9 februari 2021 - 5 min. lezen
4 reacties 4

Komende week gaat het meerdere nachten op rij matig tot streng, lokaal zelfs zeer streng, vriezen. Vaak rijst dan ook de vraag waar en wanneer we op de schaats kunnen. De laatste keer dat er op uitgebreide schaal kon worden geschaatst was eind februari en begin maart 2018, al bijna drie jaar geleden dus. Met de kou die in de verwachting zit, zal er ongetwijfeld schaatspret komen, maar waar en wanneer precies?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Zwart ijs en sneeuwijs

Er is een belangrijk verschil in welk soort ijs er ligt. De eigenschappen van zwart ijs en sneeuwijs zijn nogal verschillend. Zwart ijs ontstaat wanneer water bevriest en is dan ook vaak wat je ziet als het een nacht flink gevroren heeft. Sneeuwijs ontstaat – zoals de naam al aangeeft – met behulp van sneeuw. Wanneer het water is afgekoeld tot iets boven het vriespunt en er sneeuw in het water valt, smelt deze sneeuw niet meer. Sterker nog, deze blijft als een soort ‘pap’ in het water liggen.

Het verschil tussen sneeuwijs (links) en zwart ijs (rechts). Bij sneeuwijs is te zien dat het om een ‘papperige’ laag gaat, bij zwart ijs niet. Op de linker foto is de laag sneeuwijs nog relatief dun, soms kan deze wel centimeters dik zijn.

Het verschil in eigenschappen is groot. De draagkracht van zwart ijs is veel groter dan de draagkracht van sneeuwijs. Een individuele schaatser heeft aan 4 à 5 cm zwart ijs genoeg. Bij sneeuwijs is dit vaak onvoldoende en afhankelijk van hoe dik de laag sneeuwijs is, is er soms wel het dubbele aan ijsdikte nodig. Sneeuwijs is niet alleen gevaarlijker omdat het minder draagkracht heeft, maar in sneeuwijs zitten vaak zwakkere plekken die niet goed herkenbaar zijn.

Daarnaast kraakt sneeuwijs ook veel minder dan zwart ijs, waardoor je minder goed ‘gewaarschuwd’ wordt als er te veel druk op het ijs staat. Tot slot schaatst sneeuwijs ook veel minder soepel door de andere samenstelling.

IJsverwachting komende dagen

Komende week zijn de omstandigheden quasi ideaal voor een snelle ijsaangroei. De wind gaat liggen maar blijft wel een beetje waaien, er zijn ‘s nachts meer opklaringen en het dauwpunt is flink negatief. Overdag liggen de temperaturen rond of onder het vriespunt, ‘s nachts gaat het op meerdere plekken streng, lokaal zelfs zeer streng, vriezen. Daarmee kan al snel een dikke ijsvloer ontstaan.

De temperatuur- en ijspluim voor Zuid-Nederland. De temperaturen liggen bijna de hele week onder het vriespunt met ‘s nachts stevige vorst. De ijspluim, geldig voor stilstaand water van twee meter diep, gaat in de loop van de week voor 10 tot 15 cm ijs.

De ijspluim voor Zuid-Nederland toont de komende dagen ook een gestage aangroei van het natuurijs. Vanochtend zou het ijs op sommige plekken al 4 cm dik moeten zijn, morgen misschien al wel 8 cm. Vanaf een ijsdikte van 8 cm kan er al veilig worden geschaatst door een kleine groep schaatsers. Voor tochten op grotere schaal is er vaak 10 tot 12 cm ijs nodig. Ook dit lijkt haalbaar. Maar, let wel op. De ijsdikte varieert sterk van plek tot plek. Ook zegt de ijsdikte niet alles. Sneeuwijs heeft bijvoorbeeld een veel lagere draagkracht dan zwart ijs.

  • Geen fan van ijsvorming? Ga dan voor strooizout om de stoep of andere gladde plekken ijsvrij te maken.

Voor België kan je dan weer beroep doen op collega Gert Coone die expert is in het opmaken van ijsverwachtingen. Wij citeren: “Vanaf vrijdag ligt er een ijsvloer waarop hier en daar geschaatst kan worden, als het al toegelaten is. Op grotere wateroppervlaktes blijft het ijs onbetrouwbaar. Let dus bijzonder goed op en volg de aanwijzingen van ijsmeesters en ervaren schaatsers. Vanaf zondagmiddag lijkt het in Vlaanderen alweer afgelopen met schaatsen. Uiteraard blijven we de situatie de volgende dagen nog opvolgen”. Lees het volledig stuk op zijn blog.

Conclusie

In de loop van de week zal er op verschillende plaatsen geschaatst kunnen worden. De grootste kans hierop is op wat grotere wateren die op zondag en maandag nog open lagen, hier ligt dan namelijk geen sneeuwijs. Met de kou van de komende week zullen ook deze plekken snel dichtvriezen en het ijs zal snel dikker worden. Bij een ijsdikte van 8 centimeter, geldig voor zwart ijs, kunt u met een gerust hart schaatsen. Voor grotere groepen is een ijsdikte van 12 cm voldoende.

  • Hoe wordt het weer eigenlijk voorspeld? Dit interessant boek is een aanrader voor iedere weerenthousiast. 🎯

Op sloten en ondiepe plassen is het uitkijken met betrekking tot natuurijs, vanwege het sneeuwijs dat op veel plekken is gevormd. Niet alleen schaatst het minder lekker, maar ook de betrouwbaarheid is veel minder. Desalniettemin zal er ook op veel sloten en ondiepe plassen geschaatst kunnen worden.

Tot slot, als u het ijs voor het eerst gaat uitproberen, zorg dan altijd dat er iemand bij u is, zodat mocht er wat gebeuren er hulp in de buurt is. En is het ijs vandaag (dinsdag) of morgen nog niet dik genoeg, wacht dan nog een nachtje, want de ijsaangroei zal snel gaan.

Sommige linkjes bevatten affiliate

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken