3 januari 2024 - 4 min. lezen
7 reacties 7

Na een uitermate zachte decembermaand lijkt de winter volgende week ook de Benelux weer eens te gaan bereiken. Waar de sneeuwkansen nog zeer beperkt blijven, kan het wel flink gaan vriezen. Door de extreme neerslaghoeveelheden de afgelopen tijd staan behoorlijk wat weilanden onder water. Daar kan zich in de loop van volgende week natuurijs op gaan vormen. Misschien dat er zelfs voorzichtig op kan worden geschaatst!

Nadat december startte met wat vorst en regionaal ook sneeuw, verliep de rest van de maand bijzonder zacht en wisselvallig. In Ukkel was december met een gemiddelde temperatuur van 7,0°C goed voor een gedeelde 3e plek wat betreft de warmste decembermaanden sinds 1833. In De Bilt haalde december 2023 met gemiddeld 6,9°C een 4e plek sinds 1901. Met regionaal meer dan 150 millimeter regen was het ook extreem nat met wateroverlast tot gevolg. Die zeer natte periode zal met de lagere temperaturen ook worden onderbroken.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Extreme kou in Scandinavië

In Scandinavië hebben ze al lange tijd te maken met lage temperaturen voor de tijd van het jaar. Afgelopen nacht bereikte de kou een hoogtepunt met een minimum van -43,6°C in Kvikkjokk-Årrenjarka. Daarmee was het in Zweden de koudste januarinacht in 25 jaar tijd. De komende dagen blijft het opvallend koud in Scandinavië. Pas wanneer er een krachtig hogedrukgebied komt te liggen zullen de temperaturen geleidelijk wat gaan oplopen.

Minimumtemperaturen afgelopen nacht, met in gekleurde gebieden de aanwezigheid van zeeijs op 3 januari (Meteociel).

Door de zeer lage temperaturen is het noordelijk deel van de Botnische Golf nu volledig bedekt met zeeijs. De laatste keer dat dit zo vroeg in het seizoen al gebeurde was na de decembermaand van 2010. In een paar dagen tijd is het oppervlak van het zeeijs met meer dan 20.000 km2 toegenomen, een gebied bijna twee keer zo groot als Vlaanderen. Er ligt daarmee nu 4 à 5 keer zo veel zeeijs als gebruikelijk in deze tijd van het jaar.

Kou komt richting West-Europa

Vanaf het weekend breidt een hogedrukgebied van Portugal naar het Verenigd Koninkrijk zich uit richting Scandinavië. In de Benelux draait de wind dan geleidelijk naar het oosten tot noordoosten. Daarmee wordt koude lucht onze kant op geblazen. Niet alleen dat, de aangevoerde lucht wordt ook een stuk droger. Daardoor nemen de neerslagkansen sterk af en kan de zon flink gaan schijnen.

De weerkaart voor 8 januari met een hogedrukgebied boven Scandinavië en een koude oostenwind in de Benelux (Meteociel).

De minimumtemperaturen volgens het Amerikaanse weermodel voor komende dinsdag hieronder illustreren mooi dat de vrieskou een groot deel van Europa zal gaan veroveren. Overigens willen de temperaturen ‘s nachts onder rustige en heldere omstandigheden wel eens lager uitvallen dan wat GFS laat zien. Dat is met een hogedrukgebied boven Scandinavië ook zeker een optie. Andere weermodellen laten regionaal matige vorst zien met temperaturen tussen -5 en -7 graden in de koudste nachten.

Begin volgende week vrieskou in vrijwel heel Europa? Als het aan GFS ligt wel (Weerkaarten).

Kan er worden geschaatst?

Op basis van de weerpluim van vanmorgen komen de temperaturen landinwaarts al op zaterdag of zondag met moeite boven het vriespunt uit. Mogelijk kan het vier nachten op rij matig gaan vriezen met temperaturen van -5 tot -7 graden. Richting het einde van volgende week neemt de onzekerheid toe. Het kan weer gaan dooien, maar er zijn ook berekeningen die opnieuw koud weer laten zien met kans op wat winterse neerslag.

De weerpluim van vanochtend voor het zuidoosten van de Benelux. Nog een paar natte en zachte dagen, daarna wordt het veel kouder en ook droger/zonniger (Weerplaza).

Om voorzichtig op ondergelopen weilanden en ander ondiep, stilstaand water te gaan schaatsen is een ijsdikte van minstens 4 à 5 centimeter nodig. Dat is wel voor een enkele schaatser; voor wat grotere groepjes mensen op het ijs is een dikte van minimaal 8 centimeter aan te raden.

Met een reeks koude en waarschijnlijk (vrij) heldere vorstnachten op komst zou het eerste natuurijs zich aan het einde van het weekend kunnen vormen. Halverwege volgende week kan het ijs op ondergelopen weilanden en in ondiepe wateren plaatselijk dik genoeg zijn voor de eerste schaatsers (4 tot 6 cm). Het is belangrijk om in gedachten te houden dat de kwaliteit en veiligheid van het ijs van plek tot plek sterk kan verschillen. Pas daarom altijd op als je het ijs op wil gaan.

De verwachte ijsdikte op basis van het Europese weermodel, geldig voor stilstaand water van één meter diep. Mogelijk dat vanaf woensdag of donderdag door een paar personen op ondergelopen weilanden kan worden geschaatst (Weerplaza).

Jelmer van der Graaff

Door Jelmer van der Graaff

Ik volg momenteel de MSc Klimaatstudies aan de Wageningen Universiteit en ben vooral geïnteresseerd in (toekomstig) extreem weer. Ik deel mijn verhalen, inzichten en analyses graag met jullie op NoodweerBenelux.


Verder lezen

Alles bekijken