Waar in de Benelux valt de meeste en minste sneeuw?
Voor veel winterliefhebbers is het de ultieme droom: Een flink pak sneeuw zoals afgelopen week in delen van de Benelux het geval was. Echter, met een ligging aan de Noordzee en een dominante zuidwestenwind is sneeuw geen alledaags weerverschijnsel in de Benelux. Daarbij maakt het zeker ook uit in welke regio van de Benelux je zit.
Met behulp van historische weergegevens van een Europees weermodel is een overzicht te maken van het gemiddeld aantal sneeuwdekdagen in de hele Benelux. Van 2000 tot en met 2021 lag er jaarlijks op ongeveer 10 dagen een laagje sneeuw, gemiddeld over de Benelux. Kijk je enkel naar de periode vanaf 2014, dan is het beeld (nog) een stuk minder rooskleurig.
- Volg NoodweerBenelux op X en Facebook
- Blijft up-to-date met livestreams en weervideo’s op YouTube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Minste sneeuw rond Oostende, meeste in de Hoge Venen
Het zal voor velen geen verrassing zijn dat er aan de kust minder sneeuw valt dan in het binnenland. Toch zijn er wel wat interessante verschillen te zien. Zo lag er in de periode 2000 – 2021 in de Nederlandse kustgebieden gemiddeld op 5 tot 9 dagen een sneeuwdek van minimaal 1 centimeter. In de Belgische kustregio’s was dat in diezelfde periode slechts op gemiddeld 3 tot 5 dagen het geval. Ook Flevoland en Midden-Limburg (Nederland) springen eruit in negatieve zin.
De hoger gelegen gebieden in de Benelux kregen tussen 2000 en 2021 het vaakst te maken met een sneeuwdek(je). De Hoge Venen spanden de kroon. Rond de Signal de Botrange (694m) lag gemiddeld op meer dan 60 dagen per jaar minimaal één centimeter sneeuw.
Het gemiddeld aantal sneeuwdekdagen per jaar (minimaal 1 cm) in de Benelux van 2000 tot en met 2021. In het westen van België en de kustgebieden van Nederland waren er beduidend minder dagen met een gesloten sneeuwdek dan in het binnenland. Hotspot zijn de Hoge Venen in België.
In Nederland doen Zuid-Limburg en de Veluwe het goed; daar kwam het gemiddeld op 15 tot 20 dagen per jaar tot een sneeuwdek(je). Ook andere heuvelruggen – zoals de Utrechtse en Sallandse Heuvelrug – zagen een wat hogere kans op een sneeuwdek dan de omgeving.
Verder geldt ook hier weer, hoe verder landinwaarts, des te hoger de kans op een sneeuwdek(je). De Waddeneilanden en de Zeeuwse kustgebieden moesten het doen met gemiddeld 4 à 5 sneeuwdekdagen per jaar, terwijl het noordoosten van Nederland tot zo’n 15 sneeuwdekdagen per jaar telde.
Minder sneeuw sinds 2014
Na een paar winters met relatief veel vorst en sneeuw tussen 2009 en 2013 kreeg de Benelux te maken met een reeks (zeer) zachte en vaak sneeuwarme winters. Tussen 2014 en 2021 moesten veel plekken in Vlaanderen en het westen van Nederland het doen met jaarlijks slechts 1 tot 4 sneeuwdekdagen. Ter vergelijking: Van 2000 t/m 2021 lag het gemiddelde op de meeste plekken nog tussen 5 en 15 dagen per jaar.
Dezelfde kaart als hierboven, maar dan enkel voor de jaren 2014 tot en met 2021. Het gemiddeld aantal sneeuwdekdagen lag in die tijd beduidend lager dan in de periode 2000 – 2021. Niet verwonderlijk gezien de reeks (zeer) zachte winters die we hebben gehad.
De Ardennen deden het nog steeds goed, maar moesten ook wel inleveren op het aantal dagen met een sneeuwdek. Zo ging het gemiddeld aantal dagen met >20 cm sneeuw rond Signal de Botrange van circa 15 naar 8 per jaar.
Een dik pak sneeuw is zeldzaam
Hoewel een flink pak verse sneeuw natuurlijk een droom is voor iedere sneeuwliefhebber, is dat op veel plekken in de Benelux een zeldzaam verschijnsel. Het gemiddeld aantal dagen met een sneeuwdek van minimaal 7 centimeter lag in de periode 2000 – 2021 op meerdere plekken in de Benelux op één dag of minder. Het gaat dan niet alleen om bijvoorbeeld het Waddengebied en het zuidwesten van Nederland, maar ook om de gehele westelijke helft van België en zelfs over stukken in Vlaams-Brabant en Belgisch Limburg.
Op veel plekken in het (zuid)westen van de Benelux lag het gemiddeld aantal dagen met >7 centimeter sneeuw tussen 2000 en 2021 op één dag of minder.
Alleen in het (noord)oosten van Nederland en de Ardennen lag deze eeuw wat vaker een serieus sneeuwdek van minimaal 7 centimeter. In Friesland, Groningen en Drenthe ging het om regionaal 4 à 5 dagen per jaar. In de Ardennen is een pak sneeuw minder zeldzaam; daar waren in de periode 2000 – 2021 gemiddeld 10 tot lokaal zelfs 30 dagen per jaar met een sneeuwdek van 7 centimeter of meer.
Waar is de data op gebaseerd?
Om een goed en consistent beeld te krijgen van historische weergegevens zijn er modellen beschikbaar die ‘terugkijken in de tijd’. De nieuwste weermodellen krijgen dan historische observaties als input en kunnen zo de atmosferische toestand in het verleden nabootsen. ERA5 is een voorbeeld van zo’n heranalyse-dataset, gebaseerd op het bekende weermodel ECMWF.
Een nadeel van zulke wereldwijde historische weerdata is dat de resolutie vaak beperkt is. ERA5 werkt bijvoorbeeld met een resolutie van ongeveer 25 bij 25 kilometer. Gelukkig is er ook het Copernicus European Regional ReAnalysis (CERRA). Dit is een regionale dataset met heranalyse-data alleen voor Europa met een resolutie van 5 bij 5 kilometer. De set van weergegevens omvat informatie over bijvoorbeeld de temperatuur en luchtdruk, maar ook over het sneeuwdek.
Wereldwijde weergegevens en globale weermodellen – zoals GFS hier – hebben vaak een lage resolutie waarmee lokale verschillen in het sneeuwdek niet goed kunnen worden weergegeven; ze zijn vooral bedoeld als algemene impressie op grensoverschrijdende schaal (Weerkaarten).
Het aantal sneeuwdekdagen per jaar is gebaseerd op 6-uurlijkse data van de sneeuwhoogtes in de Benelux volgens de CERRA-heranalyse. Indien de berekende sneeuwhoogte slechts op één tijdstip – om 01, 07, 13 of 19 uur – de grenswaarde van bijvoorbeeld 1 centimeter overschrijdt, telt dit als een kwart dag mee. De meest recente data die is toegevoegd is van juni 2021. Eind 2024 wordt wel een nieuwe update van de dataset voorzien.
Het is belangrijk om op te merken dat de heranalyse-data weliswaar gebaseerd is op vele historische waarnemingen, maar geen directe observaties toont. Daarnaast is het al dan niet ontstaan van een sneeuwdek ook afhankelijk van lokale factoren, waardoor verschillen mogelijk zijn met het aantal sneeuwdekdagen in iemands achtertuin. Desalniettemin kan zo’n dataset met historische weergegevens een goed beeld geven van de verdeling in het aantal sneeuwdekdagen voor de Benelux.
