Overzicht nachthemel: november 2020
Afgelopen oktober kregen we te maken met een strakke en krachtige straalstroom die voor wisselvallig en winderig weer zorgde in de Benelux. Kustconvergentie en koude bovenluchten zorgden vaak voor pittige buien met lokaal ook onweer. In de provincie Antwerpen kregen ze lokaal zelfs een heuse tornado over zich heen! De zon kregen we bitter weinig te zien. De vaak bewolkte perioden hinderden het spotten van de nachtelijke hemel. Wat er deze maand allemaal aan de nachthemel te zien is bespreken we hieronder.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Bekijk de weerberichten op Youtube
- Bekijk de weersverwachting voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
November 2020
Maanfasen
Op 31 oktober 2020 kregen we de tweede volle maan tijdens de maand oktober. Deze volle maan noemen we een blauwe maan! Het licht van de maan neemt vanaf 1 november stilaan af. De maan bereikt haar laatste kwartier op 8 november en is dan nog voor de helft verlicht. Op 15 november is het nieuwe maan en zien we haar schaduwzijde.
Vanaf dan neemt het licht stelselmatig terug toe. Op 22 november is de maan langs de rechterhelft opnieuw verlicht en dit noemen we het eerste kwartier. Op 30 november is het terug volle maan.
Nachthemel
Maandag 2 november bevindt de planeet Mercurius zich in het perihelium van zijn baan rond onze zon. De kleinste planeet van ons zonnestelstel staat sowieso het dichtst bij de zon. Op 2 november bevindt hij zich op een afstand van ‘slechts’ 46 miljoen kilometer’. Indien we zouden kunnen verhuizen naar Mercurius en naar buiten zouden kijken op 2 november, dan zouden we de zon bijna 3,5 keer zo groot zien als hier op Aarde.
Op woensdag 4 november staan alle Galileïsche manen van Jupiter ten westen van de planeet. Als eerste staat Io, daarna Europa, dan Ganymedes en ten slotte Callisto. Jupiter staat op 4 november in het zuid tot zuidwesten op een hoogte van ongeveer 12° boven de horizon. Om de manen waar te nemen is een eenvoudige verrekijker (op statief) voldoende.
Dinsdag 10 november bereikt Mercurius zijn grootste westelijke elongatie. Elongatie verwijst naar de hoekafstand tussen een planeet en onze zon. Een elongatie van 0° betekent dat deze planeet in conjunctie is. Een planeet is in oppositie als de hoekafstand 180° bedraagt. De grootste westelijke elongatie verwijst naar het punt waar Mercurius het verst van de zon staat. Ze is dankzij de westelijke positie ten opzichte van de zon voor zonsopkomst te zien en is een ochtendster.
Zaterdag 14 november staat onze maan in het perigeum van haar baan om de Aarde. Dit is het punt dat het dichtst bij onze planeet ligt. Door de afstand van ‘maar’ 357 duizend kilometer lijkt de maan groter dan normaal. Doordat het op 15 november nieuwe maan is, zullen we weinig merken van die grote maan, daar de maan slechts voor 1% verlicht is.
Op zaterdag 21 november is het dan weer ideaal om de open cluster M45 waar te nemen. Een open cluster, of open sterhoop, is een groep van enkele duizenden sterren die uit dezelfde gaswolk ontstaan zijn. Vandaag kunnen we één van de bekendste clusters spotten: de Plejaden. Deze open cluster is te zien in het sterrenbeeld Stier.
Met het blote oog kunnen we van deze cluster een soort steelpannetje waarnemen. Dit is niet het sterrenbeeld van de Grote/Kleine Beer! Als je een verrekijker op statief of kleine telescoop bij de hand neemt, dan zie je al snel enkele honderden blauwachtige sterren.
Op vrijdag 27 november staat de maan in het apogeum van haar baan rond de Aarde. De afstand van de Aarde tot de maan bedraagt dan 405 duizend kilometer, waardoor deze nu het verst van onze planeet verwijderd is. De maan lijkt nu kleiner dan normaal.
Daarnaast zijn er opnieuw verschillende meteorenzwermen actief tijdens de maand november. Deze bespreken we kort hieronder.
Meteoren
We kunnen nog steeds enkele meteoren afkomstig van de Zuidelijke Tauriden (STA) waarnemen. De meteoren van deze zwerm zijn eerder traag en worden vaak herkend als gekleurde vuurballen.
Daarnaast hebben we nog de meest actieve meteorenzwerm van dit najaar, de Orioniden. Deze zwerm is zichtbaar van 2 oktober tot en met 7 november nabij het sterrenbeeld Orion. Het hoogtepunt viel dit jaar op 21 oktober. Er waren dan meer dan 20 vallende sterren per uur zichtbaar. De meteoren van deze zwerm zijn afkomstig van stof van de komeet 1P/Halley. De meteoren zijn helder en erg snel! Ze laten ook lichtende sporen na.
Van 6 november tot en met 30 november zijn de Leoniden zichtbaar. Het hoogtepunt van deze zwerm valt dit jaar op 17 november. Er zijn dan tussen de 10 en 20 vallende sterren per uur zichtbaar. Deze meteorenzwerm is bekend omwille van zijn spectaculaire uitbarstingen. Deze noemen we meteorenregens. Er zijn dan duizenden vallende sterren per uur zichtbaar.
Ten slotte hebben we ook nog de α-Monocerotiden. De meteoren van deze zwerm zijn erg snel en zijn zichtbaar van 15 tot en met 25 november. Het maximum valt dit jaar op 21 november. Typisch zijn er dan net geen 5 vallende sterren per uur te zien, maar sommige jaren kan dit veel meer zijn.
