Kansen op structureel koud winterweer stijgen opnieuw
Afgelopen weken werd er via verschillende kanalen gespeculeerd over de opwarming van de stratosfeer (SSW) die zich eind deze maand zou voordoen en de mogelijkheden tot winterweer in onze contreien. Hoewel we weten dat een SSW gunstig is voor de ontwikkeling van winterweer konden we tot op heden nog geen zekerheid geven omtrent het effect ervan op ons weer tijdens de laatste decade van februari. Voor structureel koud winterweer heb je immers meer nodig dan enkel een SSW en moeten alle puzzelstukjes juist in elkaar vallen!
Wanneer we de langetermijnverwachting bekijken, zien we echter een zeer gunstige evolutie voor het einde van deze maand met grote kansen op structureel koud winterweer onder invloed van transportkoude uit het oosten. Hoewel we (gezien de termijn en onzekerheid) nog niet te hard van stapel mogen lopen, is dit toch een gunstig signaal voor menig winterliefhebber. Krijgen we nog eens barre winterkoude waarbij we op de schaats kunnen? U leest het hieronder.
SSW en verzwakking Poolwervel
Polar Vortex
Op stratosferische hoogte (> 10 km) zijn er al een tijdje gunstige ontwikkelingen aan de gang. De stratosfeer is namelijk fel aan het opwarmen langs twee kanten van de poolwervel, een proces dat we een Sudden Stratosheric Warming (SSW) noemen. Deze opwarming heeft eveneens een effect op de poolwervel (Polar Vortex), een groot lagedrukgebied op grote hoogte gesitueerd boven de polen dat (normaal gesproken) gevuld is met zeer koude lucht.
Rond dit lagedrukgebied op stratosferische hoogte waait de wind normaliter van west naar oost (zonaal). Bij een sterke Polar Vortex is de straalstroom in de troposfeer meestal vrij stevig waardoor het weer aan de grond ook gedomineerd wordt door lagedrukgebieden en westenwinden. Dit weerpatroon is typisch tijdens de winter in de Lage Landen.
SSW
Wanneer een SSW zich voordoet kan de poolwervel echter sterk verzwakken. Dat zien we ook nu en tijdens de komende week gebeuren: als gevolg van de SSW bouwt zich een hogedrukgebied op in de stratosfeer in de plaats van het lagedrukgebied dat er normaal heerst. Het zonaal windpatroon keert er dan ook om waardoor de wind er niet van west naar oost zal waaien, maar van oost naar west. Deze evolutie is gunstig voor mogelijk winterweer bij ons.
Immers, wanneer het hogedrukgebied van de stratosfeer zich ook in de troposfeer kan manifesteren wordt de invloed van Atlantische depressies tenietgedaan en kan er zich ook in onze buurt een hogedrukgebied opbouwen.
Toch is er een grote kanttekening aan heel het verhaal. De kans is groot dat er zich inderdaad een hogedrukgebied zal opbouwen in onze buurt, maar de exacte positie ervan zal cruciaal zijn om te bepalen of we ook effectief zullen kunnen profiteren van koud winterweer! Daarvoor hebben we immers aanvoer nodig van droge continentaal polaire lucht uit het oosten.
Structureel koud winterweer?
Om te kijken of we de komende tijd effectief winterweer zullen mogen verwachten analyseren we hieronder even de output van enkele weermodellen. We zullen eveneens de temperatuurpluim analyseren om een indicatie te krijgen van (on)zekerheden omtrent deze verwachting.
GFS
Beginnen doen we met het Amerikaanse weermodel dat de minst gunstige situatie schetst. In dit model zien we zoals verwacht de opbouw van een hogedrukgebied. Voor structureel winterweer met transportkoude ligt de as van dit hogedrukgebied echter grondig fout volgens de huidige berekeningen. Het hogedrukgebied lijkt zich op te bouwen in de buurt van de Britse Eilanden en zou vervolgens het Europese vasteland op trekken.
In dit scenario zouden we aanvankelijk een vrij frisse noordelijke luchtstroming krijgen maar zal in de loop van de week de stroming steeds meer draaien naar het zuiden waardoor er vrij zachte lucht aangevoerd zal worden. Indien dat scenario zich voordoet zullen we geen winterweer krijgen maar eerder lente.
Ook de pluim van GFS ziet er niet zo goed uit, met naast enkele koude oplossingen voorlopig een meerderheid aan zachtere opties op de langere termijn.
ECMWF
In tegenstelling tot de anti-winterrun van het Amerikaanse model zien we in het Europese weermodel een prachtige setting ontstaan die ons wel degelijk koud winterweer van formaat zal bezorgen mocht deze uitkomen. In dit model komt volgens de huidige verwachting de as van het hogedrukgebied perfect te liggen voor winterweer.
Het hogedrukgebied van de Britse Eilanden zal verbinding zoeken met een Scandinavisch hoog waardoor er bij ons, ook nog eens geholpen door een trekkend lagedrukgebied nabij Italië, een koude oostelijke luchtstroming tot stand kan komen. Op die manier komt de poort open te staan voor de aanvoer van zeer koude continentale lucht en kan transportkoude op gang komen, met stevige vrieskou tot gevolg.
Ook de temperatuurpluim van ECMWF is veelbelovend. Daarin zien we in de operationele en controle run volgende week de kansen toenemen op een kouder weertype met lichte tot matige vorst ‘s nachts en overdag temperaturen rond het vriespunt. Ook op de lange termijn ziet de trend er gunstig uit, al heerst er voor deze periode meer onzekerheid. Er zijn immers ook berekeningen die de temperaturen overdag naar 10 graden en meer laten klimmen…
Momenteel heerst er dus een clash tussen de twee grote weermodellen. Het is dus in spanning afwachten welk scenario het uiteindelijk zal worden. Het kan dus nog alle kanten op zoals ze vaak zeggen: het kan vriezen of dooien… Maar het zijn toch leuke weerkaarten om de meteorologische winter mee af te sluiten, niet?
