Zeer hevige bosbranden teisteren Californië
De Amerikaanse staat Californië wordt op dit moment geteisterd door zeer hevige bosbranden. Duizenden huizen werden reeds verwoest door intense vuurhaarden, er vielen ondertussen al bijna 10 doden en tientallen mensen zijn nog vermist. In het noorden van de staat is zelfs een volledig stadje in de vlammen opgegaan. De autoriteiten spreken over één van de meest verwoestende bosbranden ooit voor deze regio. Eerder dit jaar bleek al dat 2018 in zijn geheel een rampjaar zou worden voor Californië met betrekking tot bosbranden… Zit de klimaatverandering hier voor iets tussen?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Zeer hevige bosbranden in Californië
Verschillende brandhaarden
Sinds donderdag worden grote delen van Californië getroffen door zeer hevige bosbranden. Op enkele dagen tijd gingen enkele duizenden hectares natuur in vlammen op en ook duizenden gebouwen moesten er aan geloven. Momenteel zijn er verschillende brandhaarden actief over de staat (zie kaartje). Een grote brandhaard bevindt zich in het noorden, nabij Sierra, en ook ten westen van Los Angeles vinden we enkele grotere haarden terug.
Paradise verwoest
Paradise, een stadje gelegen ten noorden van San Francisco, werd bijna helemaal verwoest door de intense vlammenzee. Als gevolg hiervan moesten duizenden mensen op de vlucht slaan en hun huis en alle andere bezittingen halsoverkop achterlaten. Sommige mensen konden zelfs niet meer vluchten voor het snel oprukkende vuur en kwamen om. Het dodental loopt ondertussen op tot 9 en tientallen mensen zijn nog vermist. Het vuur is nog steeds niet onder controle, en pas als dat het geval is zal een definitieve status opgemaakt kunnen worden.
Bosbranden vanuit de lucht
De hevige bosbranden in Californië zijn zeer goed te zien op de satellietbeelden. De asdeeltjes en rookpluimen die massaal in de lucht komen reflecteren net als wolken een deel van het zonlicht. Hierdoor hebben de hevige branden eveneens een specifiek signatuur op het satellietbeeld en kunnen we ze dus duidelijk herkennen op het satellietbeeld.
Oorzaken van bosbranden
Californië is wereldwijd gekend als een van de hotspots voor hevige bosbranden. Verschillende factoren dragen hiertoe bij. Hieronder vatten wij kort samen welke factoren bijdragen tot het ontstaan van bosbranden in het algemeen en welke factoren in het huidige geval van Californië van belang zijn. Het gaat hierbij vooral om een samenspel van natuurlijke en meteorologische factoren, al dan niet versterkt door menselijke invloeden.
Natuurlijke factoren
Om bosbranden te doen ontstaan is er zowel brandstof als een ontstekingsmechanisme nodig. Een natuurlijke vorm van brandstof is bijvoorbeeld de aanwezigheid van droge vegetatie in de vorm van dor gras, laag struikgewas of dorre bomen. Dit materiaal is zeer brandbaar en zal dus fungeren als een medium om het vuur snel te kunnen verspreiden.
Hevige bosbranden kunnen zowel ontstaan op natuurlijke wijze als door toedoen van de mens. Een voorbeeld van een natuurlijk ontstekingsmechanisme is een blikseminslag, of bijvoorbeeld, wanneer er zo’n hoge temperatuur bereikt wordt dat er spontaan vuur ontstaat. Andere (menselijke) trigger mechanismes kunnen zijn:
- brandstichting
- onvoorzichtig omgaan met vuur (BBQ, sigaretten,…)
- genereren van vonken
- lenswerking (bv. zonnestralen die breken door glas en zo vuur genereren)
- …
Meteorologische factoren
Droogte
Meteorologische omstandigheden spelen eveneens een cruciale rol bij het ontstaan van natuurbranden. Twee belangrijke parameters spelen hierbij een cruciale rol: temperatuur en neerslag (droogte!) alsook de windsnelheid. Bosbranden kunnen, zoals hierboven vermeld makkelijk ontstaan onder invloed van hoge temperaturen (ontsteking).
Wanneer het bovendien ook nog eens (lange tijd) zeer droog is, zal ook de vegetatie uitdrogen en zal deze vegetatie haar rol als brandstof zeer makkelijk kunnen vervullen! De combinatie van warm en zeer droge meteorologische omstandigheden zijn dus problematisch m.b.t. bosbrandgevaar.
Windsnelheid
Een extra meteorologische factor die bosbranden kan intensifiëren is de windsnelheid. Ontbranding gebeurt spontaan veel makkelijker wanneer er veel zuurstof beschikbaar is. Als de windsnelheid hoog ligt, zorgt dit voor een verhoogde zuurstoftoevoer, wat dus de brandhaard in het geval van een natuurbrand extra kan aanwakkeren.
Verklaring voor huidige hevige bosbranden
Het voorkomen en de intensiteit van de huidige bosbranden in de Amerikaanse staat kunnen we makkelijk verklaren met behulp van bovenstaande mechanismes.
Droogte
Californië heeft een Mediterraans klimaat met in de zuidoostelijke delen zelfs een woestijnklimaat. Het kent warme en (soms zeer) droge zomers, met in de zuidelijke gebieden amper enkele centimeters neerslag per jaar. In de zomer- en herfstmaanden wordt het weer gedomineerd door hogedrukgebieden over het continent die zorgen voor warm en stabiel weer, met weinig tot zelfs geen neerslag.
De afgelopen periode maakte Californië een zeer droge periode mee, gedomineerd door hogedrukgebieden. Ook nu ligt er een persistent hogedrukgebied boven de regio met droog en warm weer tot gevolg. Door toedoen van de hogedrukgebieden was het lange tijd zeer warm en droog, wat dus zeer ‘gunstig’ is/was voor het ontstaan van bosbranden. Dit heeft er ook mede voor gezorgd dat er zich de afgelopen zomer zeer veel en intense bosbranden voordeden in de regio.
Deze droogte heeft er bovendien ook voor gezorgd dat de vegetatie in een zeer droge toestand verkeert. Gewoonlijk bereikt de vegetatie haar droogste toestand in de herfstperiode (nu red.), wat dus nog eens extra brandstof geeft voor de huidige bosbranden. Ook het aantal dode bomen bereikte inmiddels een recordhoeveelheid.
Hevige seizoenale winden
De huidige hevige bosbranden worden nog eens extra aangewakkerd door de aanwezigheid van een zeer strak windveld. Tijdens de herfstperiode heersen er in Californië typische regionale winden die hoge snelheden kunnen bereiken, en op dit moment het vuur dus verder aanwakkeren. Voorbeelden van zo’n typische winden zijn Diabolo winden (noorden van Californië) en St. Anna winden (zuiden van Californië). Deze winden zorgen ook nog eens voor de typische aanvoer van zeer droge en warme lucht.
De typische winden zijn zogenaamde ‘katabatische’ winden die waaien van over de Californische bergkammen. Deze winden versnellen wanneer ze over de berg naar de kustgebieden waaien (onder invloed van de zwaartekracht) of wanneer ze door diepe canyons worden gedrukt. Ze voeren bovendien ook warme en uiterst droge lucht aan, doordat de lucht wanneer deze over de bergkam naar de kust waait ‘droog adiabatisch’ opwarmt (ongeveer met 10 graden per kilometer) en nog eens extra uitdroogt en opwarmt door toedoen van subsidentie (daalbeweging) onder het hogedrukgebied.
Samengevat: Door de droogte van de afgelopen tijd in combinatie met de droge vegetatie is Californië dus zeer gevoelig voor bosbranden. De huidige bosbranden worden bovendien nog eens aangewakkerd door de hoge windsnelheden. Eén vraag blijft er echter nog onbeantwoord: Wat is het trigger mechanisme geweest voor de huidige bosbranden?
Volgens de lokale autoriteiten ligt een defecte elektriciteitskabel mogelijk aan de basis van de bosbranden. Deze zou kortsluiting veroorzaakt hebben, en vonken zouden dan de bosbranden in gang gezet hebben. Verder onderzoek zal echter nodig blijken om de exacte oorzaak te kunnen ontrafelen.
Maatschappelijke factoren
Sinds het einde van vorige eeuw neemt de bevolkingsdruk toe in Californië. Hierdoor vestigen steeds meer en meer mensen zich in risicovolle zones met betrekking tot bosbrandgevaar. Dat betekent dat een steeds groter deel van de bevolking gevoeliger is voor de gevolgen van bosbranden.
Klimaatverstoring?
Dit jaar is een rampjaar voor Californië met betrekking tot bosbranden. Alleen al dit jaar is er meer dan 250 000 hectare natuur verloren gegaan door toedoen van natuurbranden, dit is meer dan drie keer zoveel dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. De huidige bosbranden worden zelfs bestempeld als de meest verwoestende aller tijden… Uit de statistieken valt ook af te leiden dat de laatste jaren steeds meer verwoestende bosbranden optreden in Californië. De vraag dringt zich op of de door de mens veroorzaakte klimaatverstoring hier voor iets tussen zit…
Wetenschappelijke studies impliceren dat de klimaatopwarming een grote invloed heeft op de frequentie en intensiteit van het aantal bosbranden. Het wordt warmer, er zullen meer extreme omstandigheden voorkomen onder de vorm van droogtes en dit alles heeft (zoals hierboven beschreven) invloed op het ontstaan van bosbranden.
De frequentie van hevige bosbranden is al toegenomen en zal verder blijven toenemen als gevolg van de klimaatverstoring. De mensen die leven in gevoelige gebieden zoals Californië zijn gewaarschuwd.
