Winterse signalen (deel 9)
Afgelopen week kregen we een volledig anti-winterse week. Komende dagen koelt het af en valt er mogelijk zelfs sneeuw, zeker in de Ardennen. Zaterdag volgt dan weer een nieuwe opstoot van zeer zachte lucht met temperaturen tot 12°C. Ook op de verdere termijn zien we geen echt winterweer maar eerder een afwisseling tussen zachte periodes en minder zachte periodes. Hoogtijd dus om zoals elke donderdag naar de winterse signalen te kijken. Is er hoop voor de komende weken?
Echt winterweer zit ver weg
Afgelopen week was zeer zacht
De voorbije week was zeer zacht. Met de aanvoer van Atlantisch zeelucht vanaf het westen en zuidwesten stegen de temperaturen tot 10°C. Aangezien deze lucht ook nog eens zeer vochtig was bleef het vaak 24 uur bewolkt en zorgde het deken van wolken ervoor dat het amper afkoelde. Uiteraard levert dat dan hoge gemiddelde temperaturen op. Door de aanhoudende wolkenlaag heeft december 2017 een grote kans om als (een van) de somberste maand(en) ooit de geschiedenis in te gaan.
Toch mogen we niet vergeten dat december 2017 tot nu toe frisser verloopt dan normaal. We kregen dan niet echt een winterprik naar mijn mening (wel een sneeuwprik), de temperaturen waren wel vaak net beneden het langjarig gemiddelde.
Winterse signalen (deel 9)
Sneeuwdek in Eurazië
De vergelijking tussen onderstaande kaarten laat zien dat het sneeuwdek zich de afgelopen week wat heeft teruggetrokken uit Europa (Polen, Tsjechië, Baltische Staten,…). Ook het zuiden van Zweden is terug sneeuwvrij. Ik sprak afgelopen maandag iemand uit Noorwegen die zei dat er momenteel wel overal sneeuw ligt in Noorwegen maar wel veel minder dan normaal. Het sneeuwdek zegt dus niet alles over de winterse signalen.
Rusland blijft wel stevig ondergesneeuwd, dat is alvast positief. Ook in Turkije is er afgelopen week sneeuw gevallen.
Vergeleken met vorig jaar ligt er nog steeds meer sneeuw in Centraal-Europa, met name in het Alpengebied. We herinneren ons nog allemaal de witte pistes in een groen landschap, dat is dit jaar niet het geval.
Ook valt het op dat er vorig jaar rond Kerst veel meer sneeuw lag in Oost-Europa. Aan de oostflank van het Eurohoog stroomde toen meermaals polaire lucht naar het zuiden wat de verklaring hiervoor is.
Vergeleken met vorige week is de sneeuwgrens in Noord-Amerika ver naar het zuiden opgerukt. We kondigden de heftige winterinval in het continent al aan vorige week en het is ook gebeurd. In de noordelijke staten heeft de winter keihard zijn best gedaan en doet hij dat nog steeds.
Temperatuur van het zeewater
Een blik op de afwijking van de temperatuur van het zeewater op de wereld toont aan dat de Noordzee afgelopen dagen een beetje is opgewarmd. Geen echt grote veranderingen. De Middellandse Zee is nog steeds koeler dan normaal en deze afwijking is afgelopen week zelfs nog wat toegenomen. Een derde zone die opvalt is het warmte bassin van de de Noordelijke Atlantische Oceaan.
Deze is gemiddeld zo’n 0.5°C warmer dan normaal. Voor ons uiteraard geen goede zaak aangezien wind vanuit die regio (afgelopen week) zo zachtere lucht tot bij ons kan brengen. Ook de Botnische Golf is warmer dan normaal, eveneens niet positief voor de winterse signalen.
Volgende dagen daalt de temperatuur van het water in de Benelux wat, maar door de aanval van zachte lucht in het weekend zal dit zeer snel teniet worden gedaan. IJs van betekenis hoeven wij alvast de komende 10 dagen niet te verwachten.
Hoe zit het met de Polar Vortex?
Zoals te zien op onderstaande grafiek is de Polar Vortex zich momenteel zeer snel aan het versterken/herstellen. De afwijkende positie die we de voorbije weken meermaals aanhaalden is volledig gecorrigeerd. Momenteel herstelt de Polar Vortex zich naar een krachtige en zeer compacte stroming.
Deze kaart toont de positie van de Polar Vortex (L is de kern). Deze valt begin 2018 mooi samen met de eigenlijke Noordpool. We zien dus geen displacement/afwijking tegenover de gezonde positie. Bovendien is de PV zeer compact (een mooie cirkelvormige structuur) wat duidt op krachtige zonale winden.
Komende dagen en tijdens het begin 2018 zal de PV zich blijven versterken. Voor onze winterse signalen is dit slecht nieuws. Een compacte, sterke PV betekent namelijk lagedruk in de stratosfeer en koud weer over de Noordpool/Groenland. De kans op uitstromingen van polaire lucht is zo veel kleiner. Bovendien heeft dit ook effect op de straalstroom eveneens krachtiger wordt door een groter temperatuurcontrast tussen Pool en lagere breedtegraden.
Het is kijken in verte om te zien of de PV drastisch zal verzwakken in januari. Momenteel zijn de weerkaarten daarvoor nog niet aanwezig. Hopelijk heb ik de volgende week beter nieuws!
AO- en NAO-index
De AO-index is momenteel neutraal en zal de richting het nieuwe jaar waarschijnlijk een beetje stijgen. Daarna lijkt de grootste kans weggelegd voor een licht positieve AO-index. Dit komt overeen met de verwachte drukdalingen de volgende dagen.
Winterweer bij ons wordt in de hand gewerkt door hoge luchtdruk over het noorden. De straalstroom wordt dan namelijk naar het zuiden geduwd en zwakt af. Een meanderen straalstroom vormt zich waardoor de kans op polaire lucht bij ons vergroot. De pluimverwachting voor de luchtdruk boven Groenland is niet meteen rooskleurig. Komende dagen daalt de luchtdruk om nadien overwegend constant te blijven. Er zijn opties voor een stijging maar die zijn voorlopig nog duidelijk in de minderheid.
De NAO-index is momenteel positief en zal tijdens de eerste dagen van 2018 ook positief blijven. Een indicatie voor een straalstroom die vrij ver naar het noorden ligt en zonaal is (sterk dus).
De straalstroom is momenteel zonaal en vrij krachtig. Op onderstaande kaart is te zien dat deze stroming bijna volledig gepakt kan worden met een mooie cirkel. Om een positief winters signaal te zijn zou de straalstroom sterk moeten meanderen en volledig afwijking van de cirkel.
Winterverwachting 2017-2018
De winterse signalen zijn ons momenteel niet echt gunstig gezind. Met lage luchtdruk boven het noorden, een sterke Polar Vortex die de koude goed kan bijhouden en een sterke straalstroom lijkt het weertype voor een tijd vast te liggen.
Mijn verwachting is dat we na nieuwjaar verdergaan met het huidige weertype. Een afwisseling tussen zachte periodes (voorafgaand aan een depressie) en koelere periodes (net na de depressie) zonder dat het winter is. Uiteraard kan het wel eens kouder worden maar structureel winterweer zit er niet meteen in.
