Noodweer in de toekomst: van klimaatmodel tot impact
Door klimaatverandering is het niet enkel belangrijk om in te schatten hoe de gemiddelde temperatuur of neerslag zal veranderen, maar ook hoe extreem weer zal veranderen. Extreem weer of noodweer kan immers op korte termijn een veel grotere impact hebben. Denk maar aan extreme droogte of hitte, zoals we in onze contreien de laatste jaren al meegemaakt hebben, of het voorkomen van intense hagelstormen. Om onze landbouw, steden, economie en natuur voor te bereiden, moeten we zo’n gebeurtenissen nu al begrijpen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Klimaatmodellen
Om uitspraken te doen over extreem weer beginnen we bij klimaatmodellen. Enkele uitzonderingen buiten beschouwing gelaten, zijn we met klimaatmodellen alleen echter niet in staat om gefundeerde uitspraken te doen. Daar zijn verschillende redenen voor: de schaalgrootte van klimaatmodellen, de mate waarin extreem weer voorkomt en het feit dat we niet exact de toekomst kunnen voorspellen. In deze gastblog leidt Jorn Van de Velde van de Universiteit van Gent ons doorheen deze redenen en legt hij uit wat we daaraan proberen doen.
- Weten hoe je de weersverachting van dag tot dag kan opstellen? Bestel dan dit boek.
Stel dat we willen weten hoeveel extreme onweersbuien er in de toekomstige zomers zullen voorkomen. Zo’n buien kunnen veel schade veroorzaken in de landbouw, door hagel of wateroverlast. Dat leidt dan weer tot druk bij verzekeringsmaatschappijen, die graag willen weten hoeveel geld ze moeten opzij houden. Dat is voor de verzekeringsmaatschappij, maar evengoed voor andere sectoren, een terechte bezorgdheid.
Wist je dat NoodweerBenelux zicht specialiseert in het volgen van extreem weer en het inschatten van impact op lokaal/regionaal niveau. Informeer gerust naar onze dienstverlening via [email protected]
Lagere resolutie van klimaatmodellen
Als eerste zijn klimaatmodellen vaak te ruw om alle eigenschappen van extreem weer goed te kunnen beschrijven. Hoewel klimaatmodellen op een ruw niveau de atmosferische fysica goed kunnen simuleren, wordt dit steeds moeilijker naarmate we een kleinere oppervlakte willen bekijken. Extreem weer kan echter vaak heel lokaal zijn. Dat is zeker het geval voor hagelstormen. Een ander voorbeeld is echter het temperatuursverschil tussen stad en platteland dat tijdens een hittegolf sterk kan oplopen.
Klimaatmodellen gaan gelukkig jaar na jaar fijner te werk. Er zijn nu al verschillende modellen die lokale zomerse onweersbuien kunnen simuleren. Er moet echter nog meer onderzoek gebeuren vooraleer we deze modellen vlot kunnen gebruiken om uitspraken te doen over de toekomst. Zolang dat niet gaat, herschalen we de resultaten van klimaatmodellen vaak naar fijnere niveaus. We hebben verschillende statistische methodes die dit nauwgezet kunnen doen, waardoor we toch al een stap verder zijn. Zo kunnen we bijvoorbeeld luchtdruk, windsnelheid en gemiddelde neerslag als basis gebruiken om te bepalen waar en hoe sterk lokaal onweer zal zijn.
- Welke soort wolken zorgt er voor een zware onweersbui? Leer het met dit boek.
Eenvoudiger om gemiddeldes te simuleren
Een volgend probleem is dat het voor klimaatmodellen veel gemakkelijker is om gemiddeldes juist te berekenen dan extremen. Om bij het zomerse onweer te blijven: het regent veel vaker 2 tot 5 mm op een dag dan meer dan 20 mm op een dag. Grotere neerslaghoeveelheden zijn zeldzamer. Als daar dan nog hagel of onweer bijkomt, wordt het nog complexer: extreem weer is tamelijk uniek. Zoals gezegd simuleren klimaatmodellen de atmosfeer goed, maar ze missen soms nog de specifieke omstandigheden die bv. een hagelstorm kunnen veroorzaken.
Dat betekent dat we die paar stormen, die zo’n 5% of minder van de tijd voorkomen, zeker juist willen hebben. We willen ze niet onder-of overschatten. We weten hoe goed klimaatmodellen zijn in historische extreme gebeurtenissen en die informatie kunnen we gebruiken om ze bij te sturen. Zeker bij neerslag, of dat nu regen of hagel is, is dat nodig. Omdat neerslagvorming een ingewikkeld proces is, zit daar gemakkelijk een fout op. Met behulp van historische gegevens kunnen we die fout inschatten en verbeteren.
Downscaling van projecties
We weten nu van onze stormen ongeveer waar we ze wel en niet kunnen verwachten en zijn vrij zeker van de hevigheid. Maar hoe communiceren we deze informatie nu naar onze boer of verzekeraar? We kunnen namelijk niet zeggen dat het op 3 augustus 2051 heftig zal stormen: een klimaatmodel is maar één mogelijke versie van de toekomst. Wat we wel kunnen doen, is de informatie die het klimaatmodel ons geeft samenbrengen en op basis van de grote lijnen uitspraken doen.
We hebben informatie over het huidige klimatologische gemiddelde (dat loopt van 1990-2020) en kunnen het resultaat van het klimaatmodel daarmee vergelijken. Zo zouden we bijvoorbeeld kunnen zeggen dat ‘we verwachten dat het aantal zomeronweders met 10% zal toenemen’. Op basis van die informatie kunnen we wél aan de slag gaan.
Bij elk van deze drie problemen moeten we niet altijd naar een oplossing zoeken: dat hangt af van wat we exact willen weten. Een zomers onweer met hagelschade is een extreem voorbeeld. Als we in tegenstelling daarmee klimaatimpact op een ruwer niveau willen onderzoeken, zoals per land, wordt de vraag al veel eenvoudiger. Sommige types impact vinden sowieso plaats op een ruwer niveau, zoals droogte.
Lokale aanpak nodig
Als we echter lokaal maatregelen willen treffen, bijvoorbeeld als de landbouw in een bepaalde regio gevoeliger is aan droogte- of hagelschade, als we willen weten hoeveel regenwater riolering in een specifieke stad moet kunnen opvangen, als we ons afvragen of we overstromingsbekkens moeten aanleggen langs een bepaalde rivier… is een lokale aanpak vaak wel nodig. Dan moeten we dus voldoende stappen tussen klimaatmodel en impact voorzien om een zo’n correct mogelijk antwoord te geven. Zoniet, lopen we het risico té voorzichtig te zijn of juist het gevaar te onderschatten, wat allebei zeer kostelijk kan zijn.
Sommige linkjes bevatten affiliate
