Na de sombere, winderige en regenachtige weken deze winter, kunnen op dit moment genieten van zonnige perioden, al dan niet tijdelijk verstoord door (winterse) buien. Ondertussen doet zich in de stratosfeer een heuse opwarming voor, ook wel een SSW (Sudden Stratopheric Warming) genoemd. Vijf jaar geleden, in maart 2013, kregen we nog een late winterinval. Op veel plekken in de Benelux lag een sneeuwlaag van 10 cm of meer.

Maart 2013

Maart 2013 was een maand vol extremen. Enerzijds konden we op enkele dagen al proeven van heerlijk zachte temperaturen. Anderzijds was de winter nooit veraf, sterker nog, soms sloeg hij nog ongenadig hard toe.

Zacht begin van de maand

Na een vrij koele februarimaand met een gemiddelde temperatuur rond 4 graden in Ukkel en De Bilt, kunnen we stellen dat de eerste decade van maart iets beter van start ging. De eerste dagen van maart schommelden de maxima rond 5 graden. Op 4 maart 2013 begint de temperatuur plots te stijgen. In Ukkel wordt het bijna 15 graden! Het wordt nog straffer, want de zachte temperaturen houden aan. Een lagedrukgebied boven de Atlantische Oceaan met een subkern boven het oosten van Spanje stuurt ons droge en zachte lucht. Op 6 maart stijgt het kwik tot 17 graden in De Bilt en bijna 20 graden in Ukkel!

GFS voorspelde tijdelijk zachtere lucht vanuit het zuidoosten.

Spectaculaire daling in het verschiet

Na de zachte temperaturen op 6 maart, begon het kwik opnieuw te dalen. 5 dagen later, op 11 maart 2013, vroor het in beide landen ook overdag. Dit had te maken met een heuse ‘sneeuwbom’ die voorspeld was door diverse media. Het KMI kondigde toen tijdelijk ‘code rood’ af voor de zuidelijke provincies in België wegens hevige sneeuwval. De weermodellen kwamen eerst met 30 tot 40 cm sneeuw, maar bouwden dat later af naar een 15 tot 20 cm. Uiteindelijk werd op 12 maart een totale sneeuwhoogte gemeten die ging van 1 cm in Oostende, tot 20 cm in Ciney. In Nederland sneeuwde het vooral in Limburg, met daar een sneeuwdek van 10 cm.

Strenge vorst in Ukkel

Bovendien ging de temperatuur boven het sneeuwdek goed onderuit tijdens de nachtelijke uren. In Ukkel werd op 13 maart een minimumtemperatuur geregistreerd van -10,2 graden. In De Bilt werd die nacht een minimumtemperatuur van 7 graden onder nul gemeten.

Zelfs tot een dag op voorhand ging GFS nog voor minima tot -15 graden in België! Uiteindelijk bleek dat wat te ‘laag’ gegrepen voor Brussel, maar op andere plekken, zoals in Kleine Brogel, zakte het kwik toch naar ongeveer -13 graden.

Uitgebreide dooi

Pas vanaf 16 maart kwam het echt tot dooi in de Benelux. Zowel ’s nachts als overdag bleven de temperaturen boven het nulpunt. Daarna werd het tijdelijk zachter met meer normale temperaturen. Velen waren blij dat de winterkou verleden tijd was, althans, daar gingen veel mensen toch vanuit…

Nieuwe blokkade brengt opnieuw winterse kou

Tijdens de derde decade van maart namen de hogedrukinvloeden boven het noorden van Europa opnieuw toe. Een brug van hoge druk boven Groenland en Scandinavië in combinatie met lage druk nabij de Azoren zorgden ervoor dat de kou uit Oost-Europa opnieuw op transport werd gezet richting het Westen. Omdat de kracht van de zon al serieus was toegenomen, het was tenslotte al eind maart, kon het kwik overdag nipt tot soms ruim boven het vriespunt uit stijgen. ’s Nachts ging het wel licht vriezen in de meeste streken.

Tijdens de derde decade van maart stonden alle ingrediënten voor winterweer opnieuw op de kaarten. Een brug van hoge druk boven Groenland en Scandinavië, lage druk op de Atlantische Oceaan en niet te vergeten: een trekpaard, ook wel Genua-laag genoemd, die ervoor zorgt dat het hoog boven Scandinavië niet wegzakt naar het zuiden.

Krijgen we dit jaar een herhaling?

Ook dit jaar is er een opwarming aan de gang in de stratosfeer. Meer nog, de stratosferische poolwervel is ondertussen al in twee gesplit. Dit kan er bij ons in de troposfeer voor zorgen dat de kansen op hoge drukinvloeden boven het noorden sterk toenemen. De kans dat de winter zich nog eens laat voelen wordt dus sowieso groter. Maar, indien de drukgebieden verkeerd gepositioneerd liggen, kan dat er voor zorgen dat we juist de eerste lentetemperaturen kunnen verwachten. We hebben dan ook al diverse oplossingen gezien van de weermodellen de afgelopen dagen. Het enige waar de modellen vrij zeker over zijn is dat de kansen op neerslag geleidelijk kleiner worden, maar zelfs dat is nog geen uitgemaakte zaak.

• Voor meer info omtrent dit interessant fenomeen bekijk je best eens onze recentste livestream via YouTube!

Bron: KMI (exacte sneeuwhoogtes op 12 maart 2013)