Zorgt het coronavirus voor een vertraging van de uitstoot?

Hoe je het nu draait of keert, het coronavirus is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Op korte tijd is het erin geslaagd heel de wereld op zijn kop te zetten. Sommigen beweren dat hierdoor de belangen rond ‘global warming’ van tafel worden geveegd. Maar is dit ook het geval? Zorgt deze crisis voor een plotse omslag in het denken over de klimaatopwarming en zijn er al positieve effecten zichtbaar? Zorgt het coronavirus voor een vertraging van de uitstoot? Zijn we meer dan ooit virtueel verbonden om samen dit mondiaal probleem tegen te gaan en oplossingen te zoeken?

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
• Bekijk het weerbericht voor de komende dagen

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Deel jouw eigen passie? Ben je geïnteresseerd om als vrijwilliger weergerelateerde artikels te schrijven? Contacteer ons dan via [email protected]

Luchtkwaliteit in China

We starten onze analyse in China en keren eventjes terug naar de situatie voor de coronacrisis.

CO, ook wel koolmonoxide genoemd, komt vrij bij onvolledige verbranding en heeft een belangrijke – lees positieve – rol, namelijk het vormen van een laaggelegen ozonlaag. Deze beschermt de aarde en de mensen tegen de schadelijke stralingen van de zon. Daarnaast is het uiterst giftig en heeft het een verstikkend effect op mensen en dieren.

Boven China werd in februari 2015 een concentratie tussen de 150-200ppb (parts per billion) gemeten, wat erg hoog is. Dit gas komt ook terecht hogerop in de atmosfeer. Deze orde aan uitstoot is zeer nadelig voor het verdere verloop van het broeikaseffect. China werd en wordt sinds lange tijd als een grote vervuiler beschouwd. Al zetten ze de laatste jaren grote stappen voorwaarts in het overstappen op hernieuwbare energie.

Terug naar de actualiteit. Zoals iedereen ondertussen wel weet, werd het COVID-19 virus overgedragen van dier op mens in de Chinese provincie Hubei, meerbepaald in de metropool Wuhan, in december 2019. Na de ontdekking werden stelselmatig maatregelen genomen en in januari werden verschillende steden en provincies in lockdown geplaatst door de Chinese overheid.

Dit hield onder meer in dat vele fabrieken gesloten werden, onnoodzakelijke verplaatsingen verboden werden, m.a.w. het openbaar leven viel er volledig stil. Deze maatregelen hadden een aanzienlijke impact op de uitstoot van broeikasgassen in deze regio, daar niemand het gebied nog in of uit mocht.

Terwijl er begin januari nog steeds een significante uitstoot van stikstofdioxide werd gerapporteerd boven het noordoosten van China, was daar in februari, enkele weken na de opgelegde lockdown, niets meer van te merken. De luchtkwaliteit was/is er aanzienlijk beter en zelfs op het beste niveau ooit. Dit omdat vele grote fabrieken er stilliggen en het (openbaar) transport beperkt is.

Dezelfde dalende evolutie zien we trouwens ook bij de CO₂-uitstoot in het land, deze is ook sterk gedaald door de maatregelen die de overheid heeft opgelegd. Als grootste vervuiler is China verantwoordelijk voor 30% van de wereldwijde uitstoot van CO₂. Deze sterke daling heeft dan ook een grote wereldwijde impact. Volgens de laatste berekeningen zou er een daling zijn van om en bij de 200 miljoen ton CO₂. Dit is simplistisch vergelijkbaar met meer dan de helft van de jaarlijkse uitstoot van heel het Verenigd Koninkrijk.

Deze sterke daling is vooral te wijten aan de lagere productie van olie en staal. Alsook door een daling van om en bij de 70% in de vliegindustrie. De allergrootste oorzaak van deze scherpe daling in uitstoot is echter te wijten aan een sterke daling in het gebruik van kolen. Zoals velen onder ons wel weten is China de grootste verbruiker en producent van steenkool.

Het aandeel van deze energievorm in hun totaal verbruik werd in 2018 geschat op maar liefst 59%! Steenkool is één van de meest vervuilende energiebronnen. Een sterke daling hiervan heeft dus directe gevolgen voor de luchtkwaliteit. In China tellen ze het aantal dagen met een goeie luchtkwaliteit en noemen deze ‘good quality air days’. Deze stegen in februari 2020 met 21,5% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Amazing change in aviation traffic. March ‘19 vs ‘20 pic.twitter.com/ZCuWKJnFGD

— Sam Morgan (@SamJamesMorgan) March 25, 2020

In Italië escaleerde de situatie zowat nog explosiever dan in China en dit na de krokusvakantie.
Ook hier werden (te laat) strenge maatregelen opgelegd door de overheid en zien we de uitwerking van deze maatregelen duidelijk vertaald in een lagere uitstoot van het broeikasgas NO₂.

De impact van de opgelegde lockdown laat zich niet enkel zien in de vorm van een verbeterde luchtkwaliteit. In Venetië zijn de bekende kanalen doorheen de stad zuiverder dan ooit tevoren. Doordat ook hier het openbaar leven is stilgevallen en de bevolking binnen moet blijven, varen er ook geen boten meer op de beroemde kanalen door Venetië.

Hierdoor is het water zuiver en helder geworden en zie je zelfs weer vissen zwemmen. Dit was de laatste jaren/decennia absoluut niet meer het geval. Vooral de noordelijke gebieden van het land zijn nog zéér actief in bepaalde vervuilende industrieën. Vandaar dat de impact van de opgelegde maatregelen bijgevolg het grootst is in het noorden van het land.

Een positief effect op het klimaat?

Of deze lockdowns en het compleet stilleggen van het leven een positief effect zal blijven hebben op het afremmen van de klimaatopwarming is nog koffiedik kijken. We overlopen enkele feiten en denkbeelden.  

• Vele wetenschappers denken dat deze positieve effecten slechts van korte duur zullen zijn. De uitstoot van broeikasgassen kan nu misschien recordlaag zijn, maar voor hetzelfde geld stijgt de uitstoot na deze crisis tot recordhoge waarden.  
  China en bij uitbreiding een overgroot deel van de landen wereldwijd zien momenteel een serieuze terugval in hun economie. Mogelijk zullen China en andere landen bij de heropstart hun economie willen stimuleren door forse geldbedragen in grote en belangrijke fabrieken en bedrijven te pompen. Dit zijn meestal ook erg vervuilende fabrieken, waardoor we hoogstwaarschijnlijk een piek zullen zien in de cijfers in de 2^e  helft van dit jaar.

• In het verleden zagen we ook al tijdelijke grote dalingen in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen door het stilvallen van het dagelijkse leven en de meeste fabrieken, zoals tijdens Wereldoorlog II en de grote recessie. Deze stopten echter beiden de wereldwijde stijging van uitstoot niet en hebben de opwaartse trend niet kunnen veranderen.

• Veel klimaatactivisten willen de Chinese regering duidelijk maken dat het nu het moment is om over te stappen op een zuiniger beleid. Ze roepen daarom op om nu hun economie drastisch te hervormen en af te stappen van het oude en meer vervuilende.

• Misschien hadden we deze crisis net nodig om in te zien dat de hele wereld in staat is om zich snel aan te passen. Na het zien van de illustraties genomen door de Nasa met betrekking tot de impact van deze crisis op de wereldwijde uitstoot, zullen misschien meer mensen overtuigd zijn van het belang van drastische maatregelen om deze uitstoot permanent laag te blijven houden. De meeste mensen zullen nu wel weten wat het belang van een goede gezondheid is.

• Ons reisgedrag zal misschien beïnvloed worden. Grote bedrijven, zoals Google houden in deze periode hun jaarlijkse grote meeting in Las Vegas. Dit zal dit jaar niet anders zijn, maar de fysieke aanwezigheid zal ontbreken. Hiervoor zullen ze overstappen op een teleconferentie. Misschien zullen vele grote bedrijven nu inzien dat werknemers die speciaal een heel eind moeten reizen voor een of andere meeting, ook gewoon thuis kunnen blijven en de meeting volgen online? We kunnen deze situatie zien als een kans om te experimenteren over alles wat we doen. Hoe kunnen we ons verplaatsen naar meetings zonder een grote uitstoot bijvoorbeeld?

Of deze coronacrisis genoeg is om onze uitstoot van broeikasgassen permanent te reduceren bij de dagdagelijkse activiteiten valt nog af te wachten. Zoals jullie in dit artikel konden lezen, is er op korte termijn een grote daling vast te stellen. Hopelijk kunnen we deze daling vasthouden.
To be continued …