19 december 2020 - 4 min. lezen
1 reacties 1

Aankomende maandag, 21 december 2020, begint de astronomische winter. Maar er gebeurt nog iets deze dag. Iets heel bijzonders. Er vindt namelijk een ‘samensmelting’ plaats van de planeten Jupiter en Saturnus! De planeten staan daarnaast ook nog eens extreem dichtbij elkaar. De laatste keer dat deze zogenoemde conjunctie te zien was vanuit de Benelux was in 1226, bijna 800 jaar geleden dus! Zoals zo vaak zijn we wel afhankelijk van het weer: kunnen we de conjunctie wel zien?

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Conjunctie van Jupiter en Saturnus

Uiteraard is de samensmelting een optische illusie. Wat voor ons op Aarde lijkt op een samensmelting, is in werkelijkheid ruim 500 miljoen kilometer. Een samensmelting van twee hemellichamen vanuit het oogpunt van een waarnemer wordt een conjunctie genoemd in de astronomie. De conjunctie van Jupiter en Saturnus is er door de verschillende omlooptijd van beide planeten. Jupiter doet 12 Aardse jaren over een rondje om de zon, Saturnus 30 jaar. Jupiter haalt Saturnus dus binnen 2,5 rondje in: de conjunctie.

Een conjunctie van Jupiter en Saturnus vindt ongeveer elke 20 jaar plaats. Waarom is voor de komende conjunctie dan zoveel aandacht? Dit komt doordat de twee grootste planeten van ons zonnestelsel nu extreem dicht bij elkaar staan aan de hemel. Men spreekt ook al van een conjunctie als de twee hemellichamen verder van elkaar vandaan staan. Daarnaast komt het vaak voor dat de twee planeten wegvallen tegen de zon. De laatste keer dat we gelijkaardige omstandigheden hadden, was op 5 maart 1226.

Je zou de conjunctie van Jupiter en Saturnus dit jaar zelfs kunnen vergelijken met de Ster van Bethlehem. Deze ster leidde de wijzen uit het oosten naar de geboorteplaats van Jezus van Nazareth. Astronomen noemen de conjunctie van Jupiter en Saturnus in het jaar 7 voor Christus als een van de voornaamste oorzaken voor de Ster van Bethlehem.

Een voorbeeld van een conjunctie van Venus en Jupiter. Hier staan de planeten verder uit elkaar dan in 2020 het geval is. (ESO/Y. Beletsky)

Waar moet je kijken?

De dagen voor en na 21 december is de conjunctie van Jupiter en Saturnus te zien rechtsonder de maan. Deze staat tijdens de zonsondergang in het zuid-zuidwesten, niet heel ver boven de horizon. Op 21 december 2020 staan de twee planeten het dichtst bij elkaar aan de hemel. Zo dicht, dat het met het blote oog zelfs moeilijk zal zijn om beide planeten te onderscheiden. Ze staan op 0,06° van elkaar. Jupiter is de planeet die het helderst is. Met de juiste apparatuur, bijvoorbeeld een verrekijker of een telescoop, zou je zelfs de ringen van Saturnus, of de manen van Jupiter kunnen zien!

Het tijdslot waarin de conjunctie te zien is, is niet heel groot. Van zonsondergang (ongeveer 16:30 uur) tot ongeveer 18:00 uur. Daarna zakken de planeten weg achter de horizon. Kijk dus tussen 16:30 uur en 18:00 naar het zuidwesten, rechtsonder de maan. De volgende keer dat de conjunctie van Jupiter en Saturnus zich onder deze omstandigheden voordoet, is pas in 2080.

De positie van Jupiter en Saturnus op vrijdag 18 december om 18:30 uur in het midden van Nederland

Gooit het weer roet in het eten?

En dan het weer. Gooit het weer roet in het eten? Laten we eens een blik op het weer van de komende dagen.

Het volledige weerbericht vindt u in deze blog!

Op zaterdag trekt een koufront over de Benelux. Achter het koufront bevinden zich opklaringen die vanuit het zuidwesten de Benelux intrekken. Hierdoor zouden het zuidwesten en midden van de Benelux de conjunctie van Jupiter en Saturnus moeten kunnen zien.

Zondag zouden verschillende gebieden verspreid over de Benelux van opklaringen profiteren. Kijk dus zeker even naar de zuidwestelijke hemel net na zonsondergang.

Maandag lijkt helaas in het water te vallen. De kans lijkt dan ook klein dat we de dichtste nadering van Jupiter en Saturnus kunnen aanschouwen.

Ook op dinsdag lijkt de kans op opklaringen rond zonsondergang klein. Daarom is het des te belangrijker dat u de komende dagen al een blik werpt op het zuidwesten tussen 16:30 uur en 18:00 uur.

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken