daaromtrent is te vinden in deze blog.
Het effect van droogte op de natuur hangt ook sterk af van de bodem. Zandbodems hebben een lagere capaciteit om water vast te houden. Ze zijn bijgevolg het meest gevoelig aan droogtes en verliezen al snel het aanwezige water. Kleibodems daarentegen houden water veel langer vast. Zelfs na een hele periode zonder neerslag kunnen kleiige bodems nog water bevatten.
Stofhozen komen dan ook vaker voor op droge (zand)bodems. Ze ontstaan door verhoogde thermiek. Da’s bovendien nog meer uitgesproken boven de zandbodems die het snelst opwarmen. Meer informatie over hoe stofhozen ontstaan kan je nalezen in volgend artikel.
Een ander belangrijk effect van droogte op de natuur is het stijgend risico op bos- en natuurbranden. Een uitgedroogde natuur vormt een quasi onuitputtelijke bron van brandstof, die met een klein vonkje kan worden aangestoken. Een natte (of vochtige) natuur is dit niet. Vuur maakt daar veel minder kans.
Afgelopen maanden konden we al enkele (kleine) natuurbranden observeren in de Benelux en we verwachten komende zomer opnieuw een verhoogde kans.
Effecten van droogte op het weer
Een belangrijk concept is de soortelijke warmte. Dat is de hoeveelheid energie die nodig is om een bepaalde materie met 1°C te doen opwarmen. Voor water ligt die rond 4186 J/kg, terwijl die voor zand veel lager ligt. Dit betekent dus dat zand veel sneller opwarmt dan water.
- Meet de temperatuur en andere weerparameters met je eigen digitaal weerstation. Het heeft ook een connectie met internet.
Enerzijds is dit dan ook de reden dat de temperaturen in de Benelux overdag meestal het hoogst oplopen in de zanderige Kempen. Anderzijds zorgt deze eigenschap voor de koudste temperaturen in de Kempen tijdens de nachten.
Bij droge periodes, zoals we momenteel meemaken, drogen de zandbodems nog sneller uit. Dit verhoogt de temperatuur-extremen vermits water enerzijds de soortelijke warmte verhoogt en anderzijds door verdamping de lucht afkoelt. Concreet wil dit zeggen dat de extremen in temperaturen (zowel kouder ‘s nachts als warmer overdag) toenemen. Dit is trouwens het geval voor alle bodems, maar het effect is het grootst boven zandbodems.
- Voorlopig is het sproeien van het gazon en de planten nog toegestaan. Dan zijn wij grote fan van flexibele tuinslang van 7,5 meter!
De temperaturen tot 40°C en meer die we vorige zomer voor de kiezen kregen, dit artikel, waren bijvoorbeeld enkel mogelijk door de droogte. Wanneer de bodem weinig tot geen water bevat kan de energie van de zon optimaal benut worden om de temperatuur de hoogte in te jagen. De verdamping van water koelt lucht namelijk af en laat dat nu net datgene zijn dat er ontbreekt tijdens een droogte.
- Vergeet je airco nu al niet te bestellen. Wil je een grotere ruimte snel afkoelen, dan is dit type aan te raden.
Droogte verhoogt dus de kans op extreme temperaturen, maar het hangt natuurlijk ook allemaal af van de aangevoerde lucht en de aanwezige druksystemen. De kans dat we dit jaar opnieuw een extreme zomer (net als in 2018-2019) krijgen is groter dan normaal omwille van de droogte. Maar, de andere factoren spelen nog veel meer mee.
- Zal de klimaatverstoring komende jaren zorgen voor een nog extremere droogte? Dit EHBO-handboek helpt je op weg.
Studies onderzoeken momenteel de invloed van droogtes op grote schaal op drukgebieden en daardoor ook de straalstroom. Het effect van droogte op het weer zou veel verder kunnen gaan dan meer extreme temperaturen aan de oppervlakte. Hoe sterk de droogte 2020 komende weken zal worden, zullen we moeten afwachten, maar de neerwaartse spiraal lijkt ingezet te zijn.
- Wil je zelf het weer begrijpen en voorspellen? Dan kunnen we dit boek adviseren.
Sommige linkjes bevatten affiliate
