22 april 2021 - 5 min. lezen
1 reacties 1

Na een iets zachtere periode blaast de noordenwind momenteel weer polaire lucht naar de Benelux. De temperaturen liggen opnieuw onder het normale voor de tijd van het jaar. Nu we de laatste decade van april 2021 zijn ingegaan ziet het er naar uit dat we de koudste april in meer dan 30 jaar gaan krijgen. Des te meer opvallend omdat het precies in april de vorige jaren soms meer zomer dan lente leek.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Koude april 2021

Maart 2021 eindigde met een bijna zomerse dag. Lokaal werd toen zelfs de kaap van 25°C overschreden. Dat gaat hoogstwaarschijnlijk niet lukken in april 2021. Persistente noordenwinden zorgden tot nu toe voor een koele maand en daar lijkt tijdens de laatste decade van de maand niet veel verandering meer in te komen.

De oorzaak van het koele weer is de persistente hogedruk ten (noord)westen van Europa en lagedruk boven Scandinavië waardoor een polaire luchtstroming (noordenwind) koude lucht naar het zuiden duwt. Op hoogte lagen en liggen de temperaturen onder het langjarig gemiddelde en dat trekt zich door naar het aardoppervlak. Een van de redenen waarom de hogedruk zich daar momenteel vestigt bespraken we in een vorig artikel.

Na enkele jaren zonder noemenswaardige aprilse grillen was het tijdens april 2021 wel prijs. Polaire lucht over een (relatief) warme Noordzee leverden winterse buien op met zelfs sneeuw.

Voor fruittelers en wijnboeren is april 2021 tot nu toe nu een stressvolle maand. Jonge bloesems zijn immers niet goed bestand tegen (stevige) vorst waardoor de opbrengst dan veel lager kan liggen. Beschermen is dus de boodschap maar dat betekent wel nachtwerk …

Temperaturen onder normaal

Een blik op de waarnemingen toont dat de gemiddelde dagtemperatuur zowel in Ukkel als in De Bilt voor het overgrote deel van de dagen onder normaal lag. Een absolute dip werd in Ukkel bereikt op 6 april 2021.

In Ukkel lag de gemiddelde temperaturen voor de meeste dagen in april tot nu toe onder normaal (zwarte lijn). (KMI)
In Ukkel lag de gemiddelde temperatuur voor de meeste dagen in april tot nu toe onder normaal (zwarte lijn). (KMI)

Tot nu toe ligt de gemiddelde temperatuur van de maand april 2021 dan ook zo’n 3-4 graden onder het langjarig gemiddelde. Dit staat in schril contrast met april 2020 toen de temperaturen gemiddeld 2-3 graden warmer waren dan normaal. Het is dat verschil dat het nu extra opvallend maakt.

De temperatuur tijdens de eerste en twee decade van april 2021 lag duidelijk onder normaal (groene lijn). (KNMI)
De temperatuur tijdens de eerste en twee decade van april 2021 lag duidelijk onder normaal (groene lijn). (KNMI)

Tot nu toe verloopt 2021 in De Bilt zelfs iets kouder dan normaal. Dat komt vooral door het koele weer van april. Waarschijnlijk heeft La Niña daar wel iets mee te maken want in jaren met La Niña liggen de globale temperaturen meestal iets lager.

Het 31-daags voortschrijdend gemiddelde is half april gedaald tot bijna -5°C onder normaal. (KNMI)
Het 31-daags voortschrijdend gemiddelde is half april gedaald tot bijna -5°C onder normaal. (KNMI)

Eind april ook kouder dan normaal

Een blik op de temperatuurpluim toont dat we komende dagen aanhoudend koeler weer dan normaal krijgen, zowel ‘s nachts als overdag. Het blijft wel droog al neemt de kans op neerslag eind volgende week wel toe.

Pluimverwachting ECMWF.
Pluimverwachting ECMWF.

De kans dat we onder de gemiddelde temperatuur van april 1986 (6.6 °C) blijven is reëel. Daarvoor moeten we al terug tot 1970 (6.2 °C), 1929 (6 °C) en 1917 (4.6 °C). Momenteel bedraagt de gemiddelde temperatuur in Ukkel in april 2021 6.5 °C. Het zou dus zomaar kunnen dat we de koudste april in 35 jaar krijgen.

Gemiddelde temperatuur in Ukkel in april 2021.
Gemiddelde temperatuur in Ukkel in april 2021.

Hoe uitzonderlijk is dit?

De weerspreuk “April doet wat ie wil” komt niet van nergens. April is een overgangsmaand tussen de winter en de zomer. De straalstroom zwakt af waardoor deze sterker gaat meanderen. Hoe meer de straalstroom meandert, hoe groter de weerextremen worden.

In het hoge noorden is het daarnaast nog ijskoud terwijl het in het zuiden al sterk opwarmt. Daarnaast krijgt de zon steeds meer kracht. Zodra een diepe trog over West-Europa schuift stroomt die koude lucht snel naar Europa. Aan de andere kant zorgt een rug over Europa ervoor dat de warmte van het zuiden snel oprukt naar Europa. Het is dus een kwestie van de positie van de straalstroom die bepaalt of het kouder of warmer dan normaal is.

Vroeger kwamen dergelijke koude (frisse) aprilmaanden vaker voor. Maar, door de klimaatverandering is de gemiddelde temperatuur in april al meer dan 2°C opgewarmd. Dat is dan ook meteen de reden dat koude aprilmaanden minder vaak voorkomen dan vroeger. Maar april 2021 toont dus dat het wel degelijk nog kan, alleen minder vaak. Daarnaast werden we de afgelopen jaren vaak verwend met zeer zachte aprilmaanden. Het verschil met 2021 kan dus niet groter zijn en daarom valt het extra op.

Sommige linkjes bevatten affiliate

Lander

Door Lander

Postdoc glaciologie/klimatologie aan de ETH Zürich en VUB. Ik woon deeltijds in Zwitserland/België. Afgestudeerd fysisch geograaf aan de KU Leuven / VUB in de specialisatie weer- en klimaat. Sinds jongs af aan gepassioneerd door weer en klimaat focus ik mij binnen het team op het schrijven van weerberichten, blogs en het ontwikkelen van onze weerkaarten.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

13 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen