Zeer hoge luchtdruk gemeten in Azië
De winter is goed losgebarsten. In Europa hebben we momenteel te maken met een geblokkeerd weerpatroon. Op de noordelijke Stille Oceaan zijn er flinke stormen actief. En in Siberië is er zoals gebruikelijk een hoge luchtdruk in combinatie met zeer lage temperaturen. De luchtdruk in Mongolië was er zelfs zo hoog dat er op 29 december 2020 een ongekend hoge luchtdruk werd gemeten.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Extreem landklimaat
Het is niet ongebruikelijk dat de luchtdruk erg hoog is in Siberië en het noorden van Azië. Die regio heeft namelijk te maken met een extreem landklimaat. Dat betekent dat het er ‘s zomers vrij warm is, maar in de winter juist zeer koud.
Laten we als voorbeeld het stadje Verchojansk in Siberië nemen. Het ligt in het verre oosten van Rusland, binnen de poolcirkel. De zomers zijn er tegenwoordig bijna net zo warm als bij ons. Op 20 juni 2020 klom de temperatuur er zelfs tot 38,0°C, een absoluut record voor de poolcirkel. De hele maand kende maar liefst 11 tropische dagen (Tmax > 30°C).
Tegelijkertijd is het er in de winter ijskoud. In januari blijft de temperatuur zelfs overdag meestal beneden -40°C. Het temperatuurrecord voor de laagste temperatuur op het Noordelijk Halfrond staat ook op naam van Verchojansk. Dat bedraagt -67,8°C.
Afkoeling leidt tot hoge luchtdruk
In de zomerperiode is er boven Siberië vaak een lagere luchtdruk. Er komen allerlei luchtsoorten bij elkaar. Doordat de zon eind augustus en september snel haar kracht verliest, kan het land goed afkoelen. Ook de lange nachten helpen daarbij.
De onderste laag van de atmosfeer koelt dus hard af. De koude lucht zorgt tevens voor dalende luchtbewegingen. De kou blijft daardoor gevangen aan het oppervlak. Lucht die afkoelt, krimpt en oefent daardoor een grotere druk uit. Ofwel, de luchtdruk stijgt.
Door de dalende luchtbewegingen van hogerop blijft het hogedruksysteem in stand. Het hogedrukgebied ligt daardoor vrijwel constant op dezelfde plaats. Meestal is dat rond het Baikalmeer.
Extreme kou en zeer hoge druk
In de laatste dagen van 2020 zakte een bel met koude lucht over Siberië naar het zuiden. Onder heldere omstandigheden kon de luchtmassa aan de grond nog verder afkoelen, waardoor de luchtdruk steeds verder steeg.
Uiteindelijk bereikte de luchtdruk een hoogtepunt op dinsdag 29 december aan het einde van de ochtend. Het automatische weerstation in Tsetsen-Oel in Mongolië registreerde een waarde van 1094,3 hPa. Ook stations in de buurt maten waarden van 1090 hPa of iets meer. Dit ging overigens ook gepaard met bittere kou. Het kwik zakte die nacht naar -45,5°C.
Recordwaarde voor luchtdruk
Dit zou betekenen dat deze zeer hoge luchtdruk het wereldrecord heeft gebroken. Dat staat op 1089,4 hPa en werd gemeten op 30 december 2004 in Tosontsengel, Mongolië. Dat ligt dicht bij Tsetsen-Oel. Er zijn echter wel een paar kanttekeningen te maken bij dit ‘record’.
Ten eerste gaat het om een record dat is behaald op een plek die hoger dan 750 m boven zeeniveau ligt. Tsetsen-Oel bevindt zich op een hoogte van 1928 m. De World Meteorological Organization (WMO) onderscheidt de records voor luchtdruk in 2 klassen.
Dat wordt gedaan omdat de luchtdruk altijd omgerekend wordt naar de waarde op zeeniveau. Er zijn echter veel verschillende methoden om de waarde om te rekenen. Er is geen wereldwijde standaard. Het record voor hoogten lager dan 750 m staat op 1083,8 hPa, gemeten in Siberië op oudejaarsdag 1968.
Vanwege deze omrekenmethode en het ontbreken van een standaardformule zal de WMO dit eerst moeten nagaan voor het record officieel kan worden erkend. De luchtdruk daalt met de hoogte. De daadwerkelijke meting van het station was 846,5 hPa.
Verder maken de metingen met vergelijkbare waarden in stations rond Tsetsen-Oel de meting iets betrouwbaarder. Daarnaast is de situatie ook vergelijkbaar met de situatie rond het vorige record uit 2004.
We kunnen slechts afwachten naar de resultaten van het onderzoek van de WMO. Pas dan kunnen we met zekerheid zeggen of deze zeer hoge luchtdruk ook de hoogste ooit gemeten is.
