Stormchase overzicht 2017 (deel1)
Het einde van het jaar komt dichterbij. We blikken terug met stormjager Paul Begijn op 2017. Een jaar dat voor veel stormjagers in de boeken gaat als ‘zeer mager’. Tenminste, als het om onweer in de Benelux gaat. Stormjager Paul Begijn trok de grens over om het onweer op te zoeken. Vandaag in deel 1 een succesvolle stormchase in Noord-Brabant en een meerdaagse trip naar het zuiden van Frankrijk.
Grofweg kun je zeggen dat de maanden mei, juni, juli en augustus de beste papieren hebben voor een stevige onweersbui. Alles wat daarbuiten gebeurt is vaak een mooie bonus. In goede jaren kunnen april en september ook leuke situaties opleveren, zeker in het najaar als de zee flink is opgewarmd. In 2017 konden we april in z’n geheel al snel afschrijven, en ook mei verliep bijna onweerloos. Bijna dan…
28 mei 2017 – nachtelijk onweer
Nachtelijk onweer is vaak lastig te voorspellen. De voedsingsbodem van het onweer hangt vaak samen met het nachtelijk windmaximum en de onstabiliteit op middelbare hoogte. Doordat het aardoppervlak in de nachtelijke uren flink afkoelt, ontstaat een onweersbui zelden vanaf de grond. Ook de modellen hebben nachtelijk onweer niet altijd goed in de gaten. Zo lopen de modellen ook flink uiteen voor de nacht van 27 op 28 mei.
Als de duisternis invalt, zijn velden met onstabiele wolken op middelbare hoogte te zien. Echt doorontwikkelen doen de cumuli niet, en ook op de radar is nog geen spoor van enige activiteit te zien. Rond middernacht besluit ik toch maar naar bed te gaan. Tot ik rond half 4 plotseling wakker wordt van gerommel. Hemellichten schieten door mijn slaapkamer in Den Bosch. Een blik op de radar laat een flinke onweershaard zien boven Noord-Brabant.
De voorste begrenzing heeft mij echter al ingehaald, waardoor ik helaas niet meer voor het onweer uit kan fotograferen. Dat heeft mijn voorkeur, omdat het meestal de mooiste platen oplevert voor de regen uit. Toch besluit ik nog even richting de Maasdijk te rijden, al is het omdat april en mei tot nu toenog geen enkele onweersdag opleverden. Het onweer trekt op dat moment al de provinciegrens over.
In mijn auto geniet ik van een prachtige bliksemshow, veelal wolk-tot-wolk bliksem. Het duurt lang voor het droog is, mijn geduld om een bliksemfoto te kunnen nemen wordt op de proef gesteld. Uiteindelijk weet ik nog een cc-bliksem op de foto te krijgen. Het smaakt naar meer!
29 mei 2017 – Eerste chase van het seizoen
Op 29 mei staan alle seinen op groen voor een eerste stormchase. Opnieuw een situatie met veelal middelbare ontstabiliteit, een prima kans voor bliksemfotografie. Samen met stormjagers Gijs de Reijke en Roland Dekker spreek ik af voor een chase. Het doel is bliksemfotografie in een fotogenieke omgeving. Rond zonsondergang komt de activiteit op gang, en ontstaan in het noorden van Vlaanderen de eerste onweders. En dan gaat het hard.
Op verschillende plekken beginnen buien te ploppen. Op dat moment hebben we het vizier gericht op een geïsoleerde onweersbui die vanuit de provincie Antwerpen Nederland binnentrekt. Vanuit de Loonse en Drunense Duinen hebben we mooi zicht op de bui. Echter door de snelle ontwikkeling van nieuwe buien, onttrekt de bui zich al snel uit ons zicht. Aan de voorzijde ploppen nieuwe buitjes, waardoor we al snel in de regen dreigen te komen.
Na een aantal platen te hebben geschoten, zetten we koers richting het oosten van Noord-Brabant. We doorkruisen een bui met als doel om zicht te krijgen op een geïsoleerde bui die boven het Rijk van Nijmegen is ontstaan. We vinden een geschikte fotolocatie aan de Maas bij Batenburg, met op de voorgrond een molen. Er voltrekt zich een prachtig schouwspel: imposant opbollende cumuli worden prachtig belicht door de bliksem.
Terwijl een groter onweerscomplex nadert vanuit het zuidwesten, schieten we tientallen platen van de bui richting Nijmegen. Hier doen we het voor: een prachtige vrijstaande bui in de top van z’n ontwikkeling. Voldaan keren we huiswaarts.
3 juni 2017 – Onweer jagen in Duitsland
Nog nagenietend van de laatste stormchase met een nachtelijke bliksemshow, staat er vandaag een dagtrip bij licht op het programma. De buien vandaag ontstaan vanaf de grond, waardoor een foto van leuke structuren het doel is. Samen met enkele teamleden van level 3 spreek ik af in Den Bosch. De dynamische omstandigheden zijn redelijk, al is de kans op eventuele supercells verwaarloosbaar.
Snel wordt duidelijk dat de onstabiliteit al snel Duitsland in trekt, waardoor we besluiten richting Duitsland te gaan, omgeving Münster. Op de radar zien we de eerste buien ontstaan boven Nederlands grondgebied, in de omgeving Boxmeer/ Nijmegen.
Gezien de dynamische omgeving waarin de buien ontstaan, gaat het om zogenaamde geclusterde buien van het type multicells. Van harte gaat het allemaal niet. De organisatiegraad is niet opperbest. In Duitsland verliezen de buien veel aan activiteit. Terwijl de ijskappen van de buien langzaam over ons uitwaaien, maken we ons uit de voeten. We zakken iets zuidoostelijker, om weer in de heldere lucht met cumuli te komen.
In de omgeving van Münster schieten de cumuli de lucht in, maar worden tegelijker tijd ook kapot geblazen door de harde wind. Ons vizier is gericht op een multicell die in rap tempo onze richting uit komt. Aanvankelijk hebben we moeite om een geschikte locatie te vinden. Uiteindelijk vinden we een plek aan de rand van een akker, waar we uitkijken op een heuvelachtig landschap. Een donkere lucht met een scherp afgetekend neerslagscherm nadert, op de achtergrond het gerommel uit de bui. Een heerlijke zomerse situatie.
13, 14 en 15 juni – meerdaagse stormchasetrip Frankrijk
Omdat het in eigen land niet echt wilde lukken met zware buien, waren de ogen afgelopen juni gericht op het buitenland. Met enkele teamgenoten werd er reikhalzend uitgekeken naar de eerste grote situatie in Frankrijk. Vol goede moed vertrokken we dinsdagochtend 13 juni richting Frankrijk. Helaas bleek de grootschalige situatie voor onweer wat verder zuidwaarts verschoven, waardoor we nog meer kilometers moesten vreten.
Ons eerste targetgebied was rond Lyon, een goede 9 uur rijden. Terwijl we onder het warmtefront (regio Dijon) doorkropen, liep de temperatuur snel op naar tropische waarden. Daarbij werd de atmosfeer ook steeds onstabieler met altocumulus en opbollende cumulus. Estofex had een level 2 uitgegeven voor een strook over zuidelijk Frankrijk voor de kans op supercells.
Halverwege de middag toonde de radar de eerste initiatie. De eerste felle buien ontstonden ten zuidwesten van Lyon in de Ardèche. Een prachtig maar heel moeilijk chasegebied. Onze focus ging in eerste instantie uit naar een bui ten westen van Clermont-Ferrand, met supercellulaire trekjes. Bij het naderen van de bui ging de fut er echter snel uit. Omdat de nacht inmiddels inviel en de bui zuid van Lyon nog steeds actief was, besloten we in de richting van Valence te rijden om daar bliksemfoto’s te gaan schieten. Vanaf een prachtige kasteelruïne hadden we perfect zicht op de naderende bui.
Centraal Massief
Na een kort nachtje en een paar uur slaap in een F1 hotel bij Valence, werden in de ochtend de kaarten tegen het licht gehouden. Er werd opnieuw een Level 2 uitgegeven voor zuidelijk Frankrijk. Afgaande op de weerkaarten en de discussie bij Estofex werd een rit richting Clermont-Ferrand gepland. Hoewel de buien makkelijk ontstonden, zakten ze ook snel weer in. We trachten meerdere buien te onderscheppen, maar eenmaal op locatie zakten de buien in.
Omdat de trog gedurende de dag steeds meer oostwaarts trok, bewogen wij ons langzaam mee. De moed begon ons wat in de schoenen te zakken omdat buien iedere keer dood gingen op het moment wij er bij kwamen. Gelukkig hadden we in de avond meer geluk, toen een bui met supercellulaire trekjes zich los wist te maken uit een buienlijn bij Lons-le Saunier (dicht tegen het reliëf van het Jura-gebergte). Daar zochten we een plekje op in het veld om de bui te onderscheppen.
Net voor de bui in alle hevigheid losbarste, verplaatsten we ons iets meer zuidwaarts, om zicht te blijven houden op de kern waar veel cg’s naar de grond werden gesmeten. Omdat het al begon te schemeren, kon de sluitertijd naar 2 seconden om wat bliksem vast te kunnen leggen.
Noordoost Frankrijk
Na deze prachtige bui besloten we noordwaarts te rijden omdat het targetgebied voor donderdag een stuk noordelijker lag. In de buurt van Langres zochten we iets na middernacht een hotel op. Hoewel de kaarten er in eerste instantie niet heel dik uitzagen voor donderdag, bleek het er donderdagochtend in de nieuwste runs een stuk beter uit te zien.
In de kaarten waren twee initiatiegebieden te herkennen, rond de Ardennen richting Limburg en in het noordoosten van Frankrijk tussen Parijs en Metz. Omdat wij ons al in het targetgebied bevonden en het makkelijker chasen is in Noordoost Frankrijk, kozen wij Metz als uitgangspositie.
Kort na de middag ontstonden de eerste buien al ten oosten van Parijs en in de buurt van Reims. Wij richten ons vizier op een buienlijn met losse cellen die op Etain afkoerste. De eerste bui die we opvingen was supercellulair op het moment dat we ‘m opvingen, maar leek het niet al te lang meer vol te houden.
HP supercell
Inmiddels zagen we op de radar dat een nieuwe bui, iets zuidoostelijker, het begon over te nemen. Aan de horizon zagen we inmiddels een lage basis ontstaan. We zetten snel koers naar een 20 kilometer zuidelijkere locatie. Daar kregen we zicht op een prachtige hp supercell. De kers op de taart van onze stormchase, die in stijl werd afgesloten.
In een heel matig jaar zagen we veel mooie dingen. We moesten er veel kilometers voor maken, maar het was de ervaring meer dan waard. Binnenkort in deel 2 de grote seizoensafsluiting, met een reeks supercells over de omgeving van Metz.
