Overzicht nachthemel: september 2022
De meteorologische zomer loopt op het moment van schrijven ten einde. Vanaf 1 september begint de meteorologische herfst. Afgelopen zomer verliep zeer warm en droog. We kregen een groot aantal zomerse dagen en nationaal ook enkele tropische dagen. Door persistente hogedruk was het vaak helder, waardoor we de nachtelijke hemel goed konden waarnemen. In augustus konden we dan de jaarlijkse meteorenzwerm van de Perseïden aanschouwen (ondanks een volle maan). Wat kunnen we in de maand september waarnemen aan de nachthemel?
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.
September 2022
Maanfasen
Op 27 augustus zagen we de schaduwzijde van de maan, de Nieuwe maan. Vanaf dan begon het licht van de maan stelselmatig opnieuw toe te nemen. Op 3 september is de rechterhelft van de maan opnieuw verlicht. Op zaterdag 10 september om 11.58u is het volle maan. Vanaf dan neemt het licht van de maan opnieuw af, zodat uiteindelijk op zaterdag 17 september opnieuw enkel de linkerhelft van de maan verlicht is. Op zondag 25 september is het terug nieuwe maan en zien we enkel de schaduwzijde van dit hemellichaam.
Begin van de herfst
Op 1 september begint de meteorologische herfst, maar door de droogte die de Benelux al enkele maanden teistert, lijkt het al heel de zomer herfst! Ook astronomisch gezien is de herfst nog niet begonnen. Hiervoor kijken we even naar de baan van de aarde om de zon.
De astronomische herfst begint dit jaar op 23 september om 03u04. Op dat moment schijnt de zon loodrecht in op de evenaar. Dit betekent dat de zon in deze gebieden loodrecht boven de hoofden van mens en dier staat en geen schaduw veroorzaakt. De dag en nacht duren dan overal ongeveer even lang. Hierna worden bij ons de nachten steeds langer en vervolgt de Aarde zijn weg naar zijn aphelium. Op deze dag, 21 december 2020, begint de astronomische winter op het noordelijk halfrond en begint de zomer op het zuidelijk halfrond.
Nachthemel
Op zondag 4 september bevindt Venus zich in het perihelium van haar baan rond de Zon. De afstand bedraagt ‘slechts’ 107 miljoen kilometer. Ter vergelijking: indien iemand zich op de planeet Venus zou vestigen, dan zou hij/zij de Zon momenteel ongeveer 1,4 keer groter zien dan iemand op Aarde. Het grote nadeel is wel dat het er ook ongeveer 2 keer warmer is dan op Aarde. Best dus voldoende ijsjes meenemen!
Dinsdag 6 september staat onze maan in het perigeum van haar baan om de Aarde. Dit is het punt dat het dichtst bij onze planeet ligt. Door de afstand van ‘maar’ 364 duizend kilometer lijkt de maan groter dan normaal. De maan is vandaag voor ongeveer 85% verlicht en is gedurende de hele nacht zichtbaar.
Op zaterdag 10 september is de planeet Mercurius stationair in ecliptische lengte. Dit betekent dat de omgekeerde beweging van de planeet ten opzichte van andere sterren/planeten stopt en terug normaal wordt.
Donderdag 15 september – en bij uitbreiding de ganse maand september- is een uitgelezen kans om de planetaire nevel NGC 7662 te spotten aan de nachtelijke hemel. Deze nevel staat ook wel bekend als ‘Blue Snowball’ en is te zien in het sterrenbeeld Andromeda. De maan geeft rond deze tijd veel licht, waardoor de nevel niet zichtbaar is met het blote oog. Een goede telescoop is hiervoor nodig.
Op zaterdag 17 september is de planeet Neptunus in oppositie met onze Zon. Dit betekent dat de Aarde tussen de Zon en het object staat, in dit geval Neptunus en dat zij op één rechte lijn liggen t.o.v. elkaar. Hierdoor staat de Zon recht tegenover Neptunus. Wanneer de Zon ondergaat, wordt Neptunus zichtbaar en omgekeerd. De planeet is de hele nacht zichtbaar. Bovendien staat hij dichtbij onze planeet, waardoor de planeet helder en groot lijkt. Voor waarnemingen is een verrekijker op statief nodig of een kleine telescoop. Neptunus is dan te herkennen als een blauwe schijf in het sterrenbeeld Waterman.
Maandag 19 september staat de maan in het apogeum van haar baan rond de Aarde. De afstand van de Aarde tot de maan bedraagt dan 405 duizend kilometer, waardoor deze nu het verst van onze planeet verwijderd is. De maan lijkt nu kleiner dan normaal en is slechts voor 35% verlicht.
Op vrijdag 23 september start de astronomische herfst, maar is de planeet Mercurius ook in benedenconjunctie. Dit betekent dat de planeet tussen de Zon en de Aarde langs beweegt en als bijgevolg eventjes onzichtbaar wordt voor ons op Aarde.
Op maandag 26 september is de planeet Jupiter in oppositie met onze Zon. Dit betekent dat de Aarde tussen de Zon en het object staat, in dit geval Jupiter en dat zij op één rechte lijn liggen t.o.v. elkaar. Hierdoor staat de Zon recht tegenover Jupiter. Wanneer de Zon ondergaat, wordt Jupiter zichtbaar en omgekeerd. De planeet is de hele nacht zichtbaar. Bovendien staat hij dichtbij onze planeet, waardoor de planeet helder en groot lijkt. Jupiter kan met het blote oog worden waargenomen als een heldere ster in het sterrenbeeld Vissen. Met een verrekijker op statief kunnen de vier Galileïsche manen worden waargenomen.
Meteoren
Tijdens de maand september zijn er maar twee meteorenzwermen actief die voor vallende sterren kunnen zorgen.
Als eerste zwerm hebben we de Aurigiden. Deze zijn zichtbaar van 28 augustus tot en met 5 september. Het hoogtepunt valt dit jaar op 1 september. Er zijn dan ongeveer 10 vallende sterren per uur zichtbaar van deze zwerm. De snelheid van deze meteoren is redelijk hoog. De maan speelt dit jaar geen storende factor, waardoor wellicht ook de zwakkere meteoren zichtbaar zullen zijn!
- Ontdek meer over sterrenkunde via dit handig boek
De tweede en meteen ook laatste meteorenzwerm is deze van de Daytime Sextantiden. Deze vallende sterren vallen, zoals de naam verraadt, overdag. Dit maakt het moeilijk om de meteoren met het blote oog waar te nemen. De zwerm is actief van 9 september tot en met 9 oktober. Het hoogtepunt valt dit jaar op 27 september, met een onbekend aantal meteoren per uur.
Nu is het enkel nog hopen op heldere nachten!
