Windhozen (landspout) op zondag 10 mei in provincie Antwerpen

Afgelopen zondag ontstonden er langs een smalle convergentielijn boven de provincies Antwerpen en Noord-Brabant enkele (kleine) windhozen. Deze windhozen (in het Engels ook wel “landspout genoemd” konden optimaal profiteren van onstabiliteit, thermiek en windschering. De windhoos bleef boven landelijk gebied, waardoor er amper tot geen schade is gerapporteerd.

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als liefhebber van het weer en klimaat aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Hoe ontstaan deze wervelwinden?

Sommige stormjagers leggen duizenden kilometers af om windhozen te spotten. Dat zijn dan felle exemplaren die we beter kennen als een “tornado”. Een windhoos heeft een gelijkaardige opbouw, maar wordt algemeen beschouwd als het “zwakkere broertje”. Deze twee wervelwinden worden meestal geassocieerd met supercel onweersbuien die slechts sporadisch voorkomen boven de Benelux. Ze vereisen immers een zeer sterke windschering (windshear) en een enorme hoeveelheid aan onstabiliteit (CAPE).

Er was geen supercell actief in de meest noordelijke provincie van België, waardoor de wervelwinden die ontstonden naar alle waarschijnlijkheid een “landspout” (landhoos – windhoos) waren. Deze ontstaan vanaf de grond en worden niet noodzakelijk geassocieerd met onweersbuien (ook al was er wel onweer).

• Dankzij dit boek kan je zelf voorspellingen doen voor vrienden en familieleden.

Landspouts (verder vertaald als landhoos) vormen zich door een roterende luchtbeweging aan de grond als gevolg van thermiek, een windfront of een sterke windrichting verandering in de onderste 10-200 meters. Wanneer er vervolgens een bui ontstaat of passeert met een krachtige stijgende luchtbeweging (* updraft), wordt de hoos vanaf de grond uitgetrokken naar boven. De landhoos is geboren.

Mensen aan de kust kennen een gelijkaardig fenomeen onder de naam waterspout. Deze ontstaan precies op dezelfde manier. Meer info over waterhozen.

In tegenstelling tot echte tornado’s blijven landspouts (~ landhozen) meestal boven velden, akkers en weiden, aangezien hun voedingsbron van beneden uit komt. Ze richten daarom minder vaak schade aan en zijn meestal ook korter van duur.

• Ontdek een weersverandering via een stormglas in huis halen!

Landspouts op 10 mei

Op 10 mei, rond 15u kwamen er plots meldingen binnen van wervelwinden in de provincie Antwerpen. De beelden waren zonder meer imposant met een duidelijke trechter van stof en zand.

De locatie van de fenomenen, boven het noordelijk deel van de provincie Antwerpen, was zeker niet onverwacht. Een convergentielijn lag immers precies op deze locatie met een noordenwind ten noorden van de lijn en een zuidenwind ten zuiden van de lijn.

Op de sounding van 15u in Loenhout is bovendien een snelle rotatie van de wind in de onderste 3000 m van de troposfeer zichtbaar. Een luchtdeeltje, opstijgend vanaf de grond draaide dus meer dan 180°.

Op deze convergentielijn ontstonden er na 14u ook verschillende actieve buien, met onweer. Deze buien gingen gepaard met een sterk updraft waardoor de lucht letterlijk de wolk werd ingezogen (stijgende luchtbeweging). Er werden ook verschillende ontladingen gedetecteerd via onze onweerradar.

Tot slot was er ook nog de thermiek die de wervelwind kon helpen. Boven de droge zandgronden van de Kempen liep de temperatuur op tot ruim 20°C, waardoor er lichte convectie kon ontstaan. Op nagenoeg windstille dagen kan dit aanleiding geven tot stofhozen (*dust devils) die waarschijnlijk mee tot de initiatie van de wervelwinden geleid hebben.

• Hoe ontstaat donder en bliksem? Leer in dit boek het proces van een wolk tot een onweersbui.

Welke factor nu het meest heeft meegespeeld kunnen we niet zeggen. Waarschijnlijk is het de optelsom van de verschillende elementen die geleid heeft tot gunstige condities voor de formatie. De wervelwinden (er zijn er verschillende geobserveerd in dezelfde regio) allemaal boven de akkers en weides en bleef schade uit en konden we voornamelijk genieten van dit weerfenomeen met prachtige foto’s en filmpjes.

Sommige linkjes bevatten affiliate