Recordhitte in Turkije en Noord-Ierland
Terwijl de zomer ons hier kwakkelweer blijft voorschotelen, beleven ze in andere delen van Europa daarentegen grote hitte-opstoten. Op verschillende plaatsen zijn daardoor ook temperatuurrecords gesneuveld. Net zoals in delen van de Verenigde Staten en eerder ook Spanje, Portugal en Siberië was dit de voorbije dagen bijvoorbeeld ook het geval in Turkije en Noord-Ierland. Daar werden ongezien warme temperaturen geregistreerd. Maar hoe warm werd het dan precies in deze gebieden? Wat is de oorzaak van deze recordhitte in Turkije en Noord-Ierland? En is er een link met de klimaatverandering?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
Verbroken temperatuurrecords: hoe warm werd het?
Turkije: extreem hoge temperaturen
In Turkije werden op 20 juli 2021 extreem hoge temperaturen gemeten. Op grote schaal ging men daar op die dag boven de 30, en zelfs 40 graden. In deze regio’s zijn ze wel wat hitte gewoon door het extreme continentale klimaat, maar deze keer werd het wel echt heel heet. De hoogste temperaturen werden daarbij gemeten in Cizre, in het zuidoosten van het land. De maximumtemperatuur bereikte daar uiteindelijk 49,1 graden, en daarmee was het dan ook een 10-tal graden warmer dan normaal. Deze gemeten waarde is 0,1 graden warmer was dan het vorige nationale record uit 1961.
Noord-Ierland: ongeziene hitte
Ook in Noord-Ierland beleven ze ongezien hete temperaturen. Het land kent een gematigd zeeklimaat, waardoor tropische temperaturen er nauwelijks voorkomen. Op 22 juli 2021 werd er echter een nieuw temperatuurrecord gevestigd. In de plaats Armagh was de maximale temperatuur van 31,4 graden in de namiddag. Daarmee was het 0,6 graden warmer dan de vorige nationale records uit 1976 en 1983.
De normale maximumtemperatuur op deze plaats is slechts 19,7 graden voor juli. Daarmee was het dan ook een 12-tal graden warmer dan normaal. Ook in andere delen van Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk werden op grote schaal zomerse en/of tropische temperaturen gemeten.
Oorzaak van de ongezien hoge temperaturen
Synoptische situatie: aanvoer van warme en droge lucht
Zoals geweten bepalen hoge- en lagedrukgebieden van waar de wind komt en hoe snel deze waait. Zowel in Ierland en Turkije zorgde de positie van hoge- en lagedrukgebieden van de afgelopen dagen voor een aanvoer van warme en droge lucht. Omdat ook de wind niet al te stevig waaide, vond een menging met andere luchtlagen niet plaats, en ook dit hielp bij de temperatuurstijging.
Ook op hoogte werd er echter bijzonder hete lucht naar deze regio’s aangevoerd. Op 1.5 km hoogte werden bijvoorbeeld temperaturen voorspeld tot 15-tal graden boven Noord-Ierland en een 35-tal graden boven Turkije. In volle zomer en bij zonnig weer kunnen we daar 15 à 16 graden bijtellen om de temperatuur aan de oppervlakte te bekomen.
Droogtetoestand: lage hoeveelheid bodemvocht
Ook de droogte speelde een grote rol in het behalen van de hoge temperaturen. Op deze plaatsen waren de grondwaterstanden dan ook zeer laag. In het zuidoosten van Turkije viel er bijvoorbeeld sinds mei amper neerslag. De regio wordt dan ook als “rood” ingekleurd op de Europese droogtekaart. Dit betekent dat er in de regio een ernstige droogte heerst.
De reden waarom droogte de hitte versterkt zit hem in het energiegebruik. Bodemvocht zal ervoor zorgen dat de energie komende van de zon deels gebruikt zal worden voor evapotranspiratie. Die ‘verloren’ energie kan het oppervlak dus niet verder opwarmen. Bovendien koelt verdamping van water de lucht ook af. Wanneer de bodem daarentegen droog is, kan alle inkomende zonnestraling gebruikt worden om het aardoppervlak op te warmen. Er gaat dan geen energie verloren aan evapotranspiratie.
Klimaatverandering: meer temperatuurextremen
Ook de klimaatverandering speelt een rol. Normaal gezien is het zo dat men een enkele gebeurtenis niet direct kan linken aan klimaatverandering op zich. Hiervoor hebben we namelijk data nodig over een periode van minstens 30 jaar. Het weer (enkele gebeurtenis) is namelijk niet hetzelfde als klimaat (statistiek van het weer over een periode). Wanneer we echter die data bekijken over een periode van 30 jaar, kunnen we wel objectief vaststellen dat de extreme temperaturen steeds hoger worden.
De temperatuurrecords komen de laatste jaren echter steeds vaker en op steeds meer plaatsen voor. Zeker ten opzichte van vorige eeuw zijn deze verschillen duidelijk. In die zin is het wel geplaatst om te zeggen dat deze temperatuurextremen deel uitmaken van de klimaatverandering, zeker wanneer we het in een breder kader bekijken.
Conclusie: recordhitte in Turkije en Noord-Ierland
Wat was nu de oorzaak van deze recordhitte in Turkije en Noord-Ierland? Net zoals in delen van de Verenigde Staten en eerder ook Spanje, Portugal en Siberië waren dit maal Turkije en Noord-Ierland aan de beurt voor een ongeziene hitte-opstoot. In beide landen werden de nationale hitterecords bijgesteld. De reden hiervoor is waarschijnlijk een samenloop van omstandigheden. Meer bepaald zorgde de advectie van warme en droge lucht, kalme wind, droogtetoestand van de bodem en de klimaatverandering voor extreme hitte. Dit past perfect binnen het plaatje van de opwarming van de Aarde: hogere temperatuurextremen komen stilaan vaker en op steeds meer plaatsen voor.
