Noord-Atlantische Oceaan is uitzonderlijk warm
De Noord-Atlantische Oceaan is momenteel in de greep van recordhoge temperaturen. Al meer dan drie maanden worden oppervlaktetemperaturen gemeten die hoger zijn dan ooit eerder in deze tijd van het jaar. Met een gemiddelde temperatuur van 22.7°C op 11 juni lag de temperatuur 0.5°C hoger dan het vorige record uit 2010. De ongekend hoge temperaturen zijn het resultaat van zowel natuurlijke variabiliteit als klimaatverandering en kunnen een effect hebben op het komende orkaanseizoen.
- Weerliefhebber? Volg ons ook op Twitter en Facebook
- Volg de interessante weerberichten op Youtube
Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.
Record hoge temperaturen voor de tijd van het jaar
Dit jaar bereikte de gemiddelde temperatuur van de Noord-Atlantische Oceaan op 5 maart 19,9°C, wat 0,1°C hoger was dan het vorige record van 2020, volgens gegevens die teruggaan tot 1981. Sindsdien liggen de temperaturen steevast op recordniveau. Op 11 juni bereikten de temperaturen een voorlopig hoogtepunt van 22,7°C, wat 0,5°C hoger is dan het vorige record van 2010.
De ongewone temperaturen in de Atlantische Oceaan maken deel uit van bovengemiddelde oppervlaktetemperaturen in de meeste oceanen wereldwijd. Op 1 april bereikten de wereldwijde oceaantemperaturen een recordhoogte van 21,1°C. Hoewel de gemiddelde oppervlaktetemperaturen sindsdien zijn gedaald tot 20,9°C, blijven ze nog steeds 0,2°C hoger dan het vorige record van 2022.
De recordhoge temperaturen wereldwijd zijn het resultaat van een combinatie van factoren die verband houden met El Niño en de buitengewoon hoge temperaturen in de Noord-Atlantische Oceaan.
Wat is de oorzaak?
Verschillende factoren spelen een rol. Allereerst zijn de zogenaamde passaatwinden zwakker dan normaal. Deze winden, die vanuit het oosten tot noordoosten waaien, brengen koudere waterlagen naar het oppervlak in de oostelijke delen van de Noord-Atlantische Oceaan, waardoor het water hier afkoelt. Sinds maart zijn de passaatwinden echter zwakker dan normaal, waardoor er minder koel water naar boven wordt gebracht en de oceaantemperaturen stijgen.
Daarnaast is er in 2023 tot nu toe een gebrek aan Sahara-stof, dat doorgaans een verkoelend effect heeft op het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Normaal gesproken worden grote wolken van dit stof vanuit de woestijnen van Noord-Afrika over de oceaan geblazen, maar dit jaar is de concentratie opvallend laag, zelfs op recordniveaus voor juni. Onderzoek heeft aangetoond dat het stof een aanzienlijke verkoeling kan veroorzaken, vooral rond deze tijd van het jaar.
Naast deze factoren draagt klimaatverandering bij aan de langdurige opwarming van het zeewater. Ook hebben nieuwe scheepvaartregels de uitstoot van zwavel drastisch verminderd, waardoor het verkoelende effect van sulfaataerosolen afneemt.
Wat zijn de gevolgen?
Het hoge temperatuurniveau in de Noord-Atlantische Oceaan heeft een belangrijk gevolg voor subtropische stormen. Warmere oceanen leveren meer energie voor tropische systemen en kunnen sterkere stormen veroorzaken als andere factoren dat toelaten. Eerdere jaren met een warm oostelijk Atlantisch gebied (2010, 2017, 2020, …) vertoonden zeer actieve orkaanseizoenen.
Wat 2023 onderscheidt, is de ontwikkeling van een sterke El Niño. Het oostelijke deel van de evenaarsregio van de Stille Oceaan is sinds 2019 warmer dan gemiddeld, en voorspellingen geven aan dat deze trend in de herfst zal voortzetten. Dit zou veranderingen in circulatiepatronen moeten veroorzaken, wat historisch gezien de kans op zware orkaanseizoenen in de Atlantische Oceaan vermindert.
Hogere luchtdruk en stabielere omstandigheden remmen de organisatie en krachtontwikkeling van de tropische stormen. Dit betekent dat er waarschijnlijk minder tropische stormen zullen zijn en zwakkere systemen. Hoewel de Atlantische Oceaan recordwarmte ervaart, lijkt dit jaar daardoor eerder gemiddeld te worden. Er is echter meer onzekerheid in de voorspellingen voor dit jaar.
Wat tonen de weermodellen voor de komende weken?
De weermodellen suggereren dat de atmosferische respons op de ontwikkelende oostelijke Stille Oceaan El Niño zich begint te vormen, met een overgang naar een meer gebruikelijke luchtdrukverdeling en positie van de subtropische straalstroom. Dit kan mogelijk leiden tot een afname van de afwijkingen in de zeewatertemperaturen in de Noord-Atlantische Oceaan.
