Matig tornadoseizoen in Noord-Amerika

In West-Europa zijn sterke tornado’s eerder zeldzaam, al gebeurt het af en toe wel eens. In tegenstelling tot bij ons, zijn ze aan de andere kant van de oceaan, in Noord-Amerika, een veel gebruikelijker beeld van het lente- en zomerseizoen. Dit jaar beleven ze daar een erg matig tornadoseizoen. Sinds eind april is het aantal tornado’s duidelijk lager dan normaal, zeker in het befaamde Tornado Alley. Hoe komt dat en wat zijn de gevolgen? Blijft deze trend aanhouden de komende tijd?

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
• Bekijk het weerbericht in Noord-Amerika

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum?Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]

Tornado Alley: befaamde tornadostreek

Tornado’s komen vaak voort uit een specifiek type zwaar onweer, die supercellen heten. Voor het ontstaan van tornado’s zijn er simpelweg gezegd 2 zaken nodig die met elkaar samen moeten vallen. Allereerst moet er een grote instabiliteit zijn. Dit betekent dat de lucht aan de grond erg warm en vochtig moet zijn. Bovenaan in de atmosfeer moet dan net koude lucht aanwezig zijn.

• Wist je dat een stormglas een weersverandering laat zien? De kristallen veranderen van structuur. Cool hebbeding

Ten tweede dient er een dynamisch aspect aanwezig te zijn. Dit noemen we ‘windschering’. Het betekent dat de windsnelheid- en/of richting verandert met de hoogte. Op die manier ontstaan draaiende luchtbewegingen, die het ontstaan van een tornado in de hand kunnen werken.

In het centrale deel van Noord-Amerika komen die omstandigheden vaak samen voor, in een gebied dat ‘Tornado Alley‘ wordt genoemd. Gemiddeld zijn er daar zo’n 1000 tot 1600 tornado’s per jaar. In een typische setting komt hier koude, droge lucht vanuit het noorden, terwijl warme en vochtige vanuit het zuiden wordt aangevoerd. Dit creëert dan de optimale omgeving voor het ontstaan van supercells en tornado’s. Dit is uiteraard een simplistische weergave, aangezien er bij het vormen van tornado’s veel complexere en kleinschaligere aspecten meespelen.

Huidig tornadoseizoen is matig in Noord-Amerika

In 2020 is het tornadoseizoen echter matig in Noord-Amerika. Dit zien we op onderstaande kaart. De blauwe gebieden kregen minder tornado’s dan normaal, en de oranje gebieden kregen er net meer. Vooral in de befaamde Tornado Alley komen er dus duidelijk te weinig tornado’s voor ten opzichte van het normaal. In het zuidoosten van de USA is het tornadoseizoen iets minder rustig door een eerdere, vrij zware tornado-uitbraak eerder dit jaar. Maar ook hier is de positieve afwijking echter maar zwak.

• Prachtig buitencanvas van een supercell onweer!

In de onderste grafiek van de afbeelding zien we een maat voor de tornado-activiteit. Om dit te berekenen nam men enkel de “CONUS” in acht (the contiguous United States, of dus de totale oppervlakte van de USA zonder Alaska, Hawaii en alle overzeese eilanden en gebieden). Het vertelt ons dus het percentage van de oppervlakte van de CONUS dat werd geconfronteerd met tornado’s over een 15-daags durende periode. Hierbij valt op te merken dat deze waarde momenteel zelfs onder het minimum duikt van de referentieperiode 1989-2018.

Ook wanneer we het aantal getelde tornado’s bekijken, zien we dat de trend duidelijk onder normaal zit. Op de uitbraak eind april na, verloopt het tornadoseizoen momenteel erg matig. Het aantal zit momenteel 17% lager dan wat er normaal te verwachten valt (zie grafiek onder).

Uit de grafiek valt ook te zien dat de periode met het meeste aantal tornado’s gewoonlijk in de periode maart tot juni valt. Vanaf juli wordt het stilaan rustiger omdat de tegenstellingen tussen koude in het noorden en warmte in het zuiden verminderen.

Wat veroorzaakt het matige tornadoseizoen?

De oorzaak voor het matige tornadoseizoen is te vinden in de configuratie van de luchtdrukgebieden. Bekijken we even een typische situatie voor een tornado-uitbraak in Tornado Alley (zie onder). We herkennen een hogedrukgebied (H) ten oosten en een lagedrukgebied (L) ten westen van Tornado Alley. Hierdoor wordt warme en vochtige lucht (rode pijl) vanuit het zuiden aangevoerd, terwijl droge, koude lucht (blauwe pijl) vanuit het noorden komt.

Dit maakt de atmosfeer onstabiel. Bovendien zijn de windrichtingen tegenovergesteld en ligt de straalstroom (witte lijn) over de regio, wat het dynamisch aspect in de hand werkt en de windschering kan bevorderen. Dit is uiteraard een simplistische weergave, aangezien er bij het vormen van tornado’s veel complexere en kleinschaligere aspecten meespelen.

Dit jaar liggen de weerkaarten anders. Afgelopen maanden was de luchtdruk namelijk beduidend hoger dan normaal over Noord-Amerika (zie eerste kaart hieronder). Hierdoor werd de warme lucht nu vooral aangevoerd over het westen van Noord-Amerika, en zakte de koude lucht veel verder oostwaarts naar beneden dan normaal. Dit weerpatroon zien we ook gereflecteerd in de temperatuurafwijking (tweede kaartje hieronder). Over een groot deel van de USA was het kouder dan normaal, behalve in het westen.

Blijft het zwakke tornadoseizoen aanhouden?

Zoals eerder gezegd is de periode met het meeste aantal tornado’s gewoonlijk de periode maart tot juni. Het is echter wel zo dat tornado’s het hele jaar door kunnen voorkomen in deze gebieden. We moeten er dus niet meteen vanuit gaan dat het tornadoseizoen nu dan ook afgelopen is. Of er nog enkele uitbraken met supercells en tornado’s zullen plaatsvinden hangt dan ook af van de luchtdrukconfiguratie. Indien deze mooi op zijn plaats valt zoals hierboven beschreven, kan het ook de komende tijd nog tot heftige tornado’s komen.

• Wolken hebben een voorspellingswaarde voor de toekomst. Bestudeer de verschillende wolken en weet wat er komt.

Bovendien is het ook wel zo dat, volgens een studie van Victor Gensini, de gebieden met tornado-activiteit meer en meer oostwaarts opschuiven. In Tornado Alley constateerde men de afgelopen 40 jaar namelijk een dalende trend in het aantal tornado’s. Desondanks komen hier nog wel steeds de meeste tornado’s voor in absolute aantallen. In de gebieden meer oostwaarts is er daarentegen een stijgende trend. De exacte mechanismen moeten nog worden onderzocht, maar er wordt vermoed dat hier de klimaatverandering wel een rol speelt. Vooral het droger worden van het centrale deel van Amerika zou hierin een invloed hebben.

• Hoe zal de klimaatverstoring ons komende jaren beïnvloeden op vlak van het weer? Dit boek helpt je op weg.

Sommige linkjes bevatten affiliate