Een nieuwe tool om de effecten van de klimaatsverandering te visualiseren
De Copernicus Climate Change Service (C3S) heeft een nieuwe tool ontwikkeld (de Copernicus Interactive Climate Atlas) om de effecten van de klimaatsverandering op globale schaal te kunnen bekijken en analyseren. De tool laat toe om voor een bepaalde regio na te gaan wat het toekomstige klimaat zal zijn afhankelijk van verschillende scenario’s. Er zijn zo maar liefst 30 verschillende meteorologische variabelen die gevisualiseerd kunnen worden op een kaart, maar ook via grafieken en innovatieve tools. Hoe werkt het en wat kunnen we precies afleiden voor de Lage Landen? Bekijk de data hier zelf: https://atlas.climate.copernicus.eu/atlas.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en X
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbeeld voor de komende dagen
Hoe werkt de Climate Atlas?
De Climate Atlas maakt gebruik van gerasterde klimaatdata op maandelijkse resolutie uit verschillende klimaatmodellen en voor verschillende scenario’s. Voor de klimaatprojecties in de toekomst maakt de tool gebruik van data uit CMIP6 (The Coupled Model Intercomparison Project Phase 6), die bestaat uit verschillende klimaatmodellen die het toekomstige klimaat simuleren op basis van verschillende input parameters, waaronder de evolutie van de uitstoot van broeikasgassen. Met de applicatie kunnen gebruikers de klimaatprojecties bovendien verkennen op basis van verschillende opwarmingscenario’s, namelijk de Shared Socioeconomic Pathways (SSP’s). Deze gaan van een optimistisch scenario (evolutie naar duurzaamheid met lage emissies, SSP1-2.6), naar middelmatige (SSP2-4.5 en SSP3-7.0) tot een pessimistisch scenario (met hoge emissies, SSP5-8.5).
In totaal kan de toekomstige evolutie van maar liefst 30 verschillende variabelen bekeken worden. Dit gaat onder andere over temperatuur en neerslag, maar ook bijvoorbeeld de luchtvochtigheid, verdamping, bodemvocht, bewolking, zonnestraling aan het oppervlak, thermische straling aan het oppervlak en de luchtdruk op zeeniveau.
De verandering in gemiddelde jaarlijkse temperatuur (in graden Celsius) voor de periode 2081-2100 volgens CMIP6 ten opzichte van 1850-1900 voor het meest pessimistische opwarmingscenario (SSP5-8.5) (Bron: C3S Climate Atlas).
Wat zegt de tool voor de Lage Landen?
Nu we weten hoe de tool in elkaar steekt kunnen we kijken naar de effecten van de klimaatverandering voor de Lage Landen. We zullen hiervoor gebruik maken van de twee uiterste scenario’s: het meest optimistische (SSP1-2.6) en het meest pessimistische (SSP5-8.5). We selecteren in de Climate Atlas daarvoor eerst als variabele “Mean temperature”, als databron “CMIP6”, en selecteren België en Nederland als studiegebied. Verder nemen we “Change” ten opzichte van 1991-2020 (het huidige klimaat) en als seizoen nemen we gewoon “Annual”.
Het meest optimistische scenario
Voor het optimistische scenario zien we tegen 2081-2100 een verdere opwarming van 1 tot 1.5°C in vergelijking met het huidige klimaat (1991-2020). De hoogste opwarming vinden we over het zuidoosten, de laagste over het noordwesten (door continentaliteit, i.e. de dempende invloed van de zee).
De evolutie van de jaarlijks gemiddelde temperatuur (afwijking ten opzichte van 1991-2020) voor Nederland en België voor het meest optimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
Kijken we naar de maandelijkse data, dan zien we dat elke maand ongeveer gelijkmatig opwarmt met 0.5 tot 1.5°C tegen de periode 2081-2100 (alleszins volgens het 50ste percentiel of de mediaan van de data).
De evolutie van de maandelijks gemiddelde temperatuur in 2081-2100 (afwijking ten opzichte van 1991-2020) voor Nederland en België voor het meest optimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
Het meest pessimistische scenario
Voor het meest pessimistische scenario ziet het er heel anders uit. Tegen 2081-2100 zien we een additionele opwarming van 3.5 tot 4.75°C tegenover het huidige klimaat (1991-2020). Opnieuw zien we de grootste opwarming over het zuidoosten van de Benelux en de laagste opwarming over het noordwesten.
De evolutie van de jaarlijks gemiddelde temperatuur (afwijking ten opzichte van 1991-2020) voor Nederland en België voor het meest pessimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
Kijken we naar de maandelijkse data, dan zien we dat de opwarming het grootst zal zijn in de zomermaanden. De maand augustus zou liefst 6 graden warmer worden dan die van het huidige klimaat. In de winter zou dat eerder 3 à 4 graden opwarming zijn.
De evolutie van de maandelijks gemiddelde temperatuur in 2081-2100 (afwijking ten opzichte van 1991-2020) voor Nederland en België voor het meest pessimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
Hoe resulteert zich dat nu in daadwerkelijke temperaturen? We nemen hiervoor een pixel in het centrum van België en kijken hoe de gemiddelde maandelijkse temperaturen er volgens het meest pessimistische scenario uitzien in 2081-2100:
| Maand | Gemiddelde temperatuur 1991-2020 (Ukkel) | Gemiddelde temperatuur 2081-2100 (SSP5-8.5) |
| Januari | 3.7 | 6.6 |
| Februari | 4.2 | 7.0 |
| Maart | 7.1 | 8.8 |
| April | 10.4 | 12.1 |
| Mei | 13.9 | 16.4 |
| Juni | 16.7 | 21.5 |
| Juli | 18.7 | 25.0 |
| Augustus | 18.4 | 25.0 |
| September | 15.2 | 21.0 |
| Oktober | 11.3 | 15.4 |
| November | 7.2 | 10.4 |
| December | 4.3 | 7.6 |
Huidige maandelijkse gemiddelde temperaturen in Ukkel (1991-2020) en de geprojecteerde temperaturen voor 2081-2100 volgens het meest pessimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
We kunnen nog een stapje verder gaan en bekijken wat de gemiddelde maximale maandtemperatuur zou zijn in de toekomst (i.e. de hoogste temperatuur die tijdens een maand gehaald wordt). Tijdens het zomerseizoen zou het zo bijvoorbeeld normaal zijn om elkaar maandelijkse maximale temperaturen van 40 graden of meer te halen (met uitschieters tot ±6°C voor het 10de en 90ste percentiel), terwijl dit voor het huidige klimaat gemiddeld 32 à 33 graden is. Temperaturen tot 46°C of wat meer zijn dus statistisch mogelijk voor het centrum van België in 2081-2100 volgens het meest pessimistische scenario.
De evolutie van de maximale zomertemperatuur voor het centrum van België voor het meest pessimistische scenario (Bron: C3S Climate Atlas).
Test de Copernicus Climate Atlas zelf uit
Benieuwd naar het toekomstige klimaat voor jouw omgeving? Probeer de klimaatatlas zelf eens uit via https://atlas.climate.copernicus.eu/atlas. Zoals gezegd is de temperatuur niet de enige variabele die kan bekeken worden. Men kan ook nagaan hoe bijvoorbeeld de neerslag en de totale sneeuwval voor een bepaalde locatie zal veranderen afhankelijk van het klimaatscenario. Al bij al boeiende informatie die zeker het bekijken eens waard is!
