Industriesneeuw, een bijzonder natuurfenomeen

Op diverse plaatsen in België en Nederland werden mensen afgelopen donderdag wakker in een witte wereld. Vooral in Midden-Limburg was het raak: auto’s, trottoirs, weilanden en bomen bedekt waren met een flinterdun laagje sneeuw. Dit terwijl de voorwaarden om sneeuw te produceren niet aanwezig waren: hoger in de atmosfeer dooide het immers en er lag ook geen front boven de Benelux. Hoe kon het dan toch wit worden? Het antwoord luidt: industriesneeuw.

Hoe ontstaat industriesneeuw?

Allereerst is er op grote schaal (dichte) mist nodig. De stroming in deze mistgebieden is vaak zwak, maar niet afwezig. De lucht beweegt zich voort over allerlei terreinen: bebouwd areaal, weilanden, heuvels, rivieren en industriegebieden. Fabrieken stoten veel condensatiekernen uit zoals roetdeeltjes uit schoorstenen.

Zodra deze condensatiekernen in grote hoeveelheden in de verzadigde lucht terecht komen, zetten vochtdeeltjes zich hierop vast. Vervolgens valt het geheel naar beneden: de mist ‘regent uit’.

Het gaat hier om hele fijne motregen. Liggen de temperaturen echter onder het vriespunt, dan bevriest het vocht dat op de roetdeeltjes vastgehecht zit. Er valt dan geen regen, maar motsneeuw. Door de kunstmatige oftewel industriële oorsprong van de sneeuw, wordt het verschijnsel in meteorologische kringen vaak industriesneeuw genoemd. Het lijkt op echte sneeuw, maar heeft in werkelijkheid een compleet andere oorsprong.

Industriesneeuw mag niet verward worden met aanvriezende mist of rijp, een verschijnsel dat we de afgelopen dagen overigens ook op meerdere plekken hebben gezien. Bij aanvriezende mist zetten waterdamp of waterdruppeltjes in mist zich direct af op voorwerpen als bomen en planten, waarna bevriezing optreedt. Bij industriesneeuw daarentegen hecht het vocht allereerst aan de condensatiekernen voordat het uit de lucht valt.

Inversie onder hogedrukgebied

Zoals eerder genoemd is er voor industriesneeuw een mistsituatie noodzakelijk. Hardnekkige mist ontstaat in het winterhalfjaar vaak in windarme gebieden, bij voorkeur onder hogedrukgebieden. In deze gevallen bevindt zich vaak een inversie op enige honderden meters hoogte. Een inversie is een zeer stabiele luchtlaag waarin de temperatuur met de hoogte oploopt in plaats van afneemt (wat gebruikelijk is). Het werkt als een soort deksel op een pan: opstijgende lucht kan niet verder omhoog.

Het gevolg is dat alle vocht, uitlaatgassen en roetdeeltjes zich ophopen onder de inversie. Dit is een ongezonde situatie, denk maar aan het fenomeen smog en brengt risico’s met zich mee voor mensen met luchtwegproblemen. Het is echter wel een voorwaarde voor het ontstaan van industriesneeuw.

Mist verdwijnt, droge Nieuwjaarsnacht met veelal goede zichten

De mist en bijbehorende ongemakken zullen voorlopig tot het verleden behoren. Oudejaarsdag begint met lokaal nevel en mist in het zuiden en oosten van de Benelux. Vanuit het noordwesten komt er in de loop van de dag meer wind te staan, waardoor de mist vrijwel overal optrekt. Wat rest is een bewolkte dag, maar het blijft overal droog. De maxima lopen sterk uiteen van -2°C in Belgisch Lotharingen tot +9°C op de Waddeneilanden, waar de wind vanaf de relatief zachte Noordzee komt.

De jaarwisseling verloopt overal droog. In het zuiden en het zuidoosten komen een paar opklaringen voor en kan wat nevel ontstaan, voor mist staat er waarschijnlijk teveel wind. In de loop van de avond/nacht kan het zicht door kruitdampen wel teruglopen in deze gebieden. Elders is het bewolkt en zijn de zichten tijdens de jaarwisseling goed. Minima tussen -4°C in Belgisch Lotharingen en +5°C langs de Nederlandse kust. Wie de details wil raadplegen over het weerbericht kan terecht op het weer op locatie.