Jaarwisseling 2019/2020: weersverwachting
Vanavond om klokslag 12 uur sluiten we het jaar 2019 af. Voor veel mensen is oud en nieuw een moment om buiten te zijn en elkaar het beste te wensen. Tegelijkertijd zijn de liefhebbers van vuurwerk elke jaarwisseling weer benieuwd of het zicht goed is. Daarnaast zijn er veel mensen die op bezoek zijn bij vrienden, kennissen of familie. Zij willen weten of ze weer veilig naar huis kunnen in de loop van de nacht. Bij dit alles willen we het liefst dat de weersvoorspelling ons gunstig gezind is. Daarom is het tijd om vooruit te blikken op de weersverwachting tijdens de jaarwisseling 2019/2020.
- Volg de weerupdates ook via Facebook en Twitter
- Vanavond een extra videoweerbericht op Youtube
Oudejaarsdag
Vandaag is het op veel plaatsen in Nederland fraai weer. Zodoende wordt 2019 in stijl afgesloten: met zon. Het jaar komt in de top 5 van zonnigste jaren te staan. Vanuit het westen trekken in de loop van de dag steeds meer opklaringen binnen. ‘s Middags is het op veel plaatsen vrij zonnig. Overigens zou het met een beetje pech nog wel tegen kunnen vallen met de zon in het zuidoosten van de Benelux. Daar is vannacht mist ontstaan. Het zou kunnen dat deze vandaag hardnekkig blijft. In dat geval blijven de maxima steken op 3 à 4°C. Elders wordt het 6 tot 9°C en is er veel zon.
Weerbericht tijdens jaarwisseling
Met het binnentrekken van de opklaringen op oudejaarsdag dient zich een nieuw hogedrukgebied aan. De kern daarvan vormt zich precies boven de Benelux. Daardoor staat er voorlopig heel weinig wind. Er is echter wel een belangrijk verschil met het hogedrukgebied dat ons gisteren een stralend zonnige en zachte dag bezorgde: er is veel meer vocht in het onderste deel van de atmosfeer aanwezig. Omdat het steeds meer opklaart, kan het vanaf zonsondergang makkelijk afkoelen. In combinatie met het vocht in de grenslaag, geeft dit aanleiding tot de vorming met mist. Dit kan al vanaf 16.00 uur plaatsvinden. In de avond heeft het grootste deel van de Benelux te maken met laaghangende bewolking of mist.
Wind rond de jaarwisseling
In hoeverre de mist op oudejaarsavond een rol van betekenis gaat spelen, is nog onzeker. De verschillende weermodellen komen nog met hele andere uitkomsten wat betreft zichtwaarden.
Wel zeker is dat de as van het nieuwe hogedrukgebied pal boven Noordoost-Nederland komt te liggen, met in de gehele Benelux erg weinig wind. Dit maakt de kans op mistvorming bijzonder groot. De minste wind staat in het noordoosten van Nederland, waar de kern ligt. Daar is het vrijwel windstil. Hoe zuidwestelijker en zuidelijker, des te meer wind, zij het nog steeds zwak.
Zichtwaarden tijdens jaarwisseling
Wat betekent dit voor de zichtwaarden rond de jaarwisseling 2019/2020? We beginnen met het Europese weermodel ECMWF. In dit model reikt de mist tot ongeveer de lijn Amsterdam-Enschede. Alles ten noorden daarvan heeft te maken met dichte mist, naar het zuiden toe zullen de zichtwaarden ruim voldoende zijn (vanwege de sterkere wind aldaar). Een uitzondering vormen de Waddeneilanden, waar de zichten volgens dit weermodel ook goed zijn rond middernacht.
De weersverwachting van het veel fijnmazigere model Harmonie laat een ongunstiger beeld zien. Hoewel de grens van het mistgebied ongeveer gelijk ligt met het Europese model (ook grofweg de lijn Amsterdam-Enschede), is het mistgebied hier veel dichter en massiever. Ook zien we veel mist boven België, daar waar ECMWF niets laat zien. Wel blijven vrijwel heel Zuid-Nederland en het uiterste noorden van Vlaanderen in Harmonie mistvrij (wel nevelig).
Nu is het wel bekend dat Harmonie een bekende bias heeft als het om stratus/mist gaat. Het model berekent vaak te veel laaghangende bewolking of mist.
Tenslotte bekijken we het relatief minder bekende Swiss HD. Dit model berekent tijdens de jaarwisseling 2019/2020 alleen in het uiterste noordoosten van Nederland een klein gebied met mist. Daarmee is dit het meest ‘mistarme’ model voor Nederland. Wel wordt er, net als in Harmonie, mist ingetekend boven België (in ECMWF blijft België mistvrij). Ook wordt er voor heel Nederland veel nevel berekend.
Kruitdampen niet meegenomen
Een belangrijke disclaimer bij het aflezen van de weerkaarten is dat de aerosolen als gevolg van kruitdampen niet in de berekeningen meegenomen zijn. Uit de praktijk weten we dat kruitdampen traditioneel zorgen voor een flinke zichtverslechtering. Dit is vooral het geval na middernacht, als veruit het meeste vuurwerk afgestoken wordt.
Aerosolen vormen namelijk condensatiekernen voor vocht. In het algemeen geldt: koudere lucht kan minder waterdamp bevatten. Het overschot aan waterdamp condenseert tot waterdruppels. Bij afkoeling zie je dan ook de luchtvochtigheid stijgen. Maar deze waterdruppels hebben wel een kern nodig waarop ze zich kunnen afzetten, anders ontstaan ze niet. Vuurwerk zorgt kortstondig voor een zeer sterke toename van het aantal aerosolen in de lucht. Op die manier draagt vuurwerk sterk bij aan het ontstaan van mist of de verdichting van mist tijdens de nieuwjaarsnacht.
Dit betekent dat de weerkaarten van de diverse modellen na het moment van middernacht eigenlijk niet meer bruikbaar zullen zijn. De zichten zullen daarom na 0.00 uur op de meeste plaatsen lager liggen dan de weermodellen aangeven.
In 1992/1993 en 2007/2008 leidde dit tot levensgevaarlijke toestanden, waarbij de zichten daalden tot ruim beneden de 10 meter. Men kon toen letterlijk geen hand meer voor de ogen zien. Er vielen tijdens de jaarwisseling 1992/1993 veel gewonden en zelfs doden. Mensen strandden massaal op en langs de weg.
Weersvoorspelling in detail
We kunnen stellen dat de jaarwisseling 2019/2020 droog en vrijwel windstil zal verlopen. Het grootste struikelblok vormt echter mist. De kans op nevel en mist rond het moment van de jaarwisseling 2019/2020 (0.00 uur) is zeer groot. De gehele Benelux zal op dit moment zichten meten van beneden de 5.000 meter.
Op veel plaatsen ligt het zicht op dit moment echter al onder de 1.000 meter. Vooral in het noorden en noordoosten van Nederland, waar de minste wind staat, is rond middernacht reeds sprake van dichte tot zeer dichte mist. Daar verwachten we rond middernacht op grote schaal zichten van minder dan 200 meter, met uitschieters tot minder dan 50 meter. Ook in België is de kans op dichte tot lokaal zeer dichte mist vrij groot, maar de schaal daarvan is duidelijk kleiner dan de mist in Noordoost-Nederland.
Na middernacht zullen de zichten alleen maar verslechteren. In het noordoosten van Nederland verwachten we lokaal zichten beneden de 10 meter, levensgevaarlijk dus! In grote delen van België zouden de zichten, in een ongunstige situatie, ook wel eens op grote schaal onder de 50 meter kunnen zakken.
- Let heel goed op wanneer u tijdens de nieuwjaarsnacht de weg op gaat! De zichten kunnen lokaal teruglopen tot onder de 10 meter in de loop van de nacht. Dat is ZEER GEVAARLIJK.
Een uitzondering hierop vormt het deel van Vlaanderen boven de lijn Kortrijk-Gent-Mechelen-Hasselt en heel Midden- en Zuid-Nederland. In al deze gebieden wordt het wel op grote schaal mistig (zichten < 1.000 meter), maar dichte, laat staan zeer dichte mist, blijft hier naar verwachting uit.
De Waddeneilanden lijken geheel gevrijwaard te blijven van slechte zichten. Hier zal vermoedelijk niet eens sprake zijn van zichten onder de 10 kilometer. Dat komt door de wind, die op de Wadden rond de jaarwisseling 2019/2020 sterker is dan in de rest van de Benelux.
