Overzicht nachthemel: januari 2022
Het jaar 2021 is reeds enkele dagen geleden geëindigd. Het was op verschillende vlakken een uitzonderlijk jaar. Een laatste indrukwekkende ruimte-mijlpaal werd op Kerstmis bereikt: de James Webb ruimtetelescoop werd gelanceerd naar de ruimte en zal Hubble helpen bij het onderzoek naar het begin der tijden. We zijn ondertussen alweer aanbeland aan het eerste nachthemel overzicht van het nieuwe jaar, 2022. Iedere maand krijg je via dit handige overzicht een indruk van wat er allemaal aan de nachthemel te zien valt. Naast één meteorenzwerm vallen ook diverse planeten extra goed op in januari. Nu maar duimen dat het weerbeeld in de nachtperiode gunstig is om de hemellichamen te spotten.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Januari 2022
Maanfasen
Op maandag 27 december was de maan nog slechts voor de helft verlicht en was het het Laatste Kwartier. Sindsdien neemt het licht van de maan stelselmatig af, tot en met 2 januari. We zien dan de schaduwzijde van de maan, de Nieuwe maan. Vanaf 2 januari 19.35u neemt het licht van de maan stelselmatig weer toe. Op 9 januari is de rechterhelft van de maan opnieuw verlicht. Op dinsdag 18 januari is het volle maan om 00.51u. Vanaf dan neemt het licht van de maan opnieuw af, zodat uiteindelijk op dinsdag 25 januari opnieuw enkel de linkerhelft van de maan verlicht is.
Aarde dichtst bij de zon
Op dinsdag 4 januari bereikt de Aarde het jaarlijkse dichtstbijzijnde punt ten opzichte van de zon. Dit noemt men ook wel het perihelium. Dit gebeurt elk jaar tussen 2 en 5 januari, ongeveer 2 weken na de start van de astronomische winter. We kennen ook het aphelium. Op dat moment staat de Aarde het verst weg van de zon. Dit vindt plaats in onze zomer, tussen 3 en 6 juli, 2 weken na het begin van de astronomische zomer.
Tijdens het perihelium krijgt de Aarde gemiddeld 7% meer zonlicht dan tijdens het aphelium. Desondanks is de zomer op het noordelijk halfrond ongeveer 2°C warmer dan die op het zuidelijk halfrond. Dit komt door de verhouding land/water. Het zuidelijk halfrond bestaat voor een veel groter deel uit water. Land warmt makkelijker op dan water.
Nachthemel
Op dinsdag 4 januari staat onze Aarde, zoals hierboven aangegeven, in het perihelium van haar baan rond de Zon. Dit is het dichtstbijzijnde punt ten opzichte van de Zon. De afstand bedraagt deze dag ‘slechts’ 147 miljoen kilometer.
Vrijdag 7 januari bereikt de planeet Mercurius de grootste oostelijke elongatie. Dit klinkt misschien als een moeilijk begrip. Elongatie is de hoek tussen een planeet en de zon, gezien vanaf de Aarde. Een oostelijke elongatie vindt plaats wanneer een hemellichaam zich ten oosten van de zon bevindt. Het hemellichaam gaat dan onder als de zon onder gaat. Kijk dus op vrijdag net na zonsondergang naar de westelijke hemel, net boven de horizon. De planeet Mercurius is nu een avondster.
Januari is ideaal om de gasnevel NGC 2359 waar te nemen. De nevel is te vinden in het sterrenbeeld Grote Hond en is met een degelijke telescoop waar te nemen op ongeveer 20° boven de nachtelijke horizon. NGC 2359 bevat in het centrum een Wolf-Rayet ster. Deze sterren zijn zwaar en hebben een massa van meer dan 20 keer onze Zon. De nevel bevindt zich ongeveer 15 duizend lichtjaar van de Aarde vandaan.
Op zondag 9 januari is de planeet Venus in benedenconjunctie. Dit betekent dat de planeet tussen de zon en de Aarde langs beweegt en als bijgevolg eventjes onzichtbaar wordt voor ons op Aarde.
Januari is tevens een goede maand om de open cluster M50 te spotten. Een open cluster, of open sterhoop, is een groep van enkele duizenden sterren die uit dezelfde gaswolk ontstaan zijn. De M50 open cluster is te zien in het sterrenbeeld Eenhoorn. Met een kleine telescoop of verrekijker op statief kun je deze open cluster reeds waarnemen.
Vrijdag 14 januari staat de maan in het apogeum van haar baan rond de Aarde. De afstand van de Aarde tot de maan bedraagt dan 406 duizend kilometer, waardoor deze nu het verst van onze planeet verwijderd is. De maan lijkt nu kleiner dan normaal.
Nog op vrijdag 14 januari is de planeet Mercurius stationair in ecliptische lengte. Dit betekent dat de omgekeerde beweging van de planeet ten opzichte van andere sterren/planeten stopt en terug normaal wordt.
Op zondag 30 januari staat onze maan in het perigeum van haar baan om de Aarde. Dit is het punt dat het dichtst bij onze planeet ligt. Door de afstand van ‘maar’ 362 duizend kilometer lijkt de maan groter dan normaal. De maan is momenteel slechts voor 5% verlicht, waardoor dit niet zo hard zal opvallen.
Meteoren
Tijdens de maand januari is er slechts één meteorenzwerm actief die voor vallende sterren kan zorgen.
De Quadrantiden, ook wel gekend als de Boötiden, zijn actief van 28 december tot en met 12 januari. Het hoogtepunt viel dit jaar op 3 januari. Onder ideale omstandigheden waren er dan ongeveer 120 vallende sterren van deze zwerm zichtbaar per uur. De meteoren vertrekken vanuit het sterrenbeeld Ossenhoeder. De meteoren van deze zwerm zijn eerder zwak en hebben lange sporen. Ze zijn blauwachtig van kleur.
