Het weer zoals wij dat kennen speelt zich meestal af in de troposfeer. Zelden wordt een buienwolk zo explosief gevormd dat hij de troposfeer (0 – 18 km) even aantikt. Enkel supercells met een overshooting top zijn in staat om tot deze hoogte te reiken. Voor de winter wordt er naast de troposfeer ook angstvallig gekeken naar de temperaturen in de stratosfeer (hoogte: 18 – 50 km). In deze zone neemt de temperatuur naarmate we stijgen toe of blijft het min of meer gelijk. Als winterliefhebber heb ik sinds vorig jaar vernomen dat deze stratosfeer wel eens de sleutel kan zijn tot winterweer in West-Europa.
SSW (Sudden Stratospheric Warming)
De signalen die wijzen richting een (strenge) winter zijn meestal niet de posities van lagedrukgebied en/of hogedrukgordels. Neen, voor een indicatie op winterweer kijken we dus meestal hogerop in de atmosfeer. Zoals in vorige paragraaf gezegd, de stratosfeer. Eind januari 2012 vond er tussen 18 en 50 km een gevoelige opwarming plaats. De temperatuur steeg van zo’n -80°C naar -8°C in het midden van de maand. Deze plotse opwarming op desbetreffende hoogte noemen we een ‘plotse stratosferische opwarming’ en we weten allemaal wat voor winterweer we eind die maand voorgeschoteld kregen..
Temperatuur van de stratosfeer op het noordelijk halfrond – 3 januari 2012
De temperatuur van de stratosfeer enkele dagen later – 2 januari 2012
- Nog een signaal voor winterkansen? NAO-index.
- Hoe interpreteer ik winterkaarten?
Later in die maand ging de Atlantische Oceaan op slot en kwam er boven Rusland een hogedrukgebied tevoorschijn met een flinke autosnelweg van koude luchtbellen. Deze werden met een oostelijke stroming naar het westen van Europa aangevoerd. Het kouderecord van het weerstation in Waregem werd dan een eerste keer verbroken met -12°C in thermometerhut!
[clickToTweet tweet=”Een Sudden Stratospheric Warming kan grote gevolgen hebben tot het vervolg van de winter.” quote=”Indien de blokkade goed komt te liggen zoals in januari 2012, stijgen de winterkansen significant. Wie weet is de stratosferische opwarming wel verantwoordelijk voor een totaalwinter met een wekenlange blokkade!”]
Stratosfeer warmt opnieuw op in 2012
Veel ga ik er nog niet over schrijven, maar de situatie wordt met de run interessanter op 10 hPa (niveau van de stratosfeer). De weerkaarten van het Amerikaanse weermodel laten tussen dit en het einde van de maand een opwarming zien boven Rusland van -70°C tot -25°C. Of de opwarming zich in hogere levels aan het doorzetten is, is de vraag. En u vraagt zich nu vast af wat deze signalen allemaal te betekenen hebben voor winterweer in Europa?
Kortom: de stratosferische opwarming zorgt ervoor dat de poolwervel / polar vortex waarschijnlijk nog meer in de problemen zal komen en er op die manier gemakkelijk blokkades kunnen ontstaan op zowel land als zeegebied.
- Like onze pagina op Facebook en blijf nog sneller op de hoogte van de weersituatie
Noot: merk op dat de stratosferische opwarming enkele dagen tot weken nodig heeft om zich ook in de troposfeer te vertalen. Een SSW eind deze maand impliceert niet direct winterweer begin januari. We wachten geduldig af 🙂 . Indien de situatie blijft verbeteren met een doorzettende opwarming, kan u hier de nieuwste kaarten raadplegen. Zet ons dus zeker bij u favorieten of abonneer u op onze berichten.
Bron kaartjes: meteociel.fr