In Spanje worden vooral de zomers warmer en droger
Vorige week donderdag liep de temperatuur in het (zuid)oosten van Spanje plaatselijk op tot afgerond 30 graden. Daarbij houdt de steeds ernstiger wordende droogte voorlopig nog wel even aan. Toch zien de winters en andere seizoenen in Spanje relatief weinig verandering in de neerslag en temperatuur als je het vergelijkt met de zomers. Die zijn in 30 jaar tijd namelijk tot 60% droger en ruim 2°C warmer geworden.
- Volg NoodweerBenelux op X en Facebook
- Blijft up-to-date over het weer met livestreams en weervideo’s op YouTube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Vooral in het zuiden droger
Op basis van heranalyse data is vooral het zuiden van het Iberisch Schiereiland tijdens de zomer flink droger geworden de afgelopen 30 jaar. Dat beeld wordt bevestigd door de historische waarnemingen van weerstations daar. Voor weerstations in bijvoorbeeld Albacete, Ciudad Real en Alicante is er vanaf ongeveer 1970 een duidelijk dalende trend in de hoeveelheid neerslag te zien.
Het verschil met het noord(west)en van het Iberisch Schiereiland is behoorlijk groot. Rond het Cantabrisch Gebergte is de gemiddelde neerslag in de zomermaanden namelijk nauwelijks genomen. Historische weerdata uit bijvoorbeeld Gijón bevestigd dit met geen duidelijke trend in de gemiddelde zomerneerslag.
Op veel plekken in Spanje is de gemiddelde hoeveelheid neerslag in de zomer in dertig jaar tijd met 30 tot 60 procent afgenomen. Alleen in het bergachtige noord(west)en is geen verdrogende trend te zien.
De sterk verdrogende trend in de zomer is opvallend als je het vergelijkt met de andere seizoenen. De winter en lente zijn in de afgelopen 30 jaar niet echt veel droger geworden, de herfst op veel plekken zelfs wat natter. Op jaarbasis zorgt dit dan ook ‘slechts’ voor een beperkte afname in de gemiddelde neerslaghoeveelheid.
Binnenland warmt snel op, westen het langzaamst
In de afgelopen 30 jaar is de gemiddelde zomertemperatuur in de oostelijke helft van Spanje regionaal al met meer dan 2°C toegenomen. Ter vergelijking, in de Benelux zijn de zomers in dezelfde periode gemiddeld circa 1,3°C warmer geworden.
Ook vorige zomer was het weer raak in Spanje met 4 hittegolven en op 10 augustus een temperatuur van 46,8 graden in Valencia. Daarmee werd het oude all-time record er met meer dan 3 graden aangescherpt, vergelijkbaar met wat enkele plekken in de Benelux in juli 2019 ervaarden toen het kwik regionaal tot boven de 40°C steeg.
Vooral in de oostelijke helft van het Iberisch Schiereiland is de gemiddelde zomertemperatuur tot meer dan 2 graden gestegen tussen 1961 – 1990 en 1991 – 2020.
Wat opvalt is dat de westkust van het Iberisch Schiereiland een minder snelle stijging van de temperatuur ziet. Dit heeft te maken met de vaak aanlandige wind vanaf de Atlantische Oceaan. Echter worden ook daar de zomers steeds warmer, zeker als de watertemperaturen op de oceaan bijzonder hoog zijn zoals vorig jaar.
Opnieuw is de zomer ook het seizoen met de snelste verandering in de temperatuur. Hoewel de andere seizoenen gemiddeld eveneens een steeds hogere temperatuur hebben, is de verandering niet zo significant als in de zomer. Zo is de temperatuur tijdens de herfstmaanden in 30 jaar tijd ‘slechts’ 0,5 tot 1 graad gestegen.
Meer verdamping, drogere bodem
Er valt niet alleen steeds minder neerslag in de zomermaanden, het nog aanwezige vocht verdampt ook steeds sneller. Dat komt door de combinatie van hogere temperaturen en meer zonnestraling. Vooral in het oosten van Spanje – waar de temperatuur ook het snelste stijgt – neemt de verdamping fors toe.
De afname van het bodemvocht in de zomer – en ook de andere seizoenen – is het sterkst in de oostelijke helft van Spanje. Daar valt niet alleen (veel) minder regen, maar het nog aanwezige vocht verdampt er bovendien steeds sneller.
De steeds verder uitdrogende bodem is één van de belangrijkste gevolgen voor bijvoorbeeld de landbouw en de natuur. Om gewassen te kunnen blijven verbouwen is steeds meer irrigatie nodig, maar ook de toevoer vanuit de waterreserves komt in toenemende mate onder druk te staan. In Catalonië zijn sommige stuwmeren niet eens voor 20% gevuld.
Nog heter en droger in de toekomst?
De nieuwste generatie klimaatmodellen voor Europa laten een verdere stijging van de (maximum)temperatuur zien in alle seizoenen. Hoe sterk de toename zal zijn hangt af van hoe de uitstoot van broeikasgassen zich zal ontwikkelen en naar welke periode je kijkt. Echter is het in alle gevallen waarschijnlijk dat de zomermaanden op het Iberisch Schiereiland – net als nu – sneller blijven opwarmen dan de andere seizoenen.
Verwachte stijging van de gemiddelde maximumtemperatuur in de zomer volgens een reeks klimaatmodellen. Bij een middelmatige CO₂-uitstoot zou het in Spanje gaan om bijna 3°C tegen het einde van de eeuw (IPCC).
Wat eveneens waarschijnlijk is, zijn de steeds droger wordende zomers. Waar er nog enige onzekerheid is over of de andere seizoenen in de toekomst droger zullen worden, is die er voor de zomers niet. In een gematigd scenario zou er gemiddeld nog eens tot één-derde minder neerslag gaan vallen.
Daarbij willen klimaatmodellen extreem weer nog wel eens onderschatten en sowieso zijn de warmere klimaatscenario’s nóg droger. Al met al zou je dus kunnen stellen dat steeds meer plekken op het Iberisch Schiereiland in de toekomst mogelijk op een woestijn zullen gaan lijken.
Verwachtte verandering in de neerslag volgens dezelfde reeks klimaatmodellen. Opnieuw is de verwachting dat de verdrogende trend op het Iberisch Schiereiland tijdens de zomermaanden aanhoudt (IPCC).
