Winterrecord in Noorwegen: nog nooit zo warm
Begin 2020 had Noorwegen te maken met uitzonderlijk warm weer voor de tijd van het jaar. In het westen van het land werden lokaal temperaturen boven de 15°C gemeten, met een absolute piek in Sunndalsøra. Daar werd het in de ochtend van 2 januari maar liefst 19.0°C, wat een nieuw winterrecord in Noorwegen oplevert. Nog nooit eerder is het in de maanden december, januari en februari zo warm geweest in het Scandinavische land. Sterker nog, ook elders in Scandinavië is de temperatuur in de meteorologische winter nog nooit zo hoog geklommen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van winterweer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Geografie
Sunndalsøra is een piepklein stadje in het westen van Noorwegen op niet al te grote afstand van de kust (in vogelvlucht circa 60 kilometer). De rivier Driva mondt hier uit in een groot fjord, dat naar het noordwesten toe in zee uitmondt. Het stadje staat vooral bekend om zijn grote aluminiumfabriek ‘Norsk Hydro’.
Door de ligging aan de noordzijde van het Scandinavisch Hoogland met toppen boven de 2000 meter en het feit dat de stad zelf vrijwel op zeeniveau ligt, heeft Sunndalsøra vaak te maken met een föhneffect. Daardoor kan het kwik in de lager gelegen delen van West-Noorwegen ineens heel hard stijgen.
Het fenomeen föhn ontstaat wanneer er een sterke zuidenwind opsteekt als gevolg van een Atlantische depressie. Daarmee blaast de wind over de bergen van het Scandinavisch Hoogland heen. De bergen persen aan de loefzijde alle vocht uit de lucht. Zodoende regent het in zulke gevallen vaak aan de zuidkust van Noorwegen. De uitgedroogde lucht wordt vervolgens aan de lijzijde gedwongen te dalen. Doordat droge lucht bij het dalen (samenpersen) sterker opwarmt dan dat ze aan de loefzijde afkoelt (als gevolg van stijging), treedt er dus een opwarming op.
Kort samengevat is dit het verschijnsel ‘föhn’. Vaak gaat dit gepaard met behoorlijk krachtige winden, die de opwarmende en dalende lucht naar beneden duwen.
- Behalve de föhn zijn er ook nog tal van andere bekende winden in Europa.
Winterrecord in Noorwegen
De situatie van 2 januari laat een klassieke föhnsituatie zien. We zien een groot sturend lagedrukgebied nabij IJsland in combinatie met een hogedrukgebied boven Europa. Deze twee systemen zorgden samen voor een sterke zuidenwind over heel Noorwegen. Het is daarom niet vreemd dat het gebied waar de Noorse kustlijn grofweg west-oost loopt, te maken had met hoge temperaturen.
De temperaturen op 1,5 kilometer hoogte (850 hPa) zijn dan ook erg hoog: boven 5°C. Voor Noorwegen is dat in de winter behoorlijk zeldzaam. Doordat een deel van die warme bovenlucht via föhn ook nog naar beneden kwam en daarbij extra opwarmde, maakte deze setting op 2 januari zeer hoge temperaturen mogelijk.
Vaker hoge wintertemperaturen
Het is overigens niet de eerste keer dat Sunndalsøra een warmterecord in de winter op zijn naam heeft gezet. De plaats staat bekend om zijn hoge wintertemperaturen, vooral door het frequent optreden van föhn. Zo werd het in december 1998 maar liefst 18,3°C. Dat is zelfs hoger dan het all-time decembermaximum in de Benelux (17,8°C). En voor februari ligt het maximum in Sunndalsøra op 18,9°C. Deze waarde behoort ook tot de hoogste all-time maxima in februari in heel Scandinavië.
