Winterse signalen (deel 4)

Na het pessimisme van de voorbije week zijn de gemoederen weer volledig omgeslagen. De weerpluimen worden terug beter met stijgende kansen op koeler weer vanaf het weekend. In deze weersverwachting kijk ik samen met jullie hoe de winterse signalen afgelopen week geëvolueerd zijn en wat we de komende tijd mogen verwachten. Opnieuw zullen Siberië, NAO, Polar Vortex… aan bod komen. 

• Volg onze weerberichten via Facebook op NoodweerBenelux

Zachte zuidwester is van korte duur.

Vorige week maakte ik al melding van een toenemende depressieactiviteit met hogere temperaturen voor ons land. De depressieactiviteit bleek dan wel grotendeels op de Atlantische oceaan te blijven, de hogere temperaturen zijn wel degelijk gekomen. Met temperaturen tot 12-15 graden is het momenteel ruim te zacht voor de tijd van het jaar. Gelukkig is dit zachte intermezzo van korte duur.

• Bekijk actuele temperatuur België of Nederland

Als we kijken naar november tot nu toe, dan zien we dat deze maand eigenlijk heel normaal verloopt op vlak van temperatuur, lokaal zelfs iets te fris. Het is dus niet uitzonderlijk dat we nu een zachte periode krijgen onder invloed van een sterke zuidwestenwind. De herfst is een periode van extremen, dat moeten we er maar bijnemen.

Negatieve NAO-index, niet altijd winterweer

In de reacties van sommigen onder het artikel zag ik vaak dat ze een negatieve NAO-index niet konden rijmen met de zachte vooruitzichten. In feite is dit niet zo moeilijk. Een negatieve NAO-index is een indicatie voor verhoogde kans op winterweer maar zorgt dus niet noodzakelijk voor winterweer.

Zoals in het vorige artikel vermeld staat een negatieve NAO-index voor een zwabberende, zwakke straalstroom die sterk meandert. Indien de straalstroom zich ten zuiden van ons land bevindt, zitten we aan de goede kant met de aanvoer van polaire lucht.

Komen we echter aan de foute kant van de meander te liggen, dan krijgen we aanvoer van zachte lucht met vaak hoge druk. Heel normaal dus wat we nu zien. De uitstroming van polaire lucht is afgelopen dagen ten westen van Europa gebeurd (Atlantische Oceaan) met daar de vorming van verschillende depressies, in plaats van over Europa. 

Sneeuwbedekking in Siberië/Scandinavië/Noordelijke Hemisfeer

Vergeleken met vorige week zien we dat het sneeuwdek over Rusland zich behoorlijk heeft uitgebreid richting het westen (+SAI). Bovendien neemt de sneeuwbedekking in Noord-Europa na de koudegolf van afgelopen week nu bijna volledig Scandinavië in.

Goed nieuws dus voor het koude bassin al stonden we er vorig jaar iets beter voor. De sneeuwbedekking op 20 november 2016 was toen in bijna alle richtingen meer uitgestrekt. Mochten de ontwikkelingen in de weerkaarten zich doorzetten wordt daar gelukkig wel flink aan gesleuteld.

Als we de sneeuwbedekking van dit jaar met die van vorig jaar vergelijken voor de hele Noordelijke Hemisfeer, dan valt het op dat deze in Noord-Amerika nog steeds veel groter is. Dit hoeft niet noodzakelijk negatief te zijn voor winterweer bij ons. Veel sneeuw verhoogt namelijk de kans op krachtige hogedrukgebieden die de straalstroom kunnen blokkeren. Dat verhoogt dan weer de kans op een meanderende straalstroom waarbij uitstroming van polaire lucht mogelijk is.

Nog een keer de straalstroom erbij halen voor deze paragraaf. Een sterke straalstroom meandert weinig en houdt de koude zo goed vast bij de Polen. Een zwakke straalstroom meandert sterk en verhoogt de kans op de uitstroming van koude lucht bij ons alsook in Noord-Amerika. Eender welk patroon dan ook om de jetstream te blokkeren kan dus positief zijn. De meanderbochten moeten gewoon juist vallen.

Temperatuur van het zeewater

Onderstaande kaarten tonen de afwijking van de temperatuur van het zeewater ten opzichte ven het gemiddeld op 13 november (links) en 20 november (rechts). Ondanks de beperkte resolutie valt het op dat de Middellandse zee is afgekoeld tot meer normale of zelfs iets te frisse temperaturen voor de tijd van het jaar. De medicaine van afgelopen weekend heeft de energie duidelijk meer verspreid.

De Noordzee is nog altijd iets warmer dan normaal alsook de Barentszee (veel te warm), de Oostzee en de Botnische golf bij Scandinavië ondanks de koudegolf. Hieruit kunnen we opmaken dat de zee momenteel nog niet echt meewerkt aan winterweer al kunnen de hogere temperaturen van het water wel zoals gekend voor winterse buien zorgen.

Polar Vortex

Waar ik de vorige week nog een versterking van de Polar Vortex aankondigde liggen de kaarten voor winterweer er nu beter voor. De versterking is er wel degelijk gekomen maar zowel ECMWF als GFS sturen nu aan op een verzwakking van de PV tot kracht beneden het gemiddelde. Bovendien is te zien op de stratosferische weerkaarten dat de kern van de PV zich zal verplaatsen van de pool weg.

Verzwakking + verplaatsing van de PV op til.

Oorzaak voor deze verplaatsing is een krachtig hogedruksysteem dat zich lijkt te ontwikkelen over de Atlantische oceaan en zich helemaal uitstrekt naar het noorden.

Op onderstaande grafiek is duidelijk te zien dat de Polar Vortex klappen gaat krijgen. Het is nu wel nog afwachten in hoeverre de kracht echt zal afnemen maar dit biedt zeker kansen voor de volgende weken. Hoe zwakker de PV hoe beter. Positieve signalen dus van PV.

Alvast tot 29 november zal de kracht van de PV flink afnemen. Daarna is de onzekerheid nog groot maar de kans op een echte versterking lijkt eerder beperkt.

Op onderstaande kaart ten slotte is de positie van de PV vandaag en op 1 december te zien. Het is duidelijk dat de kern van de PV niet op de pool blijft maar zich wat verplaatst naar het zuidoosten richting Scandinavië. Dat noemen we een verplaatsing van de PV. Dit biedt eveneens mogelijkheden voor de volgende weken.

Drukstijgingen boven Atlantische oceaan zijn positief

Zoals hierboven al geschreven zorgen drukstijgingen boven de Atlantische oceaan mogelijk voor een uitgestrekte rug helemaal tot bij Groenland. In dat geval spreken we over een blokkade die zich uiteindelijk ook kan laten voelen tot de Polar Vortex.

We hopen dus dat die gordel er effectief komt en zich voldoende kan verbinden met Groenland. Indien zich daar echt een sterk hogedrukgebied ontwikkelt kan er wel eens langdurig winterweer op ons liggen te wachten. De luchtdrukpluim voor de Azoren ziet er alvast goed uit.

De luchtdrukpluim van Groenland toont aan dat de onzekerheid op de lange termijn nog zeer groot is. In principe moeten wij hopen op hoge druk in het poolgebied.

Winterse signalen (NAO en AO)

Tot slot nog eventjes naar de straalstroom met behulp van de NAO-index. Op het verwachtingsensemble voor de NAO-index is te zien dat deze index nog niet voor het eerst positief zal worden. Pas vanaf begin december lijkt de kans hierop te groeien maar gezien de termijn is dat voor de NAO-index nog zeer onzeker. De straalstroom blijft dus nog zeker een tijd zwak en meanderen met verhoogde kans op winterweer bij ons.

De AO-index is momenteel sterk negatief maar zal de volgende dagen wel terig stijgen. Toch zien we op termijn genoeg mogelijkheden om deze weer negatief te maken. Zoals de NAO indiceert een negatieve AO-index een verhoogde kans op winterweer.

Weersverwachting komende dagen

Uit al het bovenstaande kunnen we besluiten dat de winterse signalen vrij positief zijn. De Polar Vortex verzwakt waardoor de koude moeilijker op de Noordpool gevangen blijft. Ook de straalstroom lijkt zwak te blijven waardoor de kans op een uitstroming van koude lucht stijgt. Bovendien zien we op de weerkaarten dat de drukgebieden zich vanaf het weekend op de juiste plaats lijken ontwikkelen om kouder weer tot bij ons te krijgen.

• Volg het weer op uw locatie via onze website!

Meestal hebben we zogenaamde trekdepressie nodig om de koude tot bij ons te halen. Op de huidige weerkaarten zijn zulke depressies talrijk aanwezig.

Positief nieuws dus voor de winterliefhebber. De kaarten en pluimverwachting voorzien een koel einde van november met potentie tot winterweer in december! De winterse signalen zijn duidelijk aanwezig.