1 september 2015 - 4 min. lezen
4 reacties 4

De meteorologische herfst start in stijl met flink koeler weer. Flinke onweersbuien, waarvoor in delen van Nederland code oranje door het KNMI werd afgekondigd, hebben een einde gemaakt aan een warm slot van het zomerweer. De komende dagen krijgen we te maken met een heel ander stromingspatroon. Polaire lucht gaat aangevoerd worden met als klap op de vuurpijl ook nog eens een kleine maar venijnige depressie op de Noordzee.

Deze markeert warme en onstabiele lucht boven Centraal-Europa die steeds verder verdreven wordt richting het oosten. Door de aanvoer van koude lucht op hoogte in combinatie met de “warme” Noordzee kunnen deze week wel eens waterhozen gevormd worden. Vooral de kust in Noord-Nederland is hier gevoelig voor. (Waddeneilanden, IJsselmeer).

Bekijk de video op Facebook

Hoe ontstaan waterhozen?

Een waterhoos is een kleine trechtervormige slurf veroorzaakt door snel draaiende luchtbewegingen. Zoals het woord het al zegt komen waterhozen alleen boven grote wateroppervlakten tot ontwikkeling. Ze zijn niet zo krachtig als windhozen en sterven meestal boven land snel weer uit. Een enkele waterhoos kan voort blijven bestaan als deze het land optrekt.

Vanaf dat moment heet het een windhoos. Waterhozen ontstaan in een onstabiele luchtmassa waarbij het verschil tussen de temperatuur van de “warme” zee en de aangevoerde koude lucht hogerop groter wordt. Daarom verschijnen ze vaak in het najaar.

Welke omstandigheden verhogen kans op een waterhoos?

De ideale omstandigheden voor het ontwikkelen van een waterhoos zijn dus een relatief warme zee en een koude bovenlucht. Daarbij is onstabiliteit nodig, maar niet al te veel wind. Daarom is de nazomer en het begin van de herfst de perfecte periode voor de ontwikkeling van dit natuurfenomeen. De Noordzee heeft dan haar maximale temperatuur bereikt met een waarde van ongeveer 20 graden. Met het binnentrekken van een polaire luchtsoort heb je dan de ideale cocktail. Meestal gebeurt dit aan de achterzijde van een lagedrukgebied waarmee de wind waait uit richtingen tussen west en noord.

Naast verschil tussen warmte in de luchtlagen is er ook onstabiliteit nodig waarmee convectieve bewolking gevormd kan worden. De zogenoemde stapelwolken. Daarom gaan waterhozen ook vaak samen met regenbuien en onweer. Een beginnende waterhoos die echter nog niet de grond raakt noemen we een tuba en komt vaak voor uit een cumulonimbuswolk.

Kans op waterhozen komende dagen

Weerkaart-GFS 850-hPa
Een lagedrukgebied boven de Noordzee verdrijft de warmte boven het Europees continent. Met een noordwestelijke stroming wordt lucht aangevoerd vanaf de poolstreken. De temperatuur gaat flink zakken. Op de afbeelding wordt de temperatuur weergegeven op 1500 meter hoogte.
temperatuur op 5,5 km
Bekijken we de temperatuur nog wat hoger in de atmosfeer (5,5 km hoogte) dan herkennen we aan de groene kleur het lagedrukgebied. De temperatuur zakt er namelijk richting -20 graden of lager.

Door deze verschillen in temperatuur gaat de onstabiliteit (CAPE) toenemen. De bovenstaande weerkaart is de verwachting voor komende donderdag. Dinsdag hebben we al te maken met deze configuratie en waarschijnlijk blijft het tot en met vrijdag ons weer beïnvloeden. Meerdere dagen relatief frisjes dus.

Waterhozen zijn zeer moeilijk te voorspellen, we kunnen alleen weergeven wanneer er een verhoogde kans is. Daarom lijkt de periode van dinsdag tot en met vrijdag gevoelig voor het ontstaan van waterhozen. Het weerbeeld is hierbij licht wisselvallig met op iedere dag een verhoogde kans op een regenbui. Een klap onweer is hierbij niet uit te sluiten.

Vooral noordelijk Nederland is gevoeliger voor buien. België en Luxemburg hebben een iets stabieler weertype, maar ook daar moet de regenradar goed in de gaten gehouden worden. De maxima zullen de komende dagen met moeite nog 20 graden halen en blijven vaak zelfs daar nog iets onder. Welkom herfst. Wat mij betreft heeft ieder seizoen zijn charme maar afscheid nemen van de (mooie) en warme zomer doet pijn.

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken