16 januari 2022 - 4 min. lezen
4 reacties 4

De uitbarsting van de onderzeese vulkaan nabij Tonga zal er ééntje zijn die nog veel zal bestudeerd worden. Met een enorme kracht kwam er op 15 januari 2022 energie vrij die zelfs een schokgolf (shockwave) heeft geproduceerd die wereldwijd te meten viel. Deze drukgolf kwam afgelopen uren aan in de Benelux en heel wat eigenaars van weerstations hebben dan ook iets bijzonder gemeten op hun digitaal meettoestel. In korte tijd was er een piek en een snelle daling van de luchtdruk te zien. Hoe komt dat precies en wat zijn de invloeden op het weer?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Implosie van de magmakamer?

De explosie heeft zich voorgedaan op 15 januari 2022 in de buurt van Tonga. Ten zuidoosten van de Fiji-eilanden kwam een onderzeese vulkaan tot uitbarsting en dat levert meestal geen echt intense explosie op. De reden waarom dat bij deze vulkaan wel is gebeurd moeten we wellicht zoeken in de combinatie van zeewater en de magmakamer. Wanneer zeewater in de magmakamer kan stromen wordt een enorme druk opgebouwd die op een gegeven moment moet vrijgegeven worden. De extreme explosie was duidelijke zichtbaar op satellietbeelden.

Volgens de laatste bronnen is een deel van de aspluim tot over de grens van 25 km gegroeid. Dat betekent dat asdeeltjes tot ver in de troposfeer en stratosfeer zijn geslingerd. Om aan te geven hoe hoog dit is, een zeer krachtige onweersbui (supercell) piekt meestal naar hoogtes van 16 tot 18 km hoogte!

Drukgolf wereldwijd

Kort na de explosie werden in de ruimte omgeving van Samoa tsunami-alerts getriggerd. Bij zo’n vulkaanuitbarsting komt namelijk een grote hoeveelheid water in beweging rond de vulkaan en dat moet zich kunnen verplaatsen. Uiteindelijk bleef de impact van de tsunami beperkt in de omgeving. Er vielen geen menselijke slachtoffers.

Een ander bijzonder fenomeen (dat wij nog niet eerder hebben geregistreerd) is een drukgolf. In de directe omgeving van de vulkaanuitbarsting was de drukgolf nog een stuk intenser dan bij ons in de Benelux. Niet tegenstaande dat het ook hier werd waargenomen met ongeveer een amplitude van 3 hPa in korte tijd. Deze drukgolf werd veroorzaakt door de expansie van lucht rondom de vulkaanuitbarsting die daarna opnieuw ging krimpen. Voor wetenschappers en meteorologen een uniek moment!

Drukgolf goed zichtbaar op het weerstation in Waregem (België)

Impact op het weer of de winter?

Door een vulkaanuitbarsting worden traditioneel enorme hoeveelheden stof en andere aerosolen in de lucht gestuwd. Het is dan ook niet ondenkbaar dat dit een effect gaat hebben op de binnenkomende zonnestraling van de zon. Op dit moment hebben wetenschappers nog onvoldoende data ter beschikking over het afkoelend effect van de Aarde. Op een looptijd van enkele jaren kan bekeken worden of er effectief impact is geweest.

Beroemde en andere grote uitbarstingen in de afgelopen 100 jaar (denk maar aan de Pinatubo en mount St. Helens) hebben slechts een minimale impact gehad op de mondiale temperatuur. Tijdens de uitbarsting van de Pinatubo in 1991 werd er een daling van ongeveer 0,2°C vastgesteld. Het lijkt erop dat de uitbarsting van de vulkaan nabij Tonga iets minder krachtig was dan de Pinatubo. Om een echte significante daling van de temperatuur wereldwijd te krijgen, zou de vulkaanuitbarsting 10x zo groot moeten zijn als bij de Pinatubo.

Voor een ijstijd zou de uitbarsting nog eens 10x zo krachtig moeten zijn. Dan daalt de wereldwijde temperatuur voor een langere tijd met 10 graden of meer.

  • Wat gaat er schuil achter aardbevingen en vulkanen? Met dit boek kunnen kinderen er perfect mee kennismaken!
Temperatuurafwijking op mondiaal niveau (data: Jelmer Vandergraaff, WUR)

Sommige linkjes bevatten affiliate

Nicolas

Door Nicolas

Bezieler van NoodweerBenelux. Een onuitputtelijke passie voor het weer zorgt ervoor dat ik iedere dag met veel plezier aan het werk mag gaan.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

17 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen