Het weer in november door de jaren heen
In de 21e eeuw wordt de maand november traditioneel en gemiddeld gezien gekenmerkt door de eerste vorst van het winterseizoen op grote schaal. In het verleden is het in november echter al wel eens flink koud geweest met zelfs volwaardige vorstperioden. Echter, in ons gematigde zeeklimaat, en zeker binnen de context van de opwarming van de Aarde, lijkt vorst in november steeds zeldzamer te worden. In uitzonderlijke gevallen kan het dan ook nog behoorlijk zacht worden gedurende deze maand. In deze blog geven we in dat opzicht een kort overzicht van het historische weer tijdens de maand november. Welke jaren gaven ons de koudste en warmste november uit de datareeks? En wie herinnert zich nog de sneeuwstorm van november 2005 of de overstromingen van november 2010?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Langjarige gemiddelden voor november
Temperatuur
Qua temperatuur liggen de langjarig gemiddelden (1991-2020) rond 7.2 graden voor Ukkel en 7.0 graden voor De Bilt. Tegenover de 20e eeuw is er wel een duidelijke stijging te merken in de temperatuurreeks. Gemiddeld is een novembermaand nu een 2-tal graden warmer dan tijdens het begin van de 20e eeuw.
- Hoe kun je je aanpassen aan ons veranderende klimaat? Dit boek heeft de oplossing.
Neerslag
Wat betreft neerslag is er geen echte significante trend zichtbaar. Voor de periode 1991-2020 liggen de normalen voor Ukkel op zo’n 76.2 mm en voor De Bilt 74.9 mm.
Weerextremen tijdens de maand november
Warmste november sinds 1901: november 1994
Zowel in Ukkel als De Bilt werd november 1994 de warmste novembermaand sinds 1901. In Ukkel bedroeg de gemiddelde temperatuur tijdens deze maand 10,4 graden en voor De Bilt 10,2 graden. Destijds was dit ruim 4,6 graden boven het toen geldende langjarig gemiddelde. De zachte temperaturen werden veroorzaakt door een blokkade van hoge druk boven het oosten van Europa. Hierdoor werd met een zuidelijke luchtstroming subtropische lucht naar onze streken gevoerd.
Op 4 en 5 november 1994 werden zo bijzonder hoge temperaturen geregistreerd. Op 4 november 1994 werd in Maastricht 21,1 graden gemeten. In Ukkel steeg de maximumtemperatuur op 4 november volgens het KMI ook nog tot boven 20°C, namelijk 20,2°C. Een dag later steeg de temperatuur in ‘s Gravenvoeren (Voeren) zelfs nog tot 23,1°C. Zowel in De Bilt als in Ukkel kwam het tijdens die maand op geen enkele dag tot vriestemperaturen.
Koudste november sinds 1901: november 1921
De tegenpool van deze extreem zachte novembermaand was deze van 1921. In Ukkel bedroeg de gemiddelde temperatuur slechts 1,8 graden, in De Bilt 1,3 graden. Ukkel had tijdens deze maand 2 ijsdagen, De Bilt 1 ijsdag. Op het einde van de maand werd er ook op grote schaal stevige vorst gemeten. Zowel op 29 als 30 november 1921 zakte het kwik tot -15 graden in De Bilt. Op 29 november kwam het kwik er niet boven -3,6 graden, wat daar nog steeds de koudste maximumtemperatuur ooit gemeten is tijdens de maand november.
Tijdens de nacht van 29 op 30 november daalde de temperatuur in Ukkel tot -11,0°C, wat nog steeds de laagste temperatuur ooit is die tijdens een novembermaand en gedurende een meteorologische herfstperiode werd geregistreerd volgens het KMI. In de meeste gebieden was deze maand 4 tot 6 graden kouder dan het toen geldende gemiddelde.
- Last van ijs op de autoruiten? Het is er zo weer af met deze ijskrabber!
Oorzaak van deze koude novembermaand was de aanwezigheid van een hogedrukgebied boven Scandinavië en delen van Rusland. Zulk een luchtdrukconfiguratie wordt ook wel eens ‘Russische Beer‘ genoemd. Deze gaat typisch gepaard met een koude continentale luchtaanvoer uit het oosten. Deze transportkoude zorgt voor koude temperaturen in onze streken.
Natste november sinds 1901: november 1944
November 1944 was een zeer natte maand. In De Bilt viel er toen 183 mm aan neerslag, in Ukkel was dit 144 mm en waren er slechts 6 droge dagen. Daarmee viel er, in oorlogstijd dan nog, zelfs ongeveer 3 maal zoveel neerslag dan normaal. Het was slechts de 2e keer dat een neerslagsom van 150 mm werd overschreden tijdens de maand november. Oorzaak van het natte weer was de actieve straalstroom die met regelmaat van de klok lagedrukgebieden afstuurde op de Lage Landen. Deze zorgden voor veel bewolking en regenden dan ook uit boven onze regio.
- Zelf meten hoeveel neerslag er bij u valt? Dat kan met deze pluviometer.
Zonnigste november sinds 1901: november 1989
De zonnigste novembermaand was deze van 1989. In Ukkel scheen de zon 136 uur, in De Bilt 113 uur. In beide streken is dit ongeveer het dubbele van wat we normaal aan zonuren zouden mogen verwachten in november. Door de persistente aanwezigheid van een hogedrukgebied in onze buurt kreeg de zon dan ook alle kansen om uitbundig te schijnen, in tegenstelling tot november 1944. In De Bilt was dit, naast 1920, de enige novembermaand waarop de grens van 100 zonuren werd overschreden.
Recente speciale gebeurtenissen in november
Sneeuwstorm 25 november 2005
Op vrijdag 25 november leidde slechte weer tot wat nog steeds een van de drukste avondspitsen ooit was in de Benelux. Een lagedrukgebied gevuld met erg koude bovenluchten bracht ons namelijk een overvloed aan winterse neerslag. Bovendien verplaatste het lagedrukgebied zich traag, waardoor het slechte weer lange tijd aanhield. Verschillende clusters van winterse buien bleven zo lange tijd rond de Benelux heen draaien.
Door het gewicht van de hevige (natte) sneeuwval waren ook veel takken en elektriciteitskabels afgebroken, wat het extra gevaarlijk maakte. Op grote schaal lag er op die dag in België en Nederland 5 tot 10 cm (natte) sneeuw. Op sommige plaatsen viel er echter wel 15 tot plaatselijk 25 cm sneeuw. De neerslagmeting in Deelen (KNMI) van 25 november 2005 had met een totale hoeveelheid van 87,9 mm in 24 uur de grootste dagsom ooit in november gemeten.
Langs de westkust hadden ze dan weer te maken met een westerstorm met windkracht 9. In Hoek van Holland werd volgens het KNMI een van de zwaarste windstoten ooit in Nederland gemeten, met maar liefst 173 km/h. In IJmuiden werd een windstoot van 140 km/h gemeten.
Overstromingen november 2010
Een samenloop van omstandigheden zorgde in november 2010 voor overstromingen, die vooral in België veel schade opleverden. Een reeks lagedrukgebieden brachten in onze regio langdurige en hevige neerslag. Een andere belangrijke oorzaak van die overstromingen was de verharding van Vlaanderen en een bijgevolg te snelle afvoer van het regenwater. Dit leidde tot een inefficiënt drainagesysteem.
Het regende al stevig sinds 9 november 2010, maar vooral op 12 en 13 november 2010 viel er extreem veel regen in België. De grootste hoeveelheden per provincie bedroegen volgens het KMI 145,1 mm in Petite-Chapelle (Couvin) in Namen; 128,5 mm in Chastre-Blanmont (Chastre) in Waals-Brabant; 114,7 mm in Wortegem (Wortegem-Petegem) in Oost-Vlaanderen; 108,4 mm in Lanaken in Limburg; 106,5 mm in Brussegem (Merchtem) in Vlaams-Brabant; 103,3 mm in Oevel (Westerlo) in Antwerpen; 100,6 mm in Ukkel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; 92,6 mm in Thimougies (Doornik) in Henegouwen en 89,5 mm in Kerkhove (Avelgem) in West-Vlaanderen. De problemen zorgden voor veel schade en zelfs doden.
Sommige linkjes bevatten affiliate
